Laboratorium module 2 les 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Laboratorium module 2 les 2

Bloedonderzoeken 

Laboratorium module 2

Les 2, bloedonderzoeken

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan de student; 

• de verschillende cholesterol bepalingen uitleggen;
• de referentiewaarden van de glucosewaarden benoemen;
• het verschil tussen diabetes mellitus type 1 en 2 uitleggen;
  
• uitleggen wat anemie is en kan de referentiewaarden benoemen; 
• uitleggen welke onderzoeken er uitgevoerd worden d.m.v. POC-analyzers.

Als een patiënt nuchter moet zijn voor bloedonderzoek, hoelang mag de patiënt dan voorafgaand niet eten en drinken?

1. 10 uur
2. 8 uur
3. Patiënten hoeven nooit meer nuchter geprikt te worden
4. 12 uur

Nuchter zijn voor bloedonderzoek

• Minimaal 8 uur voorafgaand aan bloedafname niet eten of drinken of vanaf 24:00 uur de avond voor bloedafname niet meer eten of drinken;
  
• Een beetje water drinken is toegestaan (maximaal 2 glazen), medicatie mag wel worden ingenomen met water.
  
• NIET roken!
  

Wat is de normaalwaarde voor glucose bij patiënten zonder diabetes mellitus?

1. 6.1-7.0 mmol/l
2. 5.6-7.8 mmol/l
3. 7.8-11.1 mmol/l
4. 3.5-6.1 mmol/l

Diabetes mellitus type 1:

Kenmerken:

• Volledige afwezigheid van insuline
• De alvleesklier (pancreas) kan geen insuline meer produceren. De bètacellen zijn kapot bijv. door een auto-immuunziekte

Diabetes mellitus type 2

Kenmerken:

• Tekort aan insuline
• Onvoldoende afscheiding insuline door de eilandjes van Langerhans
• De lever-, spier-, en vetweefsels zijn minder gevoelig (resistent) voor de effecten van insuline geworden (metabool syndroom)

Wat betekend 'POC'

Point of care analyzers (POC)

• Kleine apparaten voor bloed, urine of fecesonderzoek
• Snelle uitslag
• Vaak aanwezig in huisartsenpraktijken
• Kostenbesparend 

Voorbeelden van POC onderzoeken

Ifobt

Crp

D dimeer

Bnp

Psa

Ferritine

Hb

Hba1c

Cholesterol

Glucose

Cholesterol 

Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft voor bepaalde lichaamsfuncties

Belangrijk bestanddeel van celmembranen en een voorloper van hormonen en galzuren, welke kunnen helpen bij de spijsvertering

• Niet oplosbaar in water
  
• Getransporteerd in gebonden vorm
  
• Gebonden aan eiwitten = lipoproteïnen
  

Belangrijkste eiwitten: LDL en HDL

• LDL = low density lipoprotein. Transport van cholesterol afkomstig uit voeding en lever naar weefsel toe.
  
• HDL = high density lipoprotein. Transport van cholesterol uit de weefsel terug naar de lever. De lever zorgt dat het cholesterol in de darmen komt en via ontlasting het lichaam verlaat.
  

Laboratorium onderzoeken bij cholesterol

Je vraagt aan: het lipiden spectrum.

Hier zit in:

• Totaal cholesterol (alle vetten)
  
• LDL (slechte vet)
  
• HDL (goede vet)
  
• Triglyceriden (transport van vetten door lichaam)
  
• Cholesterol ratio
  

Wat is een oorzaak van een te hoog cholesterol?

SCORE risicometer (scoremeter.nl)

Lipidenspectrum = samenstelling van vetten in het lichaam

Cholesterol ratio = alle vetten : hdl = inschatting hvz

Streefwaarden cholesterol

Normaalwaarde is altijd afhankelijk van het totale risico op HVZ!

• Totaal cholesterol: lager dan 5,0 mmol/l is gewenst
  
• Sterk verhoogd is het totaal cholesterol bij een waarde boven 8,0 mmol/l
  
• LDL cholesterol: lager dan 3,0 mmol/l is over het algemeen goed (bij een verhoogd risico op HVZ liefst onder de 1,8 tot 2,6 mmol/l)
• HDL cholesterol: hoger dan 1,0 mmol/l bij mannen / hoger dan 1,2 mmol/l bij vrouwen
• Triglyceriden: bij een waarde van lager dan 1,7 mmol/l wijst op een lager risico op HVZ

 

Wat vraag je aan bij laboratorium onderzoek voor cholesterol (oftewel lipiden spectrum)?

1. Hb, LDL, HDL, triglyceriden
2. Totaal cholesterol, TSH, LDL, HDL
3. Totaal cholesterol, LDL, HDL, triglyceriden
4. Lipiden, triglyceriden, HDL, LDL

Wat is anemie?

1. Trage schildklierfunctie
2. Leverfunctie
3. Nierfunctie
4. Bloedarmoede

Bloedarmoede

Bloedarmoede = anemie

Wat is het?

Welke klachten hebben patiënten?

• Moe/zwak gevoel
• Snel kortademig (bij inspanning)
• Duizelig/gevoel van flauwvallen
• Hartkloppingen
• Zweten, hoofdpijn, oorsuizen, bleekheid

(Dit onderwerp komt uitgebreid aan bod in module 4)

Te weinig rode bloedcellen of niet goed werkende rode bloedcellen: minder 02 vervoeren en klachten

Word verder uitgebreid verteld in module 4

Referentiewaarden anemie

D.m.v. vingerprik:

Vrouwen	7,5-10.0 mmol/l
Mannen	8,5-11.0 mmol/l

Bezinking 

Bezinking = BSE. 

Wordt ook sedimentatie genoemd.

Is de erytrocytenbezinkingssnelheid.

Het is de snelheid (mm/uur) waarmee

de rode bloedcellen in een buisje

bloed onder invloed van 

zwaartekracht naar

beneden zakken.

CRP

CRP = C-reactive protein. Acute fase eiwit.

• Aangemaakt in de lever en binnen een paar uur na ontsteking verspreid in bloedbaan
  
• Gemakkelijk te bepalen d.m.v POC-analyzer
  
• CRP niveau kan plotseling duizendmaal verhogen in reactie op ontsteking
  

Daarom met name nuttig om de ziekteactiviteit in de gaten te houden. Je kunt met het CRP ook de reactie op therapie controleren (daalt of stijgt het CRP niveau)

Verhoogde waarden komen voor bij:

• Infecties
  
• Tumoren
  
• Actieve fase van een reumatische aandoening
  

BSE uitslagen

Indirecte meting van de ernst van een evt. ontsteking in het lichaam.

Kan verhoogd zijn bij infecties, auto-immuunziekte en kanker.

Tegenwoordig wordt vaker het CRP bepaald.

Kinderen en zwangeren hebben andere normaalwaarden

D-dimeer - BNP - PSA - Ferritine

D-dimeer: 

• Met deze test kan thrombusvorming worden aangetoond

BNP:

• Is een signaalstof bij hartfalen (pg/ml)

PSA: 

• Prostaat specifiek antigeen (sterke verhogingen van PSA komen vrijwel uitsluitend voor bij prostaatkanker (ug/l)

Ferritine:

• IJzer (wordt vooral gedaan bij verdenking op ijzergebreksanemie (ug/l)

Wat is de normaalwaarde van een HB meting bij vrouwen?

1. 6.0-9.0 mmol/l
2. 7,5-10.0 mmol/l
3. 9.0-12.0 mmol/l
4. 8.5-11.0 mmol/l

Wat is het grootste verschil tussen diabetes type 1 en type 2?

Welke bepalingen kan er met behulp van een POC analyzer bepaald worden?

1. D-dimeer
2. ALAT
3. Natrium
4. Leukocyten

Niet roken is één van de adviezen die je geeft voorafgaand aan nuchter bloedonderzoek, waarom is dit?

Zelfstudie

E-learning maken:

Categorie Pathologie, E-xpert MBO bloed en stolling

• Samenstelling bloed
  
• Rode bloedcellen
  
• Bloedstolling
  
• Tekort aan bloedplaatjes
  
• Tekort aan stollingsfactoren
  

Printscreen of certificaat in Teams

Let op: alle e-learnings moeten afgerond worden!

Uiterlijk 1 week voor het toets moment, anders geen deelname aan de toets!