Woordenboekles 3

• Studielessen
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Woordenboek les 3

Studievaardigheden

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...weet je dat sommige woorden meer dan één betekenis hebben.

...weet je dat er sommige woorden meer dan één keer in het woordenboek staan.

...kan je de goede betekenis vinden van woorden die meerdere betekenissen hebben.

Woorden met meer betekenissen

In het Nederlands zijn er veel woorden die twee of meer betekenissen hebben. Maar dat woord staat maar één keer in het woordenboek. Achter het woord staan dan de verschillende betekenissen, die worden aangegeven met een nummer. Daarna staat er een voorbeeld in welke soort zin het woord gebruikt kan worden.

Woorden met meer betekensissen

Bijvoorbeeld het woord bank.

1. Ik ga een rekening openen bij een bank. 

2. Ik zit heerlijk op onze nieuwe bank.

Laat leerlingen na dit stuk een aantal letters snel opzoeken in het woordenboek.

Welke betekenis hoort bij deze zin?
"ik ga een rekening openen bij een bank"

1. iemand die het gevoel heeft dat er iets akeligs gaat gebeuren
2. een meubelstuk waarop je met meer personen kunt zitten
3. een bedrijf dat in geld handelt
4. iemand die bij een bank in geld handelt

Welke betekenis hoort bij deze zin?
"ik zit heerlijk op onze nieuwe bank"

1. iemand die het gevoel heeft dat er iets akeligs gaat gebeuren
2. een meubelstuk waarop je met meer personen kunt zitten
3. een bedrijf dat in geld handelt
4. iemand die bij een bank in geld handelt

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
trouwen

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
spel

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
station

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
je

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
haar

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Hoeveel betekenissen heeft dit woord?
beker

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Hoe vind je de goede betekenis?

Om de betekenis te vinden die je nodig hebt maak je de volgende stappen:

1. Zoek het woord op dat je wilt weten.

2. Lees rustig alle betekenissen door.

3. Zoek welke van de betekenissen het best past bij de rest van de zin.

4. Kijk ook naar de voorbeeldzinnen in het woordenboek.

5. Controleer of je de betekenis van de zin begrijpt.

Wat betekend het woord tussen de ''?
De vergadering heeft veel 'gewicht'.

1. hoe zwaar iemand of iets is
2. een metalen blok met een bepaald gewicht
3. het belang dat iets heeft
4. iets heeft veel invloed

Wat betekend het woord tussen de ''?
Je moet nog wat 'schaven' aan dat voorstel.

1. met een schaaf over iets heen gaan om het glad te maken
2. verbeteren door kleine dingen te veranderen
3. een wond op de huid krijgen
4. een kist met veel geld of dure voorwerpen

Wat betekend het woord tussen de ''?
Ik kan me nog geen 'voorstelling' maken van de nieuwe auto.

1. de keer dat iets vertoond wordt bij een film of toneelstuk
2. iets dat bedoel is om op iets te lijken
3. in je gedachten een beeld maken van iets
4. een plan dat anderen moeten goedkeuren

Wat betekend het woord tussen de ''?
Haar portemonnee is op vakantie 'gerold'.

1. op willen of ronddraaiend van de ene plaats naar de andere gaan
2. met een draaiende beweging om iets heen doen
3. platmaken door er met een rol overheen te gaan
4. iets uit iemands kleren stelen

Wat betekend het woord tussen de ''?
De man 'houdt' al zijn hele leven paarden.

1. bewaren wat je hebt
2. verzorgen van dieren
3. vast blijven zitten
4. het niet meer verdragen

Woorden die vaker voorkomen

Er zijn ook woorden met meer betekenissen die meer dan één keer in het woordenboek staan. Elke betekenis is dan bij een apart woord gezet. 

Er staan dan kleine nummertjes achter elk woord. niet alleen de betekenis van het woord is anders, maar het is ook een ander soort woord.

Woorden die vaker voorkomen

Bijvoorbeeld:

1. Ik vind Ahmed erg aardig.

2. Johanna spreekt aardig Japans.

Welke betekenis hoort bij deze zin?
"Ik vind Ahmed erg aardig"

1. dat je iemand vriendelijk vindt
2. dat het behoorlijk groot is
3. dat het goed is
4. dat het veel is

Welke betekenis hoort bij deze zin?
"Johanna spreekt al aardig Japans"

1. dat je iemand vriendelijk vindt
2. dat het behoorlijk groot is
3. dat het goed is
4. dat het veel is

Hoeveel keer staat het woord in het woordenboek?
schots

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel keer staat het woord in het woordenboek?
bot

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel keer staat het woord in het woordenboek?
innerlijk

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel keer staat het woord in het woordenboek?
net

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat betekend het woord tussen de ''?
Hoeveel 'bit' heeft jouw computer?

1. een halve ring van ijzer dat een paard in de mond heeft
2. kleinste hoeveelheid informatie bij computers
3. iemand praat boos en kortaf
4. een restaurant in Franse stijl

Wat betekend het woord tussen de ''?
De relatie met mijn schoonmoeder is erg 'complex'.

1. erg ingewikkeld
2. verschillende gebouwen of woningen die bij elkaar horen
3. een groep dingen die bij elkaar horen
4. negatieve gevoelens of ideeën over jezelf die problemen geven

Wat betekend het woord tussen de ''?
De oude vrouw had last van 'spit'.

1. een ijzeren stok waaraan je lees kan draaien boven een vuur
2. een plotselinge pijn in je rug die ontstaat door een verkeerde beweging
3. een plaats waar iets in een punt uitloopt
4. een voetballer die voor in het veld speelt

Wat betekend het woord tussen de ''?
Hij handelde uit 'noodweer' toen hij het mes gebruikte.

1. iets dat dringend is
2. erg slecht weer
3. bescherming van jezelf
4. een ongelukkige loop van gebeurtenissen

Waarom is het handig om een woordenboek te gebruiken?