Les 1 Criminaliteit

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

Les 1: Wat is criminaliteit?

Maatschappijkunde HK4

2023-2024

CRIMINALITEIT

Wat gaan we doen:

• LessonUp "Wat is criminaliteit?"
  
• Opdracht

Aan het eind van de les kan je:

• Uitleggen wat het begrip criminaliteit betekent (R)
• Uitleggen waarom criminaliteit plaats- en tijdgebonden is (T)
• Een overtreding en een misdrijf onderscheiden (T)
• De (im)materiële gevolgen van criminaliteit herkennen (T)
• Uitleggen waarom criminaliteit een maatschappelijk probleem is (R)

Wat is "criminaliteit"?

criminaliteit is al het gedrag dat door de wet strafbaar is gesteld

onze wetten komen voort 

uit onze normen en waarden

Geschreven regels 

(Rechtsregels)

• Rechten en plichten
• Beschreven in de wet
• Overtreden is strafbaar
• Geldt voor iedereen
  
  Bijv.: het is verboden om iemand te vermoorden
  

Ongeschreven regels

• Gedragsregels
• Door mensen ontwikkeld
• Overtreden is niet strafbaar 
• Sociale gevolgen
  
  Bijv.: niet voordringen in de rij bij de supermarkt

Je mag mensen
niet bedreigen

1. Rechtsregel
2. Ongeschreven regel

Je mag geen
plofkraak plegen

1. Rechtsregel
2. Ongeschreven regel

Je mag niet met
je linkerhand eten

1. Rechtsregel
2. Ongeschreven regel

Je mag geen boer laten
in mensen hun gezicht

1. Rechtsregel
2. Ongeschreven regel

criminaliteit is plaats- en tijdsgebonden

Plaats:

Criminaliteit is plaatsgebonden, want in verschillende plekken gelden verschillende wetten

Bijv.: kauwgom is illegaal in Singapore, vuurwapens zijn legaal in de V.S.

Tijd:

Criminaliteit is tijdsgebonden, omdat wetten door de tijd heen veranderen

Bijv.: legalisering van abortus, verbod op telefoon tijdens het fietsen

Welke uitspraak is waar,
aan de hand van de video?

1. Abortusverbod is een ongeschreven regel
2. De wet wordt bepaald door demonstranten
3. Wat strafbaar is, hangt af van de plaats en tijd
4. Mensen worden geboren als crimineel

er zijn twee soorten delicten: 

• overtredingen (licht strafbaar feit)
• misdrijven (zwaar strafbaar feit)

een delict is een strafbaar feit

Overtredingen

• wildplassen
• openbare dronkenschap
• vandalisme
• geluidsoverlast

Misdrijven

• moord
• doodslag
• mishandeling
• inbraak
• vernieling
• diefstal
• heling

Kennen voor eindexamen!

criminaliteit heeft materiële en immateriële gevolgen

Gevolgen van criminaliteit

Materieel (€€€): kosten voor burgers en bedrijven voor preventie, kosten voor burgers en bedrijven als gevolg van criminaliteit, kosten voor de overheid om criminaliteit te bestrijden

Immaterieel: angst en onveiligheid, emotionele en geestelijke schade, normvervaging, mensen verliezen vertrouwen in de overheid, gevaar voor eigenrichting

Een supermarkt moet extra camera's ophangen na een overval

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Een kassamedewerker heeft PTSS en paniekaanvallen na een overval

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Wat doet de overheid?

Wetgevende macht: maken de wetten

(Regering + parlement)

Uitvoerende macht: verdachten opsporen + voor de rechter brengen

(Openbaar Ministerie + politie)

Rechterlijke macht: beslissen of iemand strafbaar is en welke straf

(Onafhankelijke rechters)

Criminaliteit: een maatschappelijk probleem

• Onwenselijke situatie waar mensen last van hebben
• Er zijn verschillende standpunten over de oplossing van het probleem
• Er is aandacht voor het onderwerp in de media
• Het moet worden opgelost door de overheid en gezamenlijke actie

Wat kan de overheid doen om criminaliteit te verminderen?

Preventieve maatregelen

Repressieve maatregelen

Zwaardere straffen voor criminelen

Zorgen voor genoeg werkgelegenheid

Sociale controle en veilige omgeving

Meer politie op straat

Noem 1 ding wat je
geleerd hebt deze les:

Welke vragen heb je nog
over deze les?