Examenbundel

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 6

Programma

- Snuffel aan je bundel

- FAQ's van het examen Nederlands

- Wat moet je kennen en kunnen voor het examen

- Vragen naar betekenis, hoofdgedachte en hoofdvraag (theorie 1 en 2, p. 28-29)

Opdracht

Werk in tweetallen

Neem je bundel voor je. Bekijk de inhoudsopgave, blader door de bundel en kijk ook vooral goed achterin

Wat is voor jou handig, wat valt je nog meer op

Ik hoor graag jullie bevindingen

Noteer in je agenda of zet alvast je wekker

Het examen Nederlands is op donderdag  12 mei 2023 13:30- 16:30 uur

(1e tijdvak)

Op maandag 13 juni 2022 om 13:30- 16:30 uur -> 2e tijdvak

Opdracht

Bereken hoeveel studieweken je hebt tot 12 mei

Wat valt je nu al op  in je planning?

Enkele FAQ's

- Altijd 1 lange tekst en meestal 3 kortere teksten met tekstfragmenten

- teksten van maatschappelijk of cultureel belang

- 30 tot 40 vragen in 3 uur

- open vragen, meerkeuzevragen, samenvattingsvragen

- geen theoretische vragen, toepassen!

- 

Toetsdoel

Je wordt getoetst op leesvaardigheid en argumentieve vaardigheden

-> laat zien dat je pittige teksten kunt begrijpen en analyseren

-> laat zien dat je een redenering kunt volgen en beoordelen

-----------------------------> tipje: verdiep je in de toetsenmaker

Wat moet je kennen / kunnen?

• Je moet kennis van de wereld en voldoende woordenschat hebben 
• Je stelt de 5 w en 1 h-vraag bij teksten
• Je kunt tekstonderwerp en hoofdgedachte vaststellen
• Je kunt doel en tekstsoort vaststellen
• Verbanden tussen zinnen en alinea's en tekststructuren herkennen
• Stijl, spelling en interpunctie
• Argumenteren en samenvatten
• ----------------------------> lees p. 11 tm 17 voor meer info

Wat betekent de titel 'Het creatieve monster?'

Het begrip

Betekenis

Vragen naar de betekenis

 Je geeft dan in je eigen woorden de inhoud van een woord, zin of de titel weer

Maar soms moet je ook benoemen:

De waarde

De impact of effect

Het doel

Een teken of indicatie

Wat betekent het verbod op zijn boek voor de schrijver?

Wat is de betekenis van De wereld gaat aan vlijt ten onder?

Wat betekent het als er rook uit jouw brommer komt?

De val van het kabinet Rutte is van grote betekenis geweest.

1. Teken
2. Belang
3. Doel
4. Impact

De publicatie van dit boek betekent dat de schrijver het land niet meer in mag

1. Gevolgen
2. Teken
3. Impact
4. Belang

Waar rook is, is vuur. Het vuur is hier een teken. Maar waarvan? Wat betekent de uitdrukking?

Opdracht

Maak oefening 1.1 op p. 28 

Maak hem eerst zelfstandig, je kunt daarna de antwoorden nakijken op p. 114

Programma

Hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte bepaalt

Hoe je met de hoofdgedachte de tekst analyseert

Oefenen

Tekstonderwerp

Geeft antwoord op de vraag: waar gaat de tekst over.

Altijd een zinsdeel, geen hele zin

Met behulp van het onderwerp, kun je de tekst in delen hakken

-> de deelonderwerpen

Bedenk 3 deelonderwerpen bij het tekstonderwerp klimaat?

Tekstdoelen

Tekstdoel: datgene dat een schrijver wil bereiken met zijn tekst

Amuseren: Het publiek vermaken  -> bijvoorbeeld een gedicht of column

Informeren: Het publiek iets uitleggen  -> uiteenzetting

Opiniëren: Het publiek zelf een mening laten vormen -> beschouwing

Overtuigen: Het publiek een mening laten overnemen -> betoog

Activeren: Het publiek aanzetten iets te gaan doen -> reclame of pamflet

Combinaties zijn mogelijk!!!

Vragen naar de hoofdgedachte 

De hoofdgedachte is de belangrijkste mededeling (en altijd gekoppeld aan tekstonderwerp en tekstdoel)

De hoofdvraag is de centrale vraag, de hoofdgedachte een antwoord daarop

Hoofdgedachte opsporen

Hoe vind je de hoofdgedachte van de tekst?

Bepaal eerst het onderwerp

De hoofdgedachte zegt iets over het onderwerp

Let met aandacht op de titel!!

Hij staat vaak in het slot

Hoe vind je de hoofdgedachte van een alinea?

Weet dat Alinea´s zijn opgebouwd uit een kernzin en aanvulling (uitleg, verklaring, voorbeelden, bewijzen)

----------------------------------------> Let op het gemeenschappelijke in de tekst en tekstdeel

Wat is het tekstonderwerp?

In de homeopatische geneeskunde speelt het placebo-effect een belangrijke rol.

1. het placebo-effect
2. het placebo-effect in de homeopatische geneeskunde
3. de homeopatische geneeskunde
4. ?

Wat is het gemeenschappelijke?

Het verschijnsel dat het vertrouwen van patienten in de behandeling al genezend werkt, is overigens van groot belang bij alle geneeswijzen. Nader onderzoek heeft aan het licht gebracht dat de terreinen waarop placebo´s werkzaam zijn veel groter zijn dan men dacht, Tegen de overvloed aan overtuigende artikelen over de resultaten van placebo´s steken echter de pogingen tot nader begrip van het placebo/effect schril af.

Noteer hier de hoofdgedachte van het voorgaande fragment

Let ook op scharnierende zinnen

Nu we de ontstaansgeschiedenis van de homeopathie hebben bekeken, vragen we ons af hoe wetenschappers tegenwoordig denken over de principes van edele geneeswijze. De theoretische achtergrond van de homeopathie is hoogst primitief. 

s-zinnen vatten de vorige alinea samen en kondigen aan

Vindplaats hoofdgedachte

Hoofdgedachte in eerste zin (rest is bewijs, toelichting of uitwerking)

De hoofdgedachte zit in de laatste zin (rest is bewijs, toelichting, uitwerking)

Hoofdgedachte in tweede zin. (eerste is dan een structurerende zin die de alinea´s verbindt).

Hoofdgedachte zit in de eerste zin en wordt herhaald in de laatste zin

Hoofdgedacht zit deels in de eerste zin en wordt afgemaakt in de laatste zin

Hoofdgedachte zit verdeeld in alle zinnen (MOEILIJK!)

Bekijk de voorbeelden op p. 31 en 32

Lees de tekst in 3 rondes

1. Verkennend lezen: je weet het onderwerp, tekstdoel en soms de hoofdgedachte
   
2. Je neemt de vragen door en gaat dan de eerste zinnen van de alinea´s lezen: je weet de rode draad
   
3. Je leest de tekst intensief en analyseert de tekst. Je weet hoe de rode draad loopt, hoe de onderdelen passen in het geheel en wat de structuur is. Hoe verhoudt het fragment zich tot de hoofdgedachte
   

Nu de deelonderwerpen

tip: gebruik de gidsende zinnen

Dit zijn stukjes van het onderwerp. Hak de tekst in stukken!

Let op de tussenkopjes die in de vragen worden genoemd!!

Gidsende zinnen

1. Zinnen met een scharnierfunctie (samenvatting en aankondiging)

Nu we de ontstaansgeschiedenis van de homeopathie hebben bekeken, vragen we ons af hoe wetenschappers tegenwoordig denken over de principes van deze geneeswijze. (zie p. 33)

Hierna komt dan de hoofdzin:

De theoretische achtergrond van de homeopathie is hoogst primitief.

2. Aankondigende zinnen

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van dit probleem?

Welke oplossingen zijn er allemaal bedacht?

Voordat we het problem kunnen oplossen, moeten we het eerst in kaart brengen

3. Samenvattende zinnen

Ze trekken een conclusie uit de vorige zin of vatten deze samen’

Artsen hebben dus heel lang behandelingen voorgeschreven waarvan de werkzaamheid onduidelijk was.

Opdracht

Bekijk het schema op p. 38 en verder

Het gebrek aan zelfkritiek vond een voedingsbodem in de overwinning op het Derde rijk.

1. Gidsende zin
2. Aankondigende zin
3. Scharnierende zin

Als men rekening houdt met deze beperkingen, kan men zich verbazen over de populariteit van de homeopathie.

1. Gidsende zin
2. Aankondigende zin
3. Scharnierende zin

Artsen hebben dus heel lang behandelingen kunnen voorschrijven die zinloos of zelfs schadelijk zijn.

1. Gidsende zin
2. Aankondigende zin
3. Scharnierende zin
4. Concluderende zin

Voordat we het probleem echt kunnen oplossen, moeten we het eerst beter in kaart brengen.

1. Gidsende zin
2. Aankondigende zin
3. Scharnierende zin

Opdracht

Maak de oefentekst op p. 78 (alleen theorie 1)

Straf en Leed

Functiewoord

Voorbehoud: beperking van wat gezegd wordt (jouw standpunt geldt niet voor een bepaald uitzonderingsgeval of een groep)

Bevinding: uitkomst van een onderzoek of observatie (iets wat je vindt)

De vraag goed lezen, b.v. deze:

Wat bepleit de auteur in alinea 3?

Bepleiten betekent een standpunt geven èn je argument.

Opdracht

Neem samen schema op p. 38 door

Voorbeeld

Welke waarschuwing geeft de schrijver?

Zoek eerst het gevaar op dat de schrijver ziet

Formuleer in eigen woorden of citeer de waarschuwing

Houd gevaar en waarschuwing uit elkaar!

Stappenplan vragen beantwoorden

1. Lees tekst helemaal
2. Lees de hele vraag en verdeel die in stukken
3. Onderstreep de belangrijke woorden (functiewoorden en kernwoorden)
4. Formuleer de vraag in eigen woorden
5. Ga na wat precies gevraagd wordt
6. Bedenk hoe de vorm van het antwoord eruit ziet
7. Noteer je antwoord volledig
8. Controleer of je alle antwoorden hebt

Voorbeeld

Wat wil de auteur met deze anekdote duidelijk maken?

Hoofdzaak -> wat de schrijver bedoelt

Bijzaak -> de anekdote

De anekdote is een voorbeeld van, is kenmerkend voor x

Formuleer dan eerst x (hoofdzaak)

Leerdoel

Je kent de tekstsoorten en tekstdoelen

Je kunt deze herkennen

Je kunt ook combinaties van tekstdoelen herkennen

Tekstdoelen en teksoorten

activeren

adviseren

amuseren 

informeren - uiteenzetting

overtuigen - betoog

beschouwen - beschouwing

en combinaties

Noem alternatieve bewoordingen voor overtuigen.

Welke synoniemen van een advies of adviseren ken je?

Opdracht

Neem het volgende onderwerp in gedachten: het placebo-effect in de homeopathische geneeskunst

Bedenk een verhaal dat informeert, overtuigt, beschouwt. en adviseert

Bedenk dan een verhaal dat informeert en overtuigt

Opdracht

Bekijk de navolgende column en noem het tekstdoel.

De schrijver waarschuwt reguliere artsen en zegt in tekst T van mening te zijn dat nogal wat reguliere artsen helaas onvoldoende doorzien dat er grote beperkingen zijn in het homeopathische systeem.

1. informeren, overtuigen, beschouwen
2. adviseren, informeren
3. Adviseren, informeren, overtuigen
4. informeren, overtuigen

De auteur van tekst S is van mening dat de homeopathische arts het uiteindelijk zal winnen van zijn reguliere collega, omdat zijn behandeling van de patient kil en onsympathiek is.

1. Uiteenzetting
2. Betoog
3. Beschouwing

Opdracht

Maak opdracht 2.1, p. 41-42

Opdracht / huiswerk

Maak de vragen bij Straf en Lees, theorie 2, p. 82

Lesdoelen

Je (her)kent verbanden tussen zinnen en alinea's

Je (her)kent de functiewoorden en kernwoorden in de vragen

Je (her)kent de tekststructuen

Opdracht / huiswerk

Maak de vragen bij Straf en Lees, theorie 3, p. 82

Waar denk jij aan bij relaties?

Opdracht

Neem het schema op p. 45 door

Noteer de verbanden die je niet kent

Het gaat om verbanden tussen zinnen en alinea's

Groene stroom is op milieuvriendelijke wijze opgewekte stroom, ze is nu nog duurder, maar heeft als voorddeel dat ze uit alternatieve brandstoffen wordt opgewekt.

1. Definitie
2. Karakterisering
3. Verduidelijking
4. Vergelijking

Opdracht / huiswerk

Maak de vragen bij Straf en Lees theorie 4, p. 82