Lesson plan with
13 LessonsDe Tweede Wereldoorlog (bovenbouw)
TIjd van Wereldoorlogen
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6
Het is ongetwijfeld het onderwerp dat veel leerlingen het meest aanspreekt. Totdat het vooral jongens blijken te zijn die een vreemd soort swastika-fascinatie hebben of te vaak naar Discovery Channel hebben gekeken en alles weten van die ene tank (‘Meneer, je weet wel...’). Om vervolgens tot de conclusie te komen dat ze vrij weinig tot niets weten van het verloop en de gebeurtenissen van c.q. uit de oorlog.Deze serie lessen leent zich dan ook erg goed om gebruik te maken van een digitale werkvorm als: 'bekend, benieuwd, bewaard' en/of ‘Ik dacht...., nu denk ik...’ , waarbij een woordweb of open vraag ingezet kan worden.Het behandelen van dit onderwerp is per definitie samenvatten: het onderwerp is simpelweg te uitgebreid om in zijn geheel te behandelen (in de beperkte lestijd die er vaak is gegeven). Dit betekent dat er keuzes is gemaakt voor een aantal hoofdonderwerpen: het verloop van de oorlog, de Duitse Bezetting, de jodenvervolging en de dekolonisatie van Indonesië. Met name de eerste twee lessen hebben een wat meer ‘highlights’-karakter, terwijl de laatste lessen veel dieper op de materie ingaan dan de leerlingen zouden moeten kennen voor het eindexamen.Uiteraard kan elke gebruiker zijn of haar keuzes verwerken in de lessen.De Tweede Wereldoorlog moet veel aandacht in de les krijgen. Maak daarom gebruik van de eerder genoemde fascinatie bij de leerlingen. Het vraagt echter ook een gedegen kennis en voorbereiding van de docent, met name vanwege de vele vragen die tijdens de les worden gesteld. Dat is natuurlijk geweldig, en wil je het een beetje kanaliseren dan zijn de genoemde werkvormen ideaal: je kunt van tevoren namelijk al enigszins bekijken waar de interesses van de leerlingen liggen.
De les Duitsland onder Hitler eindigt met de Duitse aanval op Polen in september 1939. Deze les begint met dat gegeven, het is immers het startschot van de Tweede Wereldoorlog. Deze les is het beste te zien als een tijdlijn met daarop de belangrijkste gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, daarbij gebruik makend van fascinerende afbeeldingen uit die periode. Veel van deze afbeeldingen zijn voorzien van hotspots: interactieve knoppen in LessonUp die een toelichting of bijschrift kunnen geven. Ideaal voor in de klas, maar ook zeker als de leerlingen de les zelfstandig doornemen.In deze les wordt een aantal gebeurtenissen genoemd die in andere lessen wat uitgebreider worden behandeld, zoals bijvoorbeeld: de Duitse aanval op Nederland en de bezetting van Nederlands-Indië. Wellicht is het handig dit om tijdens de les aan te geven.Wat in deze les duidelijk aan de gebeurtenissen is te zien, is dat de Duitse oorlogsmachine tot Operatie Barbarossa vrijwel onoverwinnelijk lijkt. Achteraf is overigens gebleken dat de geoliede oorlogsmachine vooral door de kracht van overrompeling zijn slag kon slaan en dat zij over veel minder materieel bleken te beschikken dan altijd werd aangenomen. Met name het structurele tekort aan grondstoffen nekt de Duitsers al vroeg in de oorlog. Zelf zó groot dat eigenlijk al vanaf het begin van de oorlog veel gebruik wordt gemaakt van voetsoldaten en paarden.Leerlingen vinden het bijzonder om te zien dat de oorlog vanaf 1942 voor de Duitsers al een verloren zaak is. Hoewel de Slag bij Stalingrad pas in februari 1943 wordt beslecht, is de Duitse opmars al ruim daarvoor vastgelopen. Niet alleen in het oosten, maar ook in Noord-Afrika waar het Afrikakorps van Erwin Rommel moest buigen voor de Britten onder leiding van Montgomery.Overigens zijn dit slechts enkele van de essentiële keerpunten in de oorlog die in deze les worden genoemd. Sommige keerpunten in deze les zijn overigens niet verplichte examenstof.In deze les is vanzelfsprekend reeds een bruggetje gemaakt naar het volgende hoofdstuk: de Koude Oorlog. Dat kan ook haast niet anders als zowel de conferenties van Jalta en Potsdam, als de eerste atoombommen de revue passeren.Onderwerpen:De Blitzkrieg van 1939-19401942-1943: Hitler's oorlog loopt vastKeerpunten van de Tweede WereldoorlogDe oorlog in AziëPersonen:Adolf HitlerJozef StalinWinston ChurchillFranklin RooseveltHarry TrumanClement AttleeErwin RommelBernard Montgomery