5.2 De Europese expansie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.2 De Europese expansie

Het begin van Europese overzeese expansie

Een uitspraak van Leonardo da Vinci (1452-1519):
"Ervaring is steeds de leermeesteres geweest van al wie goede
geschriften heeft nagelaten." [vwo 2015 I]
2p 6 Leg uit dat deze uitspraak kenmerkend is voor de Renaissance.

Programma

Uitleg Europese expansie

Vragen over het onderwerp

Afronden

Huiswerk 

Europese expansie?

Welke overeenkomsten en verschillen zie je?

Welke verschillen en overeenkomsten zie je tussen de afbeeldingen?

Kenmerkend aspect

Het begin van de Europese expansie

Wat waren de belangrijkste motieven voor de ontdekkingsreizen?

Wat zijn oorzaken van de Europese overzeese expansie in de vorm van ontdekkingsreizen?

Zijderoute (rood) en specerijenroute (blauw) sinds 1453 geblokkeerd door de Turken, na de val van het Byzantijnse Rijk

Theorie

Nadat de Zijderoute was vervallen moesten Europeanen een nieuwe route vinden naar het Oosten. De Portugezen waren de eerste Europeanen die zich via het water waagden aan lange handelsreizen over zee.  

 

In 1488 voer Bartholomeus Diaz als eerste om Kaap de Goede Hoop, de uiterste zuidpunt van Afrika.  

Verband met voorgaande?

Portugezen belangrijk

• zij begonnen met de ontdekkingsreizen:
• 'stap voor stap' Afrikaanse kust in kaart gebracht
• Uiteindelijk:
• Bartholomeus Diaz: Kaap de Goede Hoop / Stormkaap (1488) Cabo das Tormentas
• Vasco da Gama: weg om Afrika heen naar Azië (1497)
• factorijen gesticht =
  
• handelsposten

motieven voor ontdekkingsreizen:

• Politiek: veroveren van een groot rijk, macht en aanzien

• Economisch: handel in goud, zilver en zijde versterken, meer winst maken

• Cultureel: christendom verspreiden

Spanje volgt Portugal

• Spanje wilde, net als Portugal, ook ontdekkingen doen en veel winst maken met de handel.
• 1492: de Reconquista wordt voltooid, de Spanjaarden willen nu de Portugezen gaan volgen.
• Spanje geeft Columbus de opdracht een nieuwe route naar Indië te ontdekken, via het westen.

Columbus' succes

• 3 augustus 1492: Columbus vertrekt met drie schepen richting Indië
• 12 oktober 1492: Columbus gaat aan wal in, wat hij denkt, Indië.
• Bevolking wordt Indianen genoemd, het gebied San Salvador.
  
  
• Eind 1492 vaart Columbus terug met nieuws over zijn overtocht.

In de replica van de Santa Maria

Christoffel Columbus

-Zeeroute ontdekken naar Indië die via het westen ging. 

- De cartograaf Toscanelli was ook van deze mogelijkheid overtuigd. 

- Aan boord van de Santa Maria--> wie zijn er allemaal mee? Onder andere een navigator, tolk, kok, bottelier, dokter, wapenmeester en edelsmid. 

- In oktober land in zicht. 

0

Met Magelhães de wereld rond.

• In 1494 maken Spanje en Portugal afspraken: het Verdrag van Tordesillas.
• Zij verdeelden de wereld in tweeën: alles ten westen van de Kaapverdische eilanden was voor Spanje, alles ten Oosten voor Portugal.
• Na de ontdekking van de Molukken twijfel bij de Spanjaarden: zijn deze eilanden toch voor ons bestemd?
  

Verwerking: basis 3 5 6 8 11 12 13 14 16 17 herhalen:  19 20 24
verdieping: 25 27 28

Conquistadores

• Na de ontdekking door Columbus staken Spaanse avonturiers massaal de Atlantische Oceaan over.
• Deze gelukzoekers noem je Conquistadores > veroveraars.
• Trokken de nieuwe wereld in, veroverden grote gebieden in naam van Spanje.
• Conquistadores wisten vrij makkelijk te winnen > zwaarden, helmen, harnassen en vuurwapens.

Azteken

• Rond 1500 wonen er al veel verschillende volkeren in Amerika.
• In tegenwoordig Mexico: de Azteken.
• Toen de Spanjaarden verschenen was dit volk op zijn machtigst.
  
  
• Spanjaarden onder de indruk van hun steden.
• Veel handel tussen de Azteken en Spanjaarden.

'Ze hadden ons een aanleiding en een reden gegeven om ze uit te roeien.’

• 1519: Azteken kwamen in contact met Hernán Cortés.
• Hij wilde het gebied van de Azteken veroveren voor Spanje.
• Deed dit op een slimme manier > hij werd gezien als een God door de Azteken.
• Hij mocht met zijn leger naar de hoofdstad komen, vanwaaruit hij het Azteekse rijk vernietigde.

Inca's

• Ander groot Indiaans rijk: de Inca's in tegenwoordig Chili.
• Inca's hadden al lange verharde wegen voor handel en het leger.
• Geloofden in het leven na de dood.

Pizarro overwint het Incarijk

• 1526: de Inca's komen in contact met Francesco Pizarro.
• Spanjaarden zagen dat de Inca's 'rijk' waren > zilver, goud, sieraden, edelstenen.
  
  
• Pizarro wilde het gebied van de Inca's graag veroveren.
• Ontmoeting met de leider, wordt gevangen genomen en uiteindelijk gedood.
• Zonder leiderschap makkelijk de Inca's te verslaan.

Gevolgen van de Europese expansie:

• Verdrag van Tordesillas (1494)
• Verspreiding christendom > wereldreligie
• Ontstaan van de wereldeconomie > driehoekshandel> rijkdom in Europa
• Verdwijnen van indianenculturen door geweld, uitbuiting en ziekte
• Conquistadores, o.a. Hernán Cortés (1519) 
• Slavenhandel vanuit Afrika naar Amerika (mijnen en plantages) 
  

Verwerking: basis 3 5 6 8 11 12 13 14 16 17 herhalen:  19 20 24
verdieping: 25 27 28