lesplan

Parlementaire democratie

Een lesplan van Seneca Burgerschap

Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.

Wie nemen de beslissingen in een land? Zijn dat de mensen met het meeste verstand over politiek, of zou je juist burgers moeten uitloten en hen laten beslissen wat er gebeurt? Er zijn veel verschillende meningen over het machtsdilemma. 

In Nederland bepalen we door verkiezingen wie de beslissingen over de samenleving nemen. We kiezen een parlement dat de wetten maakt. Dat heet ook wel een parlementaire democratie. Nederland is daarmee democratischer dan landen waar de verkiezingen bijvoorbeeld niet eerlijk verlopen. Aan de andere kant worden in Zwitserland bijvoorbeeld regelmatig referenda gehouden. Zoveel inspraak hebben we in Nederland niet. 

In deze lessenserie kijken we naar de manier waarop het machtsdilemma in de Nederlandse praktijk is uitgewerkt. De volgende onderwerpen komen aan bod: 
- de geschiedenis van de parlementaire democratie;
- de inrichting van de parlementaire democratie;
- de actoren met macht in de parlementaire democratie;
- de visies van politieke partijen op de parlementaire democratie;
- de toekomst van de parlementaire democratie. 

Hoe kunt u deze lessen gebruiken? 

  • Maak met het oogje aan de rechterkant van de dia’s in de bewerkmodus een dia onzichtbaar tijdens het geven van de les.
  • Maak gebruik van de functie van timers bij quizvragen. Onder de quizvragen staat nu een timer maar deze kunt u handmatig uitzetten. Zo kunt u langer stilstaan bij de opdrachten voordat uw leerlingen antwoord moeten geven.
  • De notities bevatten belangrijke informatie. Naast lestips staat er ook toelichting bij bepaalde dia’s of opdrachten. Dit zijn aantekeningen voor u als docent.
  • Aan het einde van de les wordt als optie het samenvattingsfilmpje aangeboden.

De geschiedenis van de parlementaire democratie

Waar koningen vroeger als goden werden gezien, is dat tegenwoordig heel anders. Over de loop der jaren hebben vorsten steeds meer van hun macht afgestaan aan het volk. Daarbij kwamen onafhankelijkheidsverklaringen en Grondwetten kijken. 

Deze les gaat over de geschiedenis van de parlementaire democratie en heeft de volgende leerdoelen: 
  • De geschiedenis van de Nederlandse parlementaire democratie
  • De kenmerken van de Nederlandse parlementaire democratie 
  • Het proces van democratisering 
  • Betekenis van de scheiding tussen kerk en staat

DE inrichting VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE

In de Nederlandse geschiedenis is duidelijk te zien dat steeds meer mensen macht hebben gekregen. Het antwoord op het machtsdilemma is in de loop der tijd dus steeds linkser geworden.

Vroeger was het duidelijk daadkracht en nu is het ‘kiesrecht met inspraak’ geworden. De waarde kiesrecht is de basis voor de inrichting van de Nederlandse parlementaire democratie, met de bijbehorende wetten, instituties en instellingen. Die komen aan bod in deze les. 

Leerdoelen van deze les:
  • De grondwetsartikelen die horen bij de Nederlandse inrichting van de parlementaire democratie
  • De rol en betekenis van vier instituties van de Nederlandse parlementaire democratie
  • De instellingen die horen bij de Nederlandse inrichting van de parlementaire democratie

Machten in de parlementaire democratie

In onze parlementaire democratie hebben verschillende actoren macht. Er zijn veel actoren die invloed hebben, maar het is niet
zo dat er in Nederland één actor is die alle macht heeft. In deze les bespreken we zes machten.

Leerdoelen van deze les:
  • Wat de zes machten van de parlementaire democratie zijn
  • Wat deze zes machten van de parlementaire democratie inhouden 

Politieke partijen en de parlementaire democratie

Het referendum is een van de aspecten van het machtsdilemma. Hoe vaak en op welke manier laat je burgers rechtstreeks inspraak hebben in een besluit? Nederlandse politieke partijen hebben daar een verschillende mening over. 

In deze les kijken naar de standpunten van de Partij voor de Dieren en het CDA over het referendum als onderdeel van het
machtsdilemma. Leerdoelen van deze les: 
  • Het verschil tussen een raadgevend en bindend referendum
  • Wat Nederlandse politieke partijen vinden van referenda

De toekomst van de parlementaire democratie

Politici willen graag dat burgers betrokken zijn bij de democratie en er vertrouwen in hebben. In een doe-democratie gaat het er niet om om burgers invloed te geven door middel van verkiezingen of referenda, maar juist door meer betrokkenheid in het proces van beleid maken. Ook initiatieven van mensen zelf met het doel om meer invloed uit te oefenen passen hierbij. 

In deze les bespreken we deze doe-democratie. De leerdoelen van deze les: 
  • Wat de doe-democratie is
  • Wat de randvoorwaarden zijn van de doe-democratie