Praatplaten

• Veiligheid
• Brandweer
• +1
• Basisschool
• Groep 1-3

Introduction

Neem iedere week een paar minuten de tijd voor veiligheid met behulp van de verschillende praatplaten. De praatplaten zijn geschikt om te gebruiken op de momenten dat iets naars is gebeurd. Beter is het om te voorkomen dat iets fout gaat. . 3 minuten is niets, maar het duurt wel erg lang als er iets vervelends is gebeurd. De praatplaten gaan over onderwerpen waar iedereen mee te maken kan krijgen. Dingen van alledag waarbij het soms niet goed gaat. Dan is het goed om er met elkaar over te praten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: > het brandalarm op school; > er ontstaat brand bij jou thuis; > je hebt je gebrand aan hete thee; > de gevaren van kaarsen, hete lampen, stroom, vuurwerk, kampvuur; > het gevaar van rook. De lesduur per praatplaat is ongeveer 3-10 minuten. De karakters Vlammetje, Smokey en Billy helpen om risicovolle onderwerpen bespreekbaar te maken. Vlammetje Vuur staat voor het herkennen en voorkomen van gevaar. Smokey de Rookmelder staat voor het ontdekken van, waarschuwen en vluchten bij gevaar. Billy Brandkraan staat voor het reageren en bestrijden van gevaarlijke situaties.

Instructions

Voorbereiding

Deze docentenhandleiding geeft een uitgebreide toelichting op de les- en leerstof en lesideeën. handig om van te voren door te nemen.

Instructions

Praatplaten - Docentenhandleiding.pdf

Praatplaten

2

3

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

4

5

Praatplaten

De praatplaten gaan over onderwerpen waar iedereen mee te maken kan

krijgen. Dingen van alledag waarbij het soms fout kan gaan. Dan is het goed om

er met elkaar over te praten.

De karakters Vlammetje, Smokey en Billy helpen om risicovolle onderwerpen

bespreekbaar te maken.

Vlammetje Vuur staat voor het herkennen en voorkomen van gevaar.

Smokey de Rookmelder staat voor het ontdekken van, waarschuwen en vluchten bij gevaar.

Billy Brandkraan staat voor het reageren en bestrijden van gevaarlijke situaties.

De nummers op de platen komen overeen met het nummer van de slide waarop  de plaat in het groot staat afgebeeld.

Bespreek

Wat zie je op de tekening. Gaat dit goed of fout?

Weet je ook waarom?

Wat kun je doen om de veiligheid te verbeteren?

Ontruimingslied

Slow whoop

Voorlezen:

Smokey staat in de gang op school en kijkt in het rond.

Hij ziet een brandblusser, een groen uitgangbordje en een fietsbel op de grond.

Als Smokey op de knop van het brandalarm drukt, klinkt een geluid.

 “WIEW, WEE, WIEW, WEE, WIEW, WEE”, het klinkt heel luid.

Even later staat iedereen veilig buiten op het schoolplein en Smokey zegt:

“Dit was een test. De brand was nep en dus niet echt.

Jullie hebben de oefening goed gedaan. Iedereen mag het gebouw weer ingaan.”

Vraag:

Hoe klinkt het alarm op school? 

Klik op het geluidsicoon bij de "slow whoop" en je hoort het alarm van de school. 

Vertel:

Het alarm van de school klinkt anders dan het geluid van de rookmelder thuis. Dat komt, omdat op de school meer mensen zijn en er meer geluid is. Daarom klinkt een "slow whoop" extra hard.

Maar de betekenis is wel gelijk. Als het alarm gaat is er meestal gevaar en moet je naar een veilige plek gaan.

Vraag:

Oefen je op school ook het vluchtplan?

Als je op school de "slow whoop" hoort, betekent dat meestal dat er gevaar is. 

Iedereen moet dan naar buiten. De leerkracht kijkt wat een veilige vluchtroute is en geeft dit door aan de leerlingen. Op de verzamelplaats wordt gekeken of iedereen veilig buiten is.

Net als thuis is het goed om dit te oefenen.

Doen:

Laat het 'ontruimingsliedje' horen. Klik hiervoor op het geluidsicoon. Laat alle kinderen staan en doe samen een dansje terwijl je de stappen uitbeeldt.

Lesidee:

Oefen het onruimingsplan met de klas én met de hele school.

Voorlezen:

Bij Smokey thuis hangt een tekening aan de wand.

Daar staat op waar je heen kunt bij brand.

Papa, mama, Anne en Inge spreken af wat je moet doen als de rookmelder piepen gaat.

Want als er echt brand is moet je samen naar buiten, naar de straat.

Mama neemt Inge mee, op weg naar de veilige plek.

En papa gaat samen met Anne. Roets de muis kan mee op zijn nek.

Is iedereen buiten? Papa gaat tellen. 

Nu kan hij ook de brandweer bellen.

 

Bespreek:

Net zoals er op school een vluchtplan aanwezig is, moet je deze eigenlijk ook thuis hebben. Net als bij Smokey thuis.

Vluchtplan

Papa, mama, Anne en Inge hebben een aantal dingen afgesproken zodat iedereen bij brand precies weet wat te doen. Dat noem je een vluchtplan. Net als op de tekening die je ziet op de wand.

Hebben jullie thuis ook een vluchtplan?

Dit zet je in een vluchtplan:

• Wie helpt wie?
• Waar kun je allemaal langs om naar buiten te komen?
• De vaste plek voor de sleutels is dicht bij de deuren.
• Deuren in je huis achter je dicht doen;
• Een verzamelplaats buiten afspreken.

Rookmelder

Voorlezen:

Het meisje heeft het vluchtplan in haar hand.

Waar op staat wat je moet doen bij brand.

Opa probeert de rookmelder uit.

Het alarm: PIEP PIEP PIEP klinkt luid. (Klik op het geluidsicoon van de rookmelder)

Nu moeten we snel naar buiten gaan.

Smokey wijst welke kant je op moet gaan.

Zorg je ervoor dat je alle deuren achter je dicht doet?

En weet je de plek waar je elkaar buiten ontmoet?

Bespreek:

Wat goed dat opa de rookmelder test. Nu weet dat hij dat de rookmelder goed werkt. Rook is heel gevaarlijk, dat moet je niet inademen. Rookmelders ontdekken de rook bij een brand heel snel en gaan heel hard piepen. Klik op het geluidsicoon en je hoort het geluid van de rookmelder.

Vraag:

Heb jij thuis ook rookmelders? Weet jij ook of ze het goed doen?

Op een rookmelder zit een testknopje. Als je die indrukt hoor je het alarm. Doet

hij het niet? Dan is de batterij leeg of de rookmelder stuk. 

Waarom gaan Smokey en het meisje naar buiten?

Ze gaan oefenen wat je moet doen als de rookmelder gaat piepen omdat er rook in huis is. 

• Ga zo snel mogelijk weg bij het vuur en blijf uit de rook.
• Doe de deuren achter je dicht. Dan kan het vuur en de rook niet het hele huis door. 
• Ga naar de veilige plek buiten.
• Tel of iedereen er is.
• Alleen als er echt brand is bel je de brandweer via 112.

2

1

Voorlezen:

SNUF SNUF wat ruikt Smokey’s neus voor geur?

En wat ziet Smokey buiten, achter de keukendeur?

Mama staat te kletsen met de overbuur.

En de pannen staan vol op het vuur.

Klik hier op '1':

Smokey ziet ineens een grote vlam uit een pan komen en blaft daarom heel luid.

Mama komt snel terug naar de keuken en zet het fornuis uit! 

Klik hier op '2'

Ze pakt een deksel, legt deze op de pan.

En...weg is de vlam.

"Deze pan is nog heel heet, die raak ik voorlopig niet meer aan",

zegt mama. "Ik laat hem gewoon staan."

"Smokey, dank je wel voor het waarschuwen en opletten."

"Ik zal voortaan niet meer weglopen of het vuur onder de pan uitzetten".

Vraag:

Hoe komt het dat de vlam in de pan is gekomen?

Brand kan ontstaan, doordat je even niet oplet tijdens het eten koken, bakken,

braden en frituren. Als je tijdens het eten maken erbij blijft, kun je er voor zorgen dat het niet fout gaat.

Wat doe je als je ziet dat de vlam in de pan is?

Net als Smokey, waarschuw je direct iedereen dat er brand is.

Wie zou jij waarschuwen?

Roep altijd een volwassene. Een volwassene kan de vlam in de pan uit maken door een goed passende deksel op de pan te doen en de warmtebron

uit te zetten. 

Laat jonge kinderen NIET zélf blussen.

Vertel:

De vlam in de pan blus je NOOIT met water!

Als je water op brandend vet gooit, krijg je een enorme steekvlam.

Let op: Ga ook NOOIT met de (brandende) pan lopen!

Voorlezen:

Hé Smokey doe je met me mee?

Ik speel een game op de TV.

Ik race zo hard ik kan,

maar… krijg het er wel érg warm van.

Smokey kijkt eens in het rond.

Zie jij waar al die warmte vandaan komt?

Bespreek:

Veel branden ontstaan door stekkerdozen die aan elkaar zijn gekoppeld. Als de apparaten die hierop zijn aangesloten allemaal aan staan, wordt dat erg warm. Er ontstaat 

overbelasting / oververhitting waardoor er brand kan ontstaan.

Vraag:

Waar komt al die warmte vandaan?

Er komt heel veel warmte af van het elektrische kacheltje. Maar zie je ook dat Vlammetje Vuur tevoorschijn komt bij de kabelhaspel? De stroomkabel is nog helemaal opgerold en wordt daardoor héél erg warm. Dat komt, omdat alle stekkers van de apparaten die aan staan (tv, laptop, spelcomputer en elektrisch kacheltje), hierop zijn aangesloten. Het kan dan zo warm worden dat er brand ontstaat.

Weet je wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat je niet zo gauw brand krijgt?

Niet teveel stekkers van apparaten in een stekkerdoos doen, maar liever direct in een stopcontact.  De kabel van de haspel helemaal uitrollen.

Voorlezen:

Smokey is zijn shirt kwijt. Hij kijkt of het  in de wasdroger zit.

Hij doet de deur open maar wat is dit?  Hij ziet een filter en die zit helemaal vol met stof. Dat is niet goed.

Smokey weet wel hoe dit moet.

Hij blaast alle pluisjes uit het filter. Ze dwarrelen eerst in het rond.

En vallen daarna allemaal op de grond. Met zijn staart veegt Smokey snel al het stof in de hoek.

Maar zijn shirt is nog steeds zoek.

Vraag:

Waarom is stof in de wasdroger niet goed?

Een wasdroger is een apparaat die stroom gebruikt. Dat kun je zien aan de stekker die er aan zit. Als een apparaat die stroom gebruikt vol stof zit, wordt hij erg warm. Het kan zelfs zó warm worden dat je brand kunt krijgen.

Welke apparaten heb jij thuis die stroom gebruiken?

Een spelcomputer, een laptop, een koffiezetapparaat een radio, een koelkast...

Zit er ook stof op deze apparaten?

Alle stof kun je het beste met een stofzuiger schoon zuigen. Je kunt mama of papa helpen het stof uit het filter van de wasdroger te halen. Daar is Smokey heel blij mee. Dan krijg je ook niet zo snel brand.

Voorlezen:

Oh! Zo’n mooie taart lust ik wel,

Maar wat branden die kaarsjes fel!

We blazen ze snel allemaal uit. Help je mee?

Een, twee….pfffff.

Nu kunnen we de taart verdelen.

En daarna lekker buiten spelen.

WACHT! Vóór we uit deze kamer gaan.

Zijn alle kaarsjes wel uitgegaan?

Vraag:

Hoe krijg je brand?

Brand kan ontstaan door kaarsen. Onder andere doordat:

• kaarsen te dicht bij brandbare materialen staan;
• kaarsen omvallen, doordat de standaard niet stevig staat:
• huisdieren er tegenaan komen;
• kaarsen blijven branden terwijl er niemand in de buurt is die een oogje in het zeil houdt. 

Zet kaarsen en waxinelichtjes in een onbrandbare houder en blaas kaarsen uit als je weggaat. 

Laat kaarsjes alléén branden als je er zelf bij blijft.

Hebben jullie ook kaarsjes op de taart staan of andere kaarsjes bij jou in

huis?

Heb jij ook huisdieren die een kaarsje kunnen omgooien?

Voorlezen:

“Kom, laten we ons verstoppen in huis

Jij mag ons zoeken Roets de muis.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10

Wie niet weg is, is gezien!”

Opeens klinkt er een luide grauw: AUW!!

Smokey’s staart doet heel veel pijn.

Wat zou er aan de hand zijn?

Vraag:

Heb jij je wel eens aan iets gebrand?

Er zijn vast wel kinderen in de groep die  zich al eens gebrand hebben aan voorwerpen die heet zijn.

Denk hierbij aan hete lampen, kachels, pannen, strijkijzer of hete soep/thee.

Wat moet je doen als je jezelf brand aan iets wat heet is?

Koelen onder lauw stromend water. 10 minuten. 

Kun je ook brand krijgen als een lamp dicht bij de dekens komt?

Sommige lampen worden zo warm, dat bijvoorbeeld dekens, kussens, knuffels, kleedjes of gordijnen in brand kunnen gaan als dat er dichtbij komt.

Voorlezen:

In de keuken is brand ontstaan.

Smokey is snel de keuken uit gegaan.

Terwijl hij de keukendeur gauw dicht doet,

zegt hij waar iedereen naar toe moet.

De rookmelder in de gang maakt een piepend geluid. (Klik op het geluidsicoon om het geluid van de rookmelder te laten horen.)

Dat betekent: ga snel het huis uit!

Maar pas op! Struikel niet over het skateboard en de knikkers die je daar ziet.

Vraag:

Waarom doet Smokey de deur dicht?

Met dichte deuren zorg je ervoor dat de rook en het vuur niet zo snel door het huis kunnen verspreiden.

Wat doe je als je de rookmelder hoort piepen?

De rookmelder waarschuwt dat er gevaarlijke rook in huis is. Dat moet je niet inademen. Ga zo snel mogelijk weg bij de rook. Als je laag bij de grond blijft, kun je onder de rook blijven en zie je waar je naar toe gaat. Roep iedereen in het huis en ga naar een veilige plek buiten. Bel daar 112.

 

Ruim jij thuis je spulletjes op?

Als je snel moet vluchten is het goed als je nergens over kunt struikelen. Zorg er daarom voor dat er geen spullen op een trap liggen of in de hal voor de deur. 

Voorlezen:

De rookmelder in de gang maakt een piepend geluid. (Druk op het geluidsicoon in de rook en je hoort de rookmelder piepen). 

Dat betekent: ga snel het huis uit!

Smokey zegt, “Rook is erg ongezond.”

Ga kruipen. Blijf laag bij de grond.”

Hij neemt de mensen uit het huis mee.

Veilig buiten belt papa het alarmnummer 112.

Vraag:

Van wie heb je hulp nodig als je huis in brand staat?

Van de brandweer. Bel het alarmnummer zodra je op een veilige plek bent.

Wat is het alarmnummer?

112 Daarmee kun je de brandweer, de politie en de ambulance bellen

Mag jij óók 112 bellen?

Ja dat mag. Maar alleen als er écht brand of een ongeval is. Mensen of dieren moeten in nood zijn. 

112, daar red je levens mee, maar daar speel je niet mee. Bel nooit voor de grap 112.

Wat wil de centralist die de telefoon aanneemt weten?

• Van WIE wil je hulp, de politie, de ambulance of de brandweer?
• WAAR is de plek waar de hulp naar toe moet? Plaats, adres en huisnummer
• WAT is er gebeurd? 
• WAAROM is er spoed! Gewonden?
• WACHT blijf aan de lijn totdat de centralist zegt dat je mag ophangen.

Voorlezen:

Er komt veel vuur en rook oma's huis uit.

Het vuur is heet en maakt een knetterend geluid.

Gelukkig staat iedereen veilig buiten.

Ze kunnen echt niet meer naar binnen, want kijk: de vlammen slaan al uit de ruiten.

De mensen huilen van verdriet.

Brand is niet leuk, nee helemaal niet!

Vraag:

Waarom is brand niet leuk?

Vuur is heel heet en geeft heel veel rook. De rook zorgt ervoor dat alles vies wordt.  Als het vuur groot wordt, gaan er nog meer dingen branden. En er is veel schade.

Heb je weleens brand in huis gehad?

Vertel wat er is gebeurd. Is de brandweer ook geweest? Was je ook bang toen het gebeurde?

Weet je wat je moet doen als je brand in huis ontdekt?

• Roep zo snel mogelijk een volwassene. 
• Zorg ervoor dat je de gevaarlijke rook niet inademt (blijf laag bij de grond). 
• Doe binnendeuren achter je dicht. 
• Ga allemaal naar een veilige plek buiten. Ga niet weer naar binnen.
• Bel dan de brandweer 112.

Waarom mag je niet weer naar binnen gaan?

De brand wordt snel groter en heter en daardoor komt er ook meer rook. Je weet al dat je de rook niet moet inademen, maar weet je ook dat de rook zo donker is, dat je óók niet goed meer kunt zien? Het wordt daarom steeds gevaarlijker.

Voorlezen:

Er komt veel rook het huis uit.

Gelukkig is daar de brandweerauto met de brandblusspuit.

De brandweermensen hebben speciale pakken aan,

omdat ze zo dicht bij de rook kunnen staan.

Ze hebben een masker voor het gezicht en een fles lucht op de rug.

Billy Brandkraan geeft water voor de brandblusspuit.

De brandweer maakt het vuur snel uit.

Vraag:

Waarom hebben brandweermensen speciale pakken aan?

De brandweer trekt een speciaal pak aan. Dat pak beschermt ze tegen de hitte van het vuur. 

• De laarzen hebben stalen/kevlar neuzen zodat de voeten goed zijn beschermd. 
• De handschoenen 
• en een helm maken het pak compleet. 
• Op het pak zitten lichtgevende strepen. In het donker kun je de brandweermensen goed zien.

Waarom hebben ze een fles lucht op hun rug?

Bij een brand is ook rook. De rook is erg gevaarlijk en mag je niet inademen.

Als de brandweer een masker opzet en deze vastzet aan de fles met lucht, dan kunnen ze zo schone lucht inademen en veilig blussen.

Waarmee blust de brandweer een huis dat in brand staat?

In de brandweerauto zit een tank gevuld met water en als dat bijna op is vullen ze de tank met water uit een leiding uit de grond. Dit is uit dezelfde leiding waar jullie het water uit de kraan krijgen. En soms kan de brandweer, water uit een sloot of een kanaal gebruiken. Zo hebben ze altijd genoeg water om een brand te kunnen blussen.

Voorlezen:

Billy Brandkraan komt er heel snel aan.

In de keuken is iets helemaal fout gegaan.

Lies huilt en heeft veel pijn.

Wat zou er aan de hand zijn?

Billy zet snel de kraan open.

Hij laat er lauw water uit lopen.

Weet jij wat Lies nu doen moet?

En hoeveel minuten is goed?

Vraag:

Heb jij je wel eens aan iets gebrand?

Er zijn vast wel kinderen in de groep die zich gebrand hebben aan iets dat heet is. Denk maar aan: kokend water of hete thee. Of aan bijvoorbeeld hete lampen, kachels, pannen, hete soep, strijkijzer of een hete uitlaat.

Wat moet je doen als je jezelf brand aan iets wat heet is?

Koel 10 minuten onder lauw stromend water. 

Wat doe je als je kleding in brand staat?

• Niet hollen maar rollen. 
• Ga op de grond liggen, hou je handen voor je gezicht en ga rollen. Zo zorg je ervoor dat het vuur uitgaat.
• Dan met kleren en al onder een lauwe douche gaan staan en  voorzichtig je kleding uitdoen. 
• Bel de huisarts of 112 bij blaren en erge brandwonden.

Lesidee:

Druk op het geluidsicoon en speel het liedje af. Laat de kinderen naspelen wat te doen als hun kleding in brand staat. Rollen over de grond met hun handen voor hun gezicht en daarna onder de douche voorzichtig kleding uitdoen.

Voorlezen:

Bram en Mies willen een kampvuur maken,

omdat geroosterde marshmallows zo heerlijk smaken.

Maar o nee, dat gaat niet helemaal goed.

Weet jij wat er beter moet?

Billy zegt: “Het vuur moet uit”.

Hij blust het vuur met een brandblusspuit.

Maar ook als je er zand bovenop schept,

zorg het ervoor dat je geen vuur meer hebt!

Vraag:

Wie heeft er weleens samen met zijn/haar ouders een kampvuur gemaakt?

Zie je wat er fout gaat op de tekening?

• Er is geen volwassene erbij.
• De kinderen staan te dicht bij het vuur.
• Het vuur is te dicht bij de bomen en op het gras.  
• Het jongetje heeft een fles in zijn handen met daarin een brandbare vloeistof. 
• Er liggen kranten en lucifers om het vuur aan te maken. 

Waarom is dat gevaarlijk?

• Door de hitte kan het vuur overslaan naar de bomen.
• Als je een vuur aanmaakt met een brandbare vloeistof krijg je steekvlammen. Dat gaat zo snel dat je kleding in brand kan gaan. 
• Kranten op het vuur kunnen vliegvuur veroorzaken. Dit is vuur dat met de wind mee waait. Hierdoor kan de brand zich snel verspreiden.

Kun je ook veilig een kampvuur maken?

• Zorg dat je ouders erbij zijn. Ouders letten er op dat er geen gevaarlijke situatie ontstaat en bellen 112 als het toch fout gaat.
• Kies een veilige plek: stenen/zand ondergrond op grote afstand van bomen en huizen. 
• Gebruik droog hout voor het kampvuur.
• Maak het vuur aan met aanmaakblokjes en een lange aansteker.
• Zorg dat je het blusmiddel altijd dichtbij hebt.
  

Waarmee kun je een kampvuur het best blussen? 

Zand is het meest geschikte

blusmiddel. 

Voorlezen:

AU! Wat een harde knal! Dat doet pijn aan mijn oren.

De poes zit in de boom en wil dit niet horen.

De kinderen steken zélf het vuurwerk aan.

Er lijkt heel veel niet goed te gaan.

Smokey kijkt daarom ook helemaal niet blij.

Maar wat vind jij?

Vraag:

Zou de poes of andere dieren vuurwerk leuk vinden?

Veel dieren zijn bang voor vuurwerk. Ze gaan zich verstoppen of heel hard trillen en huilen. Sommige dieren durven niet meer naar buiten en gaan binnen in huis plassen en poepen. 

Is vuurwerk gevaarlijk?

Vuurwerk kan héél gevaarlijk zijn. Oók de knalerwtjes en sterretjes! Veel mensen moeten naar het ziekenhuis omdat ze niet voorzichtig zijn geweest met vuurwerk. Daarom is het maar goed dat jonge kinderen zélf géén vuurwerk mogen afsteken.

Ben jij erbij als papa of mama vuurwerk afsteekt? 

Ja? Maar steek zélf nog geen vuurwerk af! Laat dit door papa en mama doen.

Zet je dan een beschermbril op? 

Een bril beschermt je ogen. 

Hou je grote afstand tot het vuurwerk?

In ieder geval 8 meter. Dit is net zo lang als twee auto's die achter elkaar staan.

Heb je kleding aan die niet

makkelijk brandt? 

• Denk aan spijkerstof van dikke katoen.
• Trek een jas aan zonder capuchon.
• En een broek waarvan de broekspijpen NIET zijn opgerold, want daar kan vuurwerk in terecht komen. 
• Als je laarzen aan hebt, kan er ook vuurwerk inkomen. Doe dus gewone schoenen aan of je broek eroverheen.

Wat gaat er fout op de tekening?

• Vuurwerk in een open zak. Gebruik iets met een deksel en zet dit veilig aan de kant zodat er niets in kan vallen.
• Aansteken vuurwerk met een lucifer. Gebruik een aansteeklont.
• Geen vuurwerkbrillen op.
• Afsteken dicht bij een huisdier.
• Geen vuurwerk uittrappen.