P 1 Ziekteoorzaken

M1W1

ziekteoorzaken

TM module 1

1 / 49

Slide 1: Tekstslide

AFPMBOStudiejaar 1

In deze les zitten 49 slides, met tekstslides en 1 video.

Lesduur is: 100 min

Onderdelen in deze les

M1W1

ziekteoorzaken

TM module 1

Slide 1 - Tekstslide

3 ziekteoorzaken

LEERDOELEN...

Je legt uit wat oorzaken van ziekte zijn en kan dat toelichten met een voorbeeld
Je legt uit op welke drie manieren erfelijke ziekten worden overgedragen
Je geeft met voorbeelden aan wat niet-erfelijke afwijkingen zijn

Slide 2 - Tekstslide

de oorzaak van ziekte komt...

vanuit het lichaam (endogeen)
vanuit de omgeving (exogeen)
onbekend

ziekteoorzaken

Slide 3 - Tekstslide

als een ziekte een endogene oorzaak heeft, komt dat door...

een erfelijke afwijking
een niet-erfelijke afwijking (prenataal of perinataal)

3.1

ziekte door inwendige oorzaken

Slide 4 - Tekstslide

1 er is iets misgegaan met het erfelijk materiaal (DNA)

het kind krijgt een afwijkend gen van vader of moeder (overerven)

3.1.1

erfelijke ziekten

Slide 5 - Tekstslide

a) dominante overerving

wanneer het gen voorkomt, wordt iemand ziek (50% kans op ziekte)

3.1.1

erfelijke ziekten

Slide 6 - Tekstslide

b) recessieve overerving

wanneer het gen voorkomt, is iemand drager (= wel het gen, maar niet ziek)
25% kans op ziekte (als beide ouders het gen overdragen)

3.1.1

erfelijke ziekten

Slide 7 - Tekstslide

c) geslachtsgebonden overerving

op het X- of Y-chromosoom zit het afwijkende gen
het geslacht (m/v) bepaalt of de ziekte openbaart

3.1.1

erfelijke ziekten

Slide 8 - Tekstslide

2 er is iets misgegaan tijdens de zwangerschap (prenataal)

hoge bloeddruk
infectie
blijven gebruiken van alcohol, medicijnen en roken

3.1.2 aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

Slide 9 - Tekstslide

a) gebeurt er iets in de embryonale fase (0 - 12 wk)...

dan is er iets in de aanleg van organen verstoord
of zal de moeder het embryo loslaten (abortus)

3.1.2 aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

Slide 10 - Tekstslide

b) gebeurt er iets in de foetale fase (12 - 40 wk)...

dan is er iets in de rijping van organen verstoord
of zal de moeder de foetus alsnog loslaten (abortus)

3.1.2 aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

Slide 11 - Tekstslide

b) gebeurt er iets in de foetale fase (12 - 40 wk)...

infectie bij moeder
straling bij moeder
medicijngebruik
roken, middelengebruik
zwangerschapssuiker
zwangerschapsvergiftiging

3.1.2 aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

Slide 12 - Tekstslide

3 er is iets misgegaan rondom de bevalling (perinataal)

(veel) te vroeg bevallen
zuurstofgebrek

3.1.2 aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

lees de casus van Anton
wat is een dominant erfelijke aandoening?
tik in de zoekbalk van erfelijkheid.nl de ziekte in en geef antwoord op: waar ligt het Huntington (HTT) gen? wat is er met dat gen aan de hand? wat is het gevolg van dit gen?
welke oorzaak heeft de depressie van Carlijn?
Zou jij je laten testen als je Carlijn was??

niet zomaar een ziekte...

Anton

Slide 15 - Tekstslide

aanleg hebben, gevoelig of vatbaar zijn voor een bepaalde ziekte
in de genen is deze aanleg aanwezig
dit heet predispositie

3.1.3

predispositie

Slide 16 - Tekstslide

sommige prikkels uit de omgeving zijn schadelijk

3.2 ziekte door uitwendige oorzaken

Slide 17 - Tekstslide

1 een aangerichte beschadiging

3.2.1

mechanische oorzaken

Slide 18 - Tekstslide

2 door een natuurkundig verschijnsel...

temperatuur
geluid
stroom en straling

3.2.2

fysische oorzaken