Uitleg Beeldaspect Compositie

• Beeldende vorming
• Handvaardigheid
• +1
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Introduction

Aan het eind van deze les kun je herkennen, uitleggen en toepassen welke verschillende composities er zijn en welk effect dit heeft op het kunstwerk.

Beeldaspect 

Compositie

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen, uitleggen en toepassen welke verschillende composities er zijn en welk effect dit heeft op het kunstwerk.

Wat is compositie?

Compositie is de manier waarop de onderdelen van een kunstwerk geordend worden. 

Iedere compositie heeft een ander effect op het kunstwerk.

Johannes Vermeer, Meisje met de 

parel ± 1665-1667, olieverf op doek

Symmetrische compositie

Een symmetrische compositie wordt gekenmerkt doordat het werk is te verdelen in 2 helften die min of meer elkaars spiegelbeeld zijn. Dat kan heel precies, maar dat hoeft niet. De spiegeling kan horizontaal, verticaal of diagonaal zijn. 

Symmetrie heeft een statisch (rustig, stilstaand) effect.

Asymmetrische compositie

Is er geen symmetrie aanwezig dan noemen we de compositie asymmetrisch. Het heeft een dynamisch (druk, beweeglijk) effect.

Centrale compositie

Als je aandacht naar het midden van het beeldvlak wordt getrokken, spreken we van een centrale compositie. 

Een centrale compositie heeft een statisch effect.

Geometrische compositie

In de compositie zijn geometrische vormen te herkennen, zoals een rechthoek, cirkel of driehoek. 

Een geometrische compositie heeft een statisch effect.

Driehoeks compositie

In de compositie is de vorm van een driehoek te herkennen. De belangrijkste onderdelen in de voorstelling zijn binnen deze driehoek geplaatst. Een driehoekscompositie kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Statisch

Over-all compositie

Alle onderdelen van de compositie zijn hetzelfde, doen patroonachtig aan en staan verspreid over het beeldvlak. 

Ze lijken buiten het schilderij tot in het oneindige door te kunnen gaan.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Horizontale compositie

De onderdelen van een compositie zijn vooral horizontaal gerangschikt, Een horizontale compositie heeft een statisch effect. 

Verticale compositie

De belangrijkste onderdelen zijn in een verticale lijn geordend, van boven naar beneden. Ook dit heeft een statisch effect. 

Diagonale compositie

In een diagonale compositie zijn de onderdelen diagonaal geordend of er zit een diagonale richting in. 

Dit heeft een dynamisch effect.

Herhaling 

Wanneer gelijksoortige vormen, kleuren en lijnen op een regelmatige manier in een compositie terugkomen.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Dynamische compositie

Een compositie waar beweging in zit of in lijkt te zitten. Bijvoorbeeld door diagonale lijnen en uitstekende delen. Dit heeft een dynamisch effect. 

Statische compositie

In een statische compositie zit geen beweging, het is rustig en in evenwicht. 

Dit krijg je door het gelijkmatig toepassen van verticale en horizontale richtingen - weinig beweeglijke vormen te gebruiken - vormen en kleuren gelijkmatig te verdelen - weinig contrasten te gebruiken.

Afsnijding 

Een gedeelte van de afbeelding staat niet op het beeldvlak, het wordt door het de rand afgesneden.

Hierdoor ontsaat het effect van ruimte/diepte.

Overlapping compositie

De onderdelen van een compositie staan achter andere onderdelen, waardoor je die andere onderdelen maar gedeeltelijk ziet. 

Daardoor lijkt het of de vormen achter elkaar in de ruimte staan. Hierdoor ontsaat het effect van ruimte/diepte.