§4.1 Sporen uit de ijstijd deel 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom!

Doe je telefoon in de telefoontas,

ga op je plek zitten,

pak je ipad voor,

ga naar lessonup en accepteer de uitnodiging,

wanneer de timer afloopt, is het stil!

Hoofdstuk 4: 

Landschap in je eigen

omgeving

§4.1 Sporen uit de ijstijd deel 2

Lesplanning 

Aanwezigheid, boekencontrole en huiswerkcontrole

Mededelingen:  

Uitleg §4.1 Sporen uit de ijstijd deel 2

Maak van §4.1 Sporen uit de ijstijd vraag 5 t/m 9

Lesdoelcheck

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Wanneer en hoe is er rivierafzettingen neergelegd in Nederland?
2. Leg uit hoe keileem ontstaan
3. Leg uit hoe stuwwallen zijn ontstaan.
4. Leg uit waardoor het dekzand- en löss landschap ontstaat.

Wat weet je nog van de vorige keer?

Afzettingen tijdens het Pleistoceen

• Zand en grind

• Keileem 

• Stuwwallen

• Dekzand en löss

Ontstaan van zand en grind

In Pleistoceen speelden rivieren een hoofdrol. 

De voorlopers van de Rijn en de Maas stroomden richting het huidige Waddengebied. 

Zomer: brede rivier,  voerden veel smeltwater af.

Winter: valt de rivier bijna droog alles is bevroren. 

Er waren dus grote schommelingen in de waterafvoer             regiem.

Die rivier nam een groot gebied in beslag, en overal liet het water zand en grind achter, waardoor een brede puinwaaier ontstond. 

Puinwaaier

Vlechtende rivieren

In het vlakke land raakten de beddingen verstopt, en het snelstromende water zocht steeds een nieuwe uitweg in vele ondiepe waterlopen. Van bovenaf leek de rivier wel een vlechtwerk van draden en touwen, vandaar de naam vlechtende rivier

Ontstaan van Keileem

Saale-ijstijd fase 1

Landijs vanuit Scandinavië nam onderweg zand, klei en stenen mee. 

Onder het gewicht van het ijs werd het verpulverd en vermengd met zand en grind van de rivieren           keileem. 

Keileemkoppen

Keileem opgeduwd door het landijs tot heuvel. 

Ontstaan van Stuwwallen

Saale-ijstijd fase 2

Landijs  rukte verder op naar het midden van NL.

Het ijs was niet in een rechte lijn, maar met 'ijstongen'. 

Deze ijstongen duwden rivierzand en -grind opzij en maakte er heuvels van. 

Je ziet ze tegenwoordig nog steeds!

Tongbekken (dal)

Stuwwal (heuvel)

Stuwwallen

Stuwwal (heuvel)

Ijstong

Wanneer de ijstong weggesmolten is, blijft er een tongbekken(dal) achter

Stuwwal landschap

Ontstaan van dekzand en löss

Weichselien-ijstijd (laatste ijstijd)  

Geen landijs,  er heerste een Poolwoestijn in Nederland. 

De Noordzee was droog (Doggersland). 

Dekzand- en löss landschap is ontstaan door de wind die het zand en löss meenamen en op de hogere delen van NL blies.

Löss (heel fijn zand) landschap in Zuid-Limburg

Dekzand landschap in het oosten van NL

De rest van Nederland was poolwoestijn met zand. De wind verplaatste het zand over verschillende gebieden. Hierdoor kwam Orvelte ook onder een dikke laag zand te liggen. Dit is wat we nog steeds terug vinden in Orvelte. 

Dekzand/Löss landschap

Aan het werk

Wat: lees en maak  §4.1 Sporen uit de ijstijd vraag 5 t/m 9

Wanneer: voor de volgende les af

Hulp: de theorie (Lees goed!)

            buurman/buurvrouw naast je

            de docent

Klaar: maak een begrippenlijst van §6.1

Tijd: timer

Lesdoelcheck

1. Wanneer en hoe is er rivierafzettingen neergelegd in Nederland?
2. Leg uit hoe keileem ontstaan
3. Leg uit hoe stuwwallen zijn ontstaan.
4. Leg uit waardoor het dekzand- en löss landschap ontstaat.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃