4.4 Hefbomen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

4.4 Hefbomen

Voor vandaag

• Vorige les 
• Uitleg bij 4.4 hefbomen
• Opdrachten maken bij 4.4
• Opdrachten bespreken
• Lesafsluiting

Leerdoelen 4.3 

• Hoe bereken je de snelheid in km/h?
  
• Hoe bereken je de snelheid in m/s?
• Hoe ga je van m/s naar km/h?
• Hoe teken je een afstand- tijd diagram?

Met welke formule kun je de gemiddelde snelheid berekenen?

1. gemiddelde snelheid= tijd x afstand
2. gemiddelde snelheid= snelheid : afstand
3. gemiddelde snelheid = afstand: tijd
4. gemiddelde snelheid= snelheid:tijd

Welke eenheid is een eenheid van snelheid?

1. kilometer per meter (km/m)
2. minuut per seconde (min/s)
3. kilometer per uur (km/h)
4. uur per meter (h/m)

De omrekenfactor van m/s naar km/h is...

1. delen door 3,6
2. keer 3,6

Wat is een constante beweging

1. een beweging waarbij de snelheid groter wordt
2. een beweging waarbij de snelheid kleiner wordt
3. een beweging waarbij de snelheid hetzelfde blijft

Welke van deze is een vertraagde beweging?

1. Plaatje 1
2. Plaatje 2
3. Plaatje 3

Welke grafiek is een
versnelde beweging?

1. 
2. 
3. 
4. 

Bij een versnelde beweging wordt de snelheid

1. groter
2. kleiner

Wat voor beweging wordt er in de afbeelding weergegeven?

1. versnelling
2. vertraging
3. stil staan
4. constante beweging

Wat voor beweging wordt er in de afbeelding weergegeven?

1. versnelling
2. vertraging
3. stil staan
4. constante beweging

Leervragen 4.4 

• Waarom gebruiken we hefbomen?
• Hoe werkt een hefboom?
•  Hoe reken je met de hefboomregel?
• Wat zijn katrollen en takels?

Waarom gebruiken we hefbomen?

Een hefboom vergroot je kracht.

Hefbomen

Hoe werkt een hefboom?

Onderdelen: hefboom heeft een arm, kracht en een draaipunt

Werking hefboom

• Door een hefboom kun je een grotere kracht uitoefenen op een voorwerp. 
• Door de verhouding in de hefboom hoef je met een lange arm maar weinig kracht te zetten om bij de korte arm heel veel kracht te krijgen.

               Welke hefboom geeft de meeste kracht? 

1. Hefboom A
2. Hefboom B
3. Hefboom C
4. allemaal evenveel

Hefboomregel

• Voor een hefboom in evenwicht geldt de hefboomregel 
• Kracht 1 x arm 1 = kracht 2 x arm 2 
• F₁ x l₁ = F₂ x l₂

F is kracht in newton

l is lengte van de arm in m 

4.1 Krachten

Zwaartekracht = massa x 10 

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

In evenwicht?

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ = 50 N

I₁ = 2 m 

F₂ = 100 N

I₂ = 2 m 

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ = 50 N

I₁ = 2 m 

F₂ = 100 N

I₂ = 2 m 

Hoe veranderen zodat gelijk wordt?

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ = 50 N

I₁ = 2 m 

F₂ = 100 N

I₂ = 1 m 

1

2

3

4

Hefboomregel

kracht₁ x arm₁  = kracht₂ x arm₂

1. kracht₁ x 3 cm = 100N x 21cm
2. kracht₁ x 3 = 2100
3. kracht₁ = 2100:3= 700  
4. kracht₁ = 700 N

nijptang

voorbeeld berekening

Gegeven

Gevraagd

Formule

Berekenen

Antwoord

• I1 = 3 cm, I2 = 21 cm en F2 = 100 N

• F1

•  F1 = (F2 x I2)/ I1

•  F1 = (200 x 21) : 3 = 700

• Kracht is 700 N 

kracht₁ x arm₁  = kracht₂ x arm₂

1. kracht₁ x 4 = 50 
2. kracht₁ = 50 : 4 = 12,5 
3. kracht₁ = 12,5 N

2 x 3 = 6

2 = 6 : 3  

eerder klaar= extra oefenen via 'phet hefboom'

www.google.com

Aan de slag

Wat 1 KBL: Maken 4.4 BLZ 26 opdr. 4 t/m 7 + 10 t/m 13 + 16 t/m 18

Wat 1 BBL: Maken 4.4 BLZ 179 opdr. 5 t/m 18 (10 niet)

Wat 2: Google: Phet hefboom en speel de spellen 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

klaar: 1. Nakijken online 2. Aan mij laten zien

Aan de slag

Wat 1: Maken 4.4 BLZ 26 opdr. 4 t/m 13  (8 en 9 niet) + 16 t/m 18

Wat 2: Google: Phet hefboom en speel de spellen 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

klaar: 1. Nakijken 2. Aan mij laten zien

Wat zijn katrollen en takels?

Gebruik van katrollen

Vaste katrol

Een vaste katrol draait de kracht om. 

Je herkent een vaste katrol aan het feit dat hij VAST zit.

De losse katrol

• Een losse katrol maakt ons sterker.
• De last wordt verdeeld over het aantal touwen waaraan de katrol hangt.
  
  

Vaste katrol

Losse katrol

Het hele system van katrollen: takel.

Wat is een takel?

• 2 of meer katrollen, één losse en één vaste katrol
• Met een vaste katrol kun je de richting veranderen waarin je de kracht moet uitoefenen
• Met een losse katrol verminder je de kracht die nodig is 

Takel

• De last hangt aan losse katrol --> spankracht in het touw is de helft van het gewicht van de last 
  
• Trekkracht?

Takel

• De last hangt aan losse katrol --> spankracht in het touw is de helft van het gewicht van de last 
  
• Trekkracht?

600 N

Takel

Wat je wint aan kracht, verlies je aan afstand. 

Je moet meer touw inhalen. Als je de kist 2m omhoog wil hebben moet je 2 x 2 = 4 m touw inhalen 

Aan de slag

Wat 1 KBL: Maken 4.4 BLZ 26 opdr. 4 t/m 7 + 10 t/m 13 + 16 t/m 18

Wat 1 BBL: Maken 4.4 BLZ 179 opdr. 5 t/m 18 (10 niet)

Wat 2: Google: Phet hefboom en speel de spellen 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

klaar: 1. Nakijken online 2. Aan mij laten zien

Aan de slag

Wat 1 KBL: Maken 4.4 BLZ 26 opdr. 4 t/m 7 + 10 t/m 13 + 16 t/m 18

Wat 1 BBL: Maken 4.4 BLZ 179 opdr. 5 t/m 18 (10 niet)

Wat 2: Google: Phet hefboom en speel de spellen 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

klaar: 1. Nakijken online 2. Aan mij laten zien

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

F₁ x I₁ = F₁ x I₂

Leervragen 4.4 

• Waarom gebruiken we hefbomen?
• Hoe werkt een hefboom?
•  Hoe reken je met de hefboomregel?
• Wat zijn katrollen en takels?

Einde van de les

• HW KBL: Maken 4.4 BLZ 26 opdrachten 1 t/m 17
• Volgende les: oefentoets 

Blijf zitten en wacht tot de bel is gegaan.