Basisstof 4: geslachtschromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Mevr. Zwijns ([e-mail])

WELKOM!

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

X-chromosomale overerving: 

• X-chromosomale eigenschappen bevinden zich alleen op het X-chromosoom en niet op het Y-chromosoom.

kleurenblindheid is X-chromosomaal

Regels

Actief meedoen

Aandacht voor elkaar

Als ik praat...

Mededelingen

Aan het einde van deze les:

• kun je overerving uitbeelden
• kun je uitleggen van X-chromosomale overerving is

Herhaling 

+ huiswerk bespreken

Eigenschap haarkleur. Bruin is dominant over blond. Sleep onderstaande vakken in het juiste sleepdoel.

Homozygoot Dominant

Heterozygoot

Homozygoot Recessief

Aa

AA

aa

Allelen bruin/bruin

Allelen bruin/blond

Allelen blond/blond

Bij labradors is het allel voor zwarte vachtkleur dominant (A) over het allel voor witte vachtkleur (a).
Een zwart vrouwtje (links) is homozygoot voor de vachtkleur. Rechts zie je een wit mannetje.
Wat zijn de mogelijke genotypes in de F1?

1. AA
2. Aa
3. aa

Lama’s hebben een zwarte of een witte vacht.
Welke vachtkleur is dominant?
Gebruik de stamboom hiernaast

1. Wit
2. Zwart
3. Grijs
4. Niet te zeggen

Welk allel is dominant?

1. Witte vacht
2. Zwarte vacht
3. Niet te zeggen

Kan de eigenschap (zwart) X-chromosomaal zijn of niet?

1. Ja, dat zou kunnen
2. Nee, dat kan niet
3. Te weinig informatie

Bij muizen is het allel voor zwarte vachtkleur dominant over dat voor bruine vachtkleur.
Van welk van de individuen kan het allel voor bruine vachtkleur bij individu 5 uiteindelijk afkomstig zijn?

1. 1,2,3,4
2. 3 of 4
3. 1 of 2
4. 2 of 3

Basisstof 4: geslachtschromosomen

Thema 1: Inleiding in de biologie

Autosomaal en X-chromosomaal

X-chromosomale overerving: 

• X-chromosomale eigenschappen bevinden zich alleen op het X-chromosoom en niet op het Y-chromosoom.

X-chromosomale overerving

Vraag

Rode vachtkleur erft bij katten x-chromosomaal over. 

Een poes die heterozygoot is voor vachtkleur paart met een rode kater.

a) Teken een kruisingsschema voor deze kruising

b) Hoe groot is de kans op een rode kitten

c) Hoe groot is de kans op een rood vrouwtjeskitten?

X-chromosomale overerving

• Zonen krijgen het x-chromosoom altijd van hun moeder
• Dochters krijgen altijd een x-chromosoom van hun vader

Opgave

Bepaal het genotype van individu 1 t/m 7

Oefenopgave

1 = XAXa

2 = XaY

3 = XAXa

4 = XaXa

5 = XAY

6 = XAY

7 = XaXa

Reebops practicum

• Lees de opdracht goed door
• Maak de bijbehorende opdrachten
  
  
• Hulp nodig? ik loop rond
• Klaar? begin aan vragen van basisstof 4

Basisstof 4: opdrachten

• Lees basisstof 4 goed door 
• Maak de bijbehorende opdrachten
  
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? Maak de context opdracht
  aan het einde van het hoofdstuk

Aan het einde van deze les:

• kun je overerving uitbeelden
• kun je uitleggen van X-chromosomale overerving is

Huiswerk

Lees basisstof 4 goed door

Maak de bijbehorende opdrachten