VO I Voorbereidingsles: Africa Supernova

• Wereldoriëntatie
• Kunstzinnige oriëntatie
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Beroepsopleiding
• MBO
• HBO

Tentoonstelling

Vertel in Kunsthal KAdE gaan jullie allerlei kunstwerken zien van Afrikaanse kunstenaars in de tentoonstelling: Africa Supernova. Er zijn maar liefst 135 kunstwerken, van 125 kunstenaars uit 30 verschillende Afrikaanse landen te zien. In deze les ga je alvast kennis maken met een paar kunstwerken en verhalen.

* Let op: in één uur tijd is het onmogelijk om alle kunstwerken te zien en bespreken tijdens de rondleiding in KAdE. De museumdocenten kiezen er (samen met jullie) een aantal uit om van dichtbij te bekijken en bespreken.

Vertel: in de Kunsthal zijn kunstwerken te zien van kunstenaars uit wel meer dan 30 verschillende Afrikaanse landen. In totaal zijn er 54 onafhankelijke en erkende landen, de vlag van elk Afrikaans land zie je hier. 

Kunstenaarsatelier >> Kunstenaars bewaren zelf kunstwerken, of maken soms iets nieuw speciaal voor een tentoonstelling.

Galerie >> Een galerie verkoopt kunst namens de kunstenaar, op een speciale kunstmarkt bijvoorbeeld.

Museum >> Musea hebben vaak meer kunst dan ze kunnen laten zien in de zalen. Die kunst zit in depots en kan geleend worden.

Verzamelaars >> Soms komt kunst uit de huiskamer van een kunstverzamelaar. 

Vertel: KAdE is een Kunsthal, en dat is anders dan een museum. We hebben namelijk geen eigen collectie, waardoor we iedere vier maanden (nieuwe tentoonstelling) kunst van over de hele wereld naar Amersfoort kunnen halen om daarmee de kunsthal te vullen. Na afloop van een tentoonstelling gaan de kunstwerken weer terug naar hun eigenaren. 

Vraag: waar komt de kunst vandaan, denk je? Je ziet hier vier voorbeelden van plekken waar kunst van 'geleend' kan worden. Welke plekken kennen de leerlingen en welke niet? Kunnen jullie nog meer plekken bedenken waar kunst vandaan kan komen?

Tip: klik op het + voor meer informatie bij de afbeelding. 

Waar komt de kunst vandaan?

Vertel: het echtpaar Pieter en Carla Schulting verzamelt al lange tijd kunst. Ongeveer vier jaar geleden begonnen ze met het verzamelen van hedendaagse Afrikaanse schilderkunst. In een korte tijd hebben zij een enorme verzameling kunst uit dit continent bij elkaar gebracht. De collectie van dit echtpaar gaan jullie straks bekijken in Kunsthal KAdE. De kunst komt in dit geval dus uit het huis van de verzamelaars.

Bespreek: als jij één kunstwerk zou mogen 'verzamelen' en bij jou thuis zou kunnen ophangen, welk werk zou dat dan zijn? (bijvoorbeeld een werk dat je laatst nog in een museum hebt gezien, of op instagram voorbij hebt zien komen van een kunstenaar)? En in welke ruimte zou je het exposeren en waarom?

Ieder kunstwerk vertelt een verhaal

Schoonheid en respect

Scenes uit het alledaagse leven

Herschrijven van de geschiedenis

Voorrecht en trots

Het gesprek starten over huidskleur

Bespreek: in Kunsthal KAdE gaan jullie allerlei kunstwerken zien van Afrikaanse kunstenaars, allemaal met een eigen verhaal, onderwerp of thema. 

Bekijk de werken 'vergroot' door op de afbeelding te klikken. Welk thema herken je terug in welk van de kunstwerken? Bespreek met elkaar waarom jullie juist die thema's en werken aan elkaar verbonden hebben. 

Opdracht: verbind het kunstwerk met een woord / betekenis door het te slepen. Als je de opdracht klassikaal doet kun je er ook lijnen tussen tekenen.

Bekijk de video. 

Werk van deze kunstenaar is te zien in de tentoonstelling in KAdE.

Bespreek: 

- Wat heb je gezien in de video?

- Wat voor soort kunst maakt ze?

- Welke materialen gebruikt ze om haar kunst te maken?

- Wat vinden jullie daarvan?
- Wat voor reacties denk je dat de kunstenaar krijgt op haar tiktok video's en sociale media?

Een paar jaar geleden vond Laetitia een fotoalbum met meer dan 100 Afrikaanse vrouwen en hun kapsels van voor de kolonisatie. Haar speelde een belangrijke culturele rol in pre koloniale samenlevingen. Afhankelijk van de samenleving gebruikten ze haardracht om te communiceren over hun religie, rijkdom, leeftijd, sociale klasse, stam, etnische identiteit en huwelijkse staat. 

Taboes

Een taboe is iets waarover vaak niet wordt gesproken. Het gaat over dingen waar een groep mensen vaak een sterke eigen mening over heeft. Het is afhankelijk van de cultuur waarin je leeft, welke opvoeding je krijgt en soms ook welke godsdienst je aanhangt of je met veel of weinig taboes in aanraking komt. Mensen die taboes doorbreken doen dat door ze bespreekbaar te maken. 

Vertel: de kunstenaar uit de video die jullie net bekeken hebben is Laetitia Ky. Ze groeide op in Ivoorkust in West Afrika. Als jong meisje had ze geen sterke band met haar haren. Een aantal jaar geleden besloot ze dat ze terug wilde naar haar Afrikaanse roots toen ze een fotoalbum vond. 

>> klik op de cirkel in de slide en op het ? symbool voor meer informatie. 

De gedurfde en intieme verhalen in haar werken deelt ze met een groot publiek op sociale media en daarmee wil ze taboes bespreekbaar maken. In de video die jullie gezien hebben zie je vooral de bijzondere en grappige dingen die ze kan maken.

Bespreek: de foto's van haar haarsculpturen. 
- Bespreek klassikaal met elkaar welke taboes er hier worden afgebeeld. 

- Ben je anders gaan kijken naar de kunstenaar en haar haarsculpturen nu je dit weet over haar en je haar andere werken hebt gezien? Wat is er veranderd?

Tip: klik op het + om en bespreek klassikaal wat een taboe is of kan zijn.

Vraag: 
- Wie staan er hier afgebeeld? Wat zijn dit voor personages?
- Wat is de band tussen deze mensen?
- Waar zijn ze? Waar zie je dat aan?

Vertel: de onderwerpen in de schilderijen van kunstenaar Plaatjie Aviwe zijn vaak vrienden, buren en familieleden. In zijn schilderijen legt hij scenes vast die hij tegenkomt in het dagelijks leven. 

- Kijk naar de houding van de personages op het schilderij. Wat speelt zich hier af denk je? Wat voor soort scene heeft de kunstenaar hier geschilderd? Kijk ook naar de kleding die ze aan hebben.

Bespreek: in bijna 90% van de werken die je in de Kunsthal gaat zien staan mensen afgebeeld. Veel kunstenaars maken portretten van hun community, van de plek waar ze wonen, deels om een beeld te schetsen van hun leefomgeving. Wat zouden nog meer redenen kunnen zijn? 

Identiteit?!

Bespreek: ook identiteit en zelfbeeld zijn onderwerpen die in veel van de werken terugkomen. Maak een woordweb: waar denk je aan bij het woord 'identiteit'? Wat is identiteit voor jou, waar identificeer jij je mee? Bespreek de antwoorden met elkaar.

Vraag: de titel van dit werk van fotograaf Edson Chagas is: 'Tipo Passe', Portugees voor het woord: paspoort.
- Waarom zou er voor deze titel gekozen zijn?
- Waar herken je een paspoort aan en doet dit werk je denken aan een paspoort, waarom wel of niet? 
- Hoe zie je het thema identiteit terug in dit werk?

Bespreek: de titel van de tentoonstelling die jullie straks gaan bekijken is: 

Africa Supernova. 

- Wat hebben jullie gezien in de video?

Vertel: een supernova is het verschijnsel waarbij een ster op spectaculaire wijze explodeert. De uitbarsting is herkenbaar aan de enorme hoeveelheid licht die hierbij wordt uitgestraald. 

Bespreek: nu je dit weet over de 'supernova', kun je bedenken waarom de tentoonstellingsmaker voor deze titel heeft gekozen? Wat wil de maker hiermee zeggen denk je? Kun je de vraag nog niet beantwoorden? Probeer dan na je bezoek aan de tentoonstelling de vraag er nog eens bij te pakken.

Tot snel!

Tot snel in Kunsthal KAdE!