Deeltaak 6, theorie jaar 1

• Drama
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Theorie leerjaar 1

Wat hebben we allemaal gedaan dit jaar 
en wat moet je kennen.

Wat zijn spelgegevens?

Spelgegevens

* wie * karakter van de rol * uiterlijke kenmerken * relatie tot andere rollen  

* wat* handelingen 

* waar * locatie 

* waarom* motieven 

* wanneer * tijdsperiode 

opdracht

Rol

Actie / Verhaal

Ruimteplaats

Tijd

Motief

Waar

Wie

Wat
(Handeling / Conflict)

Waarom

Wanneer

Begin-midden-eind

Een voorstelling, een scène, een film. Allemaal hebben ze een begin, midden en een einde. Deze kun je weer onderverdelen in de onderdelen van de spanningsboog.

 Spanningsboog

Hoe creëer je spanning in je scène, zodat je publiek wil weten:

Hoe loopt dit af?

Jij moet als maker dan weer juist bedenken: Wat wil ik mijn publiek in deze scène laten weten?

spanningsboog

expositie; De spelgegevens worden duidelijk, behalve: "Wat": het conflict 

motorisch moment; Start conflict (Wat)

ontwikkeling; Hoe wordt het conflict aangepakt/ geprobeerd op te lossen? 

climax; Hoogtepunt van de spanning, het is duidelijk of/ hoe het conflict is opgelost. 

afloop; Hoe eindigt de scène 

Spanningsboog invullen

Zet in de volgende slide de foto's op de juiste plek in de spanningsboog.

Het zijn foto's uit het Disney sprookje Assepoester.

Eindes

Er zijn drie soorten eindes.

1. Gesloten einde --> het verhaal is afgerond, het kan een goede of een slechte afloop zijn.
2. Open einde --> het verhaal is nog niet klaar, er kan nog een vervolg komen, of het wordt aan de fantasie van de kijker overgelaten hoe het afloopt.
3. Cliffhanger --> het stopt op een spannend moment. Het doel: de kijker te boeien, zodat ze de volgende aflevering/film/voorstelling gaan kijken.

De cliffhanger

• Bij een cliffhanger stopt de aflevering op een spannend moment.
• De kijker is nieuwsgierig naar het vervolg.

De 4 basis emoties

De 4 basis emoties zijn:

Blij
Boos
Bang
Bedroefd

We noemen ze ook wel de 4B's

Typetje, persiflage, personage

Je kunt iemand op verschillende manieren spelen. 
In deeltaak 1 hebben we het onderscheid gemaakt tussen een:

1) typetje

2) persiflage

3) personage

Wat betekent het spelen van een typetje?

1. Dat je 1 eigenschap uitvergroot.
2. Dat je een paar eigenschappen uitvergroot.
3. Dat je iemand nadoet.
4. Dat je veel eigenschappen speelt.

Wat betekent het spelen van een persiflage?

1. Dat je 1 eigenschap uitvergroot.
2. Dat je een paar eigenschappen uitvergroot.
3. Dat je iemand nadoet.
4. Dat je veel eigenschappen speelt.

Wat betekent het spelen van een personage?

1. Dat je 1 eigenschap uitvergroot.
2. Dat je een paar eigenschappen uitvergroot.
3. Dat je iemand nadoet.
4. Dat je veel eigenschappen speelt.

Rolbiografie

Je kunt voor een personage een rolbiografie schrijven.

Deze bestaat uit:

Karaktereigenschappen, fysieke eigenschappen en feitelijke informatie.

Een rolbiografie helpt de acteur om zijn personage beter te kunnen spelen.

Tableau vivant

Tableau vivant

Betekent letterlijk: levend schilderij.

Het is een stilstaand beeld op toneel.

Alle acteurs staan bevroren en creëren samen een beeld.
Hier is mise-en-scene belangrijk

Freeze

De spelers staan bevroren. En maken geen geluid. Dit is een spelactie. Vaak is dit vanuit een impuls (iemand zegt freeze o.i.d.)

Typetje

Personage

Persiflage

KIKKER-PERSPECTIEF

Informatie: standpunten

OOGHOOGTE

VOGEL-PERSPECTIEF

Van laag naar hoog

Van hoog naar laag

Neutraal

Waar staat de camera?

Klik hier

klik hier

KIKKER

OOGHOOGTE

VOGEL

TOTAAL

Informatie: kaders

Half-totaal

CLOSE-UP

Waar staat de camera?

Over shoulder

TOTAAL

MEDIUM

CLOSE-UP

over shoulder

Improviseren

Improvisatie/ Improviseren = een vorm van dramatisch spel waarbij de spelers het spel beginnen, terwijl 1 of meerdere spelgegevens (5W’s) vooraf niet zijn vastgelegd.  

 

Improviseren

Bij improvisatie werk je zonder vaste tekst en heb je van tevoren vaak nog geen idee wat je gaat spelen. Er is sprake van improviseren wanneer een toneelstuk niet of niet geheel van tevoren is vastgelegd en al spelende op de spelvoer ontstaat.   

  

De regisseur kan de door improvisatie tot stand gekomen scènes vervolgens vastleggen in een script om de scènes herhaalbaar te maken voor publiek.  

 

Improviseren

Belangrijk bij improviseren is:

- Geef een spelimpuls als je de scène opent

- incasseren (even laten binnenkomen wat de spelimpuls is)

- accepteer de spelimpuls van de ander (dus niet blokkeren)

- reageren (geef een  terug)

Blokkeren is dus de spelimpuls niet accepteren. Het spel houdt dus op.

Monoloog

Een stuk tekst voor 1 persoon.

Dit kan een tekst zijn gericht aan het publiek, maar ook de gedachten van het personage die worden uitgesproken.

Dialoog

Een tekst voor 2 of meerdere personages. 

Theatrale middelen

- spelgegevens

- vormgevingsmiddelen

- enscenering

Wat is mise-en-scène?

1. Wat wordt er gedaan met belichting tijdens een voorstelling.
2. Hoe de acteurs gebruik maken van het speelveld.
3. De scene die wordt uitgebeeld speelt zich in de mist af.
4. Het is een term die in de wetenschap wordt gebruikt.

mise-en-scène

Betekent "Plaatsing op toneel"

Dus: waar staan de acteurs ten op zichte van elkaar en het decor/attributen.

Zo beschrijf je de mise-en-scène:

Beschrijf letterlijk wat je ziet, dus: 

3 spelers liggen op de grond in het midden vanhet toneel. 1 speler zit erbij gehurkt.

2 spelers vanaf links en 2 spelers vanaf rechts kijken naar de liggende mensen.

1 speler kijkt vanaf achteren naar de liggende mensen en 1 loopt voorlangs.

Je mag wel houdingen beschrijven, maar niet de intentie beschrijven.

Dus: 1 speler loopt voorlangs en niet 1 speler loopt in paniek voorlangs.

Wat is de mise-en-scène in de volgende foto's? 

Let erop dat je bij het beschrijven echt de mise-en-scène beschrijft en niet de emoties.

Beschrijf de mise-en-scène

Beschrijf de mise-en-scène

Beschrijf de mise-en-scène

Beschrijf de mise-en-scène

7

Vormgevingsmiddelen

Decor 

Rekwisieten / attributen

Kostuums 

Kap en grime

Licht

Muziek (geluidseffecten)

Audiovisueel (beeld)

Decor

Attributen

kostuums

kap en grime

licht

audiovisueel (beeld)

audiovisueel (beeld)

Nog een voorbeeld

Geluid

Geluid, waar moet je op letten?

Flashback

Een flashback vertelt een stukje van het verhaal uit het verleden.

Op de volgende slide zie je een voorbeeld van flashback

Flashforward

Het tegenovergestelde van een flashback.

Flash....

Eigenlijk kun je dus zeggen dat een flashback en flashforward sprongen in de tijd zijn om meer informatie te geven die nodig is voor het verhaal.

Wat is objecttheater?

1. Theater met veel attributen
2. Theater met een groot decor
3. Theater waarin een voorwerp de hoofdrol speelt
4. Theater zonder mensen

Objecttheater

- Beeldend theater

- Poppentheater

- Stop-motion filmpjes

Oefenen

De volgende slides zijn allemaal meerkeuze vragen.

Het is een herhaling van de theorie die je hiervoor gehad hebt.

Wat zijn Spelgegevens?

1. De gegevens die de acteur nodig heeft om zijn spel te verbeteren.
2. Spelaanwijzingen van de regisseur
3. De 5w's
4. Rol, actie, ruimte, motief, tijd

Hoeveel materiële vormgevingsmiddelen zijn er?

1. 6
2. 4
3. 7
4. 5

Wat kun je zeggen over decor?

1. Kleur, vorm, materiaal, grootte, plaatsing in de ruimte ( sfeer)
2. Kleur, plastic, hout, handgemaakt, fabriekskeurmerk ( merk)
3. Functie, kleur, sfeer, effect, stijl, echtheid ( eigenheid)
4. Vorm, materiaal, functie, effect, maker ( plaatsing)

Wat bedoelen we met kap en grime?

1. Verkleedspullen
2. Kapsels, schmink en make up
3. Make up en maskers
4. Make up artist

Wat is mise-en-scène?

1. Positie/beweging op het speelbvlak
2. Positie/beweging ten op zichtte van de ander
3. Handelingen
4. Positie ten opzichte van medespelers, decor en hoe ik handel in de ruimte

Wat is een attribuut?

1. Een rekwisiet
2. Hulpmiddel die een rol ondersteunt
3. Spullen die typisch bij een personage horen
4. Decorstuk

Wat is blokkeren?

1. Decor voor de nooduitgang hebben staan
2. Niet reageren op een spelimpuls van de tegenspeler
3. Het niet meer weten, start black out.
4. Technische storing tijdens het stuk

Wat zijn de 4 basis emoties?

1. 4 D's
2. 4 W's
3. 4 V's
4. 4 B's

Wat is een type(-tje)

1. Personage omschrijving
2. Personage die met grote gebaren speelt en met accent spreekt
3. Personage van wie maar een karaktertrek is uitgewerkt
4. Personage uit de commedia dell’arte

Wat is een tableau vivant?

1. Freeze
2. Een Franse term voor theatertechniek
3. slow motion
4. een bevroren beeld

Vul de spanningsboog in

Climax

Expositie

Afloop

Motorisch moment

Ontwikkeling

Wat is een dialoog?

1. Samenspraak van 2 personages
2. Stuk tekst geschreven voor een Solo
3. Een stuk tekst, uitgevoerd door 2 acteurs
4. Index van het stuk

Wat is een monoloog?

1. Stuk tekst tussen 2 personages
2. Aaneengesloten tekst door 1 persoon voorgedragen
3. solo
4. Stuk tekst waarbij de hoofdpersoon het motorisch moment in zet

Waaruit bestaat een rolbiografie?

1. Feitelijk informatie en fysieke eigenschappen: uiting van achtergrond .
2. Feitelijk informatie: wie is de personage en hoe is dat zo gekomen?
3. Karaktereigenschappen: dromen, verleden en irritaties
4. Karaktereigenschappen, fysieke eigenschappen en feitelijke informatie