H14 Mens, Milieu en natuur

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H14 Mens, Milieu en Natuur

Samenvatting + oefenvragen

HV3   Biologie

14.1 

Gebruik van het milieu

Vervuiling, uitputting, aantasting

Duurzame ontwikkeling

Populatie mensen

Hoe zorgt de bevolkingstoename voor klimaatverandering?

Gebruik milieu

• Vervuiling: giffen, uitlaatgassen, afvalstoffen
• Uitputting: grondstoffen, voedingsstoffen, energiebronnen
• Aantasting milieu door vervuiling en uitputting

Welke menselijke activiteiten leiden tot aantasting van het milieu?

Op welke manieren zijn mensen afhankelijk van het milieu?

Natuurlijk hulpbronnen

14.2 De behoefte aan energie

Fossiele brandstoffen

Kernenergie

Duurzame energie

Fossiele brandstoffen

• Aardgas, aardolie en steenkool
• Bij verbranding komt energie en koolstofdioxide vrij
• Opwarming aarde en luchtverontreiniging
• Uitputting brandstoffen

Waarom draagt fossiele brandstof bij een een versterkt broeikaseffect?

1. Fossiele brandstof is ontstaan uit producten van de fotosynthese
2. Bij verbranding van fossiele brandstoffen komt zuurstof vrij
3. Bij verbranding van fossiele brandstof komt CO2 vrij

Kernenergie

• Uranium atoomkernen gesplitst, hierbij komt energie vrij
• Geen luchtverontreiniging en geen koolstofdioxide
• Radioactief afval

Duurzame energie

• Veroorzaakt geen milieuverontreiniging, energiebron raakt niet op
• Biomassa verbranden, biobrandstoffen en biodiesel
• Windmolens
• Zonneboilers en zonnepanelen
• Waterkracht

Wat is het voordeel van het gebruik van duurzame energiebronnen?

1. Vermindering van de hoeveelheid afval
2. Vermindering van de hoeveelheid zuurstof in de lucht
3. Vermindering van het energieverbruik
4. Vermindering van de hoeveelheid CO2 in de lucht

Ozonlaag

• Houdt uv-straling tegen
• Cfk's breken ozon af
• Gat in ozonlaag
• Door maatregelen aan het herstellen

Smog

• Mist vervuild door rook en uitlaatgassen
• Zomersmog van ozon, fijnstof en uitlaatgassen (bruin)
• Wintersmog van fijnstof en gassen uit verbranding (grijs)
• Maatregelen om uitstoot te voorkomen verminderd smog

Fijnstof

• Zwevende deeltjes in de lucht
• Stofresten remschijven, rubberdeeltjes banden, uitlaatgassen, rook van kachels en barbecues, vuurwerk

14.3

(Versterkt) broeikaseffect

Klimaatsverandering

Broeikaseffect

• Dampkring met broeikasgassen (waterdamp en koolstofdioxide)
• Warmte-uitstraling tegen gehouden
• Gemiddelde temperatuur 30 graden hoger hierdoor

Versterkt broeikaseffect

• Meer broeikasgassen in dampkring
• Meer warmte-uitstraling tegen gehouden
• Temperatuur is 1 graad gestegen in 100 jaar

Gevolgen klimaatverandering

14.5. Voedsel en water voor iedereen

Landbouwoppervlak: urbanisatie

Ontbossing tropisch regenwoud

vermesting, verzuring en broeikasgassen

Achteruitgang biodiversiteit

Visserij

Zoet water 

Landbouw

• Akkerbouw: monocultuur, chemische gewasbescherming, kunstmest
• Tuinbouw: glastuinbouw, biologische gewasbescherming
• Veeteelt: intensieve veehouderij, mestoverschot

Waarom kappen we tropisch oerwoud?

Verzuring

• Verbranding fossiele brandstoffen zorgen voor ontstaan gassen die milieu kunnen verzuren
• Planten worden ziek en verliezen hun bladeren

Wat is de belangrijkste oorzaak van verzuring?

1. De productie van plantaardig voedsel
2. De productie van dierlijk voedsel
3. Uitstoot van broeikasgassen door de landbouw
4. Overbevissing

Visserij

• Overbevissing
• Bijvangst
• Visteelt

Biologische landbouw

• Milieu sparen en voldoende voedsel produceren
• Geen monocultuur, vruchtwisseling (ruilverkaveling)
• Biologische bestrijdingsmiddelen
• Meer ruimte

Water

• Vervuild door fabrieken, land- en tuinbouw, en scheepvaart
• Zware metalen, chemisch gewasbeschermingsmiddel, kunstmest
• Huishoudelijk afvalwater

Het grootste deel van het water op aarde is

1. Zout water
2. Zoet water

Biodiversiteit

Waardoor is de biodiversiteit in Nederland afgenomen?

1. Intensivisering van de landbouw
2. Toename van het aantal inwoners
3. Urbanisatie
4. Overbevissing