VWO4 - middeleeuwen H2.5 + 2.6

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen of renaissance?

Alhambra: de rode burcht

Jeroen Bosch en Giotto di Bondone

Middeleeuwen of renaissance

Renaissance

Middeleeuwen

- Stilistisch/niet realistisch

- Geen perspectief

- Kunst als ambacht

- God staat centraal

- Realistisch

- Perspectief

- (meer) op de mens gericht

- Herbeleving van klassieke oudheid

De Maestà  (Duccio di Buoninsegna)                                                             De school van Athene (Rafael)

Vlaamse primitieven

• Groep schilders in de Zuidelijke   Nederlanden
• 15e en begin 16e eeuw
• o.a. Jan van Eyck en Rogier v.d. Weijden
• Overgang tussen Gotiek en Renaissance
• Olieverf ipv. tempera
• Nauwkeurige waarneming => realisme 
• Aandacht voor achtergrond

Jan van Eyck, "Lam Gods", 1432

(altaarstuk - bestaat uit twaalf panelen)

Duccio: detail Maria en kind

(tempera op doek)

van Eijck: detail Lam Gods

(olieverf op hout)

Jeroen Bosch, "Tuin der Lusten", 1503 - 1515

• Originele, eigen beeldtaal vol monsters, fantasiewezens en branden.
• Religieuze onderwerpen en symboliek. 

Giotto di Bondone, "Verkondiging aan de heilige Anna", 1303 - 1305

• Breekt met wetten van middeleeuwse weergave
• Menselijker, perspectivische pogingen, plasticiteit
• Zichtbare werkelijkheid wordt weergegeven
• Begin van de Renaissance

Alhambra: de rode burcht

Middeleeuws paleis en fort

889: fort

midden 13e eeuw: fort opgeknapt en paleis toegevoegd

1333-1492: koninklijk paleis (Moren)

1492: koninklijke gerecht (Chritsenen)

1526: bouw Christelijk paleis (door Karel V)

Bouwkunst -> 'Moors' ('mauros' = donker) en is een mengeling van Arabische, Spaanse en Berberse (huidige Marokko, Tunesië en Algerije) invloeden

Van buiten ziet het gesloten uit, van binnen juist open

De verschillende ruimtes liggen rond binnenplaatsen -zijn voorzien van stromend water en gemaakt van lichte materialen (dit geldt ook voor het Leeuwenhof)

Het Leeuwenhof in het Alhambra-paleis in Granada

Zuilen omringen de binnenplaats -> lijkt op wandelgangen van middeleeuwse kloosters. 

De zuilen zijn echter smaller en staan afwisselend met 2 of 3 bij elkaar. Hierdoor ontstaat een luchtige architectuur. 

De bogen hebben iets weg van spitsbogen maar het bovenste gedeelte is in kleine boogjes verdeeld. Dit en hoefijzerbogen zijn de meest gebruikte bogen in de islamitische bouwkunst.

Spitsboog                    Moorse boog                Hoefijzerboog                   Rondboog 

Islamitische kunst: nauwelijks/geen levende wezens afgebeeld (driedimensionale beelden).

Dit zie je ook in het Alhambra; alle oppervlakken zijn versierd, waar je ook kijkt zijn ornamenten maar altijd met kunstig geschreven Arabische letters (kalligrafie) of met geometrische- of plantvormen.

Veel plafonds hebben een honingraatstructuur

Arabesken: zich herhalende geometrische vormen die in elkaar overlopen