Mentor - Leerstrategieën

• Mentorles
• Middelbare school
• Speciaal Onderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Basisschool
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerroute VB

Introduction

In het thema Leerstrategieën wordt de leerlingen op een laagdrempelige manier uitgelegd hoe zij kunnen leren leren. De lessen zijn een combinatie van verschillende leermethodes. Iedere les start met een openingsopdracht die hen laat ervaren wat de struikelblokken kunnen zijn bij het leren. Vervolgens worden strategieën gegeven hoe zij deze kunnen tackelen. Met open vragen en stellingen worden de leerlingen uitgedaagd eens eerlijk te kijken naar en te reflecteren op hun eigen studiegedrag. Het thema Leerstrategieën bestaat uit drie lessen: 1. Wees voorbereid 2. Neem de tijd 3. Leer gespreid Hoewel de lessen een eenheid vormen, zijn ze ook goed los van elkaar te geven.

Instructions

Leerstrategieën - Les 2: Neem de tijd

Doelen van de les

• De leerlingen kunnen uitleggen waarom het belangrijk is tijd te nemen om te leren.
• De leerlingen weten welke leermethodes er zijn en voor welke vakken je die in kunt zetten.
• De leerlingen herkennen de valkuilen als ze (toch weer) te laat beginnen met leren.

Voorbereiding

• Neem de handleiding door.
• Neem de slides door.
• Controleer of je voldoende kennis hebt van de genoemde leermethodes om de leerlingen te kunnen adviseren.

Benodigdheden 

• Digibord met wifi 
• Vanwege de openingsopdracht is het raadzaam de leerlingen met een laptop deel te laten nemen.

T

N

E

M

O

R

Leerstrategieën 

1

Na deze les...

2

3

4

Na deze les...

5

6

Leer gespreid

Let bij het leren op de volgende punten:

Wees voorbereid

Neem de tijd

Wees voorbereid

Voor de docent:

Achterliggende gedachte bij 'Goede Start'

Vraag je eens af?

Was de puzzel makkelijker geweest als je eerst alle stukjes had bekeken?

De leerlingen zouden de puzzel dan zeker makkelijker hebben kunnen leggen.

Vergelijk de puzzel met het doornemen van de leerstof bij de start. 

Wanneer je de leerstof vooraf doorneemt, weet wat je leren moet (de olifant in de puzzel), uit welke onderdelen de leerstof bestaat (de puzzelstukjes) en waar je staat (welke stukjes kan je meteen neerleggen en welke vragen extra aandacht?).

• Doordat de leerstof eerst wordt doorgenomen, hebben de leerlingen overzicht van wat er van hen verwacht wordt.
• Ook ontdekken ze op deze manier welke kennis ze zich al hebben toegeëigend en vanaf welk moment de leerstof nog geen actieve kennis is.  
• Door de leerlingen aan te sporen te ontdekken wat ze al van de leerstof weten, voorkomen ze onnodige tijd te geven aan de kennis die ze zich al eigen hebben gemaakt.
• Door daar te starten waar het lastig wordt, beginnen de leerlingen fris aan de nieuwe leerstof. De reeds bekende stof af en toe herhalen is voldoende om deze te laten beklijven. 
• Op deze manier wordt ook voorkomen, dat zij pas aan de nieuwe leerstof toe zijn wanneer ze al moe en verzadigd zijn.

Wees voorbereid

Voor de docent:
Achterliggende gedachte bij 'Gebruik je kennis'

Vraag je eens af?

Werd de puzzel makkelijker toen je eenmaal wist dat het een olifant moest worden?

De voorkennis van de leerlingen is de olifant. Ze weten hoe een olifant eruit ziet, dus kunnen de stukjes daardoor makkelijker identificeren én plaatsen.

Met voorkennis werkt dat evenzo. Nieuwe stof kun je makkelijker interpreteren, verwerken en de juiste plek geven, wanneer je al basiskennis hebt. Vandaar dat het zo belangrijk is deze kennis vooraf te activeren.

• Wie begint er wel eens met een woordweb of een mindmap als je moet leren voor een toets? Door eens op te schrijven wat je al aan kennis rondom de leerstof, maak je het voor jezelf makkelijker de nieuwe kennis te verwerken, te begrijpen en te onthouden. 
• Het kleerhangertje is een metafoor: Kleding valt zonder hangertje op de grond. Dat geldt ook voor nieuwe kennis. Zie je aanwezige kennis maar als het hangertje. Je hangt de nieuwe informatie als het ware op aan je al voorkennis.
  

Wees voorbereid

i

Voor de docent:

Achterliggende gedachte bij 'Plan je leermomenten'

Vraag jezelf eens af?

Was de tijd korter dan je verwacht had?

Ongetwijfeld hadden alle leerlingen deze puzzel kunnen maken. Moeilijk was hij niet, maar door de te korte tijd werd het onmogelijk hem af te krijgen.

Hier is een vergelijking te trekken met veel leerlingen. Veel van hen beginnen te laat met leren. De tijdsdruk veroorzaakt stress, gehaast leren en gewoonweg tijdgebrek. Ze krijgen niet alle stof verwerkt. 

• Plan je leermomenten! Door van te voren de stof goed te verdelen over korte leermomenten, zorg je voor overzicht.
• Plannen in korte momenten zorgt ervoor dat je niet achter elkaar door blijft stampen en daarmee veel van het 'geleerde' weer kwijt raakt.
• Studies wijzen uit dat korte leermomenten, variatie in leerstof en slaap belangrijk zijn voor de verwerking van de leerstof.
• Korte momenten (25 minuten) werken beter omdat je hoofd daarna weer even rust nodig heeft (5 minuten). Het kan de stof verwerken en na de pauze is het weer fris voor nieuwe kennis.
• Variatie zorgt ervoor dat je hersenen actief blijven en steeds weer terug moeten grijpen naar de voorkennis om de nieuwe stof weer goed te kunnen verwerken.
• Tijdens de slaap wordt veel informatie verwerkt en opgeslagen. Geen nachten doorhalen, maar op tijd beginnen en genoeg nachtrust dus!

Wees

voorbereid

1

2

3

Voor de docent:

Deze mindmap is een samenvatting van de les. 

De blauwe pijlen geven de uitleg hoe een goede voorbereiding werkt in ons brein. 

De gele pijlen geven welke leertechnieken er zijn en voor welke onderdelen deze inzetbaar zijn.

Klik op de afbeeldingen van Goede Start, Gebruik je kennis en Plan je leermomenten om ze te vergroten.

Hoe

bepaal jij

hoeveel tijd je nodig hebt om een toets te

leren?

Voor de docent

• Bekijk of er dezelfde antwoorden worden gegeven.
• Zet de antwoorden die op elkaar lijken bij elkaar en bespreek met de groep.
• Zijn er veel onderlinge verschillen? Waarom neemt de ene leerling veel tijd? Waarom kiest een ander voor weinig voorbereidingstijd? 
• Kunnen jullie met elkaar tot een goede (gemiddelde) voorbereidingstijd komen?

Welke quote van Loesje zoeken we?

Je krijgt 

60 sec.

Voor de docent

De puzzel is niet te maken in 60 sec. Ze moeten puzzelen naar de woorden, de onderdelen verslepen naar het juiste vak en dan tikt de klok ook nog door.

De puzzel zal de leerlingen laten ervaren dat ze onder tijdsdruk minder presteren.

Tip:

Om de druk op te voeren, zou je een beloning in het vooruitzicht kunnen geven. "Als jullie het in de minuut allemaal halen, dan...."

Ook hier is de parallel te trekken met het eigen leerproces. Heb je goed geleerd, dan volgt er een beloning; een goed cijfer, complimenten en met meerdere goede cijfers ervaar je minder druk en stress. 

Sleep de letters in het juiste vak en vind

de zin.

H

I

U

S

R

W

E

K

I

K

E

E

N

M

E

D

F

A

S

A

W

?

C

O

T

H

O

K

O

N

E

T

I

M

E

E

N

A

R

A

S

C

O

H

O

L

Voor de docent

De puzzel is niet te maken in 60 sec. Ze moeten puzzelen naar de woorden, de onderdelen verslepen naar het juiste vak en dan tikt de klok ook nog door.

De puzzel zal de leerlingen laten ervaren dat ze onder tijdsdruk minder presteren.

Tip:

Om de druk op te voeren, zou je een beloning in het vooruitzicht kunnen geven. "Als jullie het in de minuut allemaal halen, dan...."

Ook hier is de parallel te trekken met het eigen leerproces. Heb je goed geleerd, dan volgt er een beloning; een goed cijfer, complimenten en met meerdere goede cijfers ervaar je minder druk en stress. 

Wat deed de (te) korte tijd voor de puzzel met jou?

Voor de docent

Leerlingen zullen aangeven:

- gehaast werken

- fouten maken

- stress

- misschien gaven sommigen zelfs wel op door de gedachte dat ze het toch niet gingen redden.

Bespreek:

- Wie herkent zich in de antwoorden van klasgenoten?

- Herkennen jullie deze gevoelens/symptomen tijdens het leren?

- Wat zou je kunnen doen om dit te bestrijden?

Neem de tijd

Vraag #1

Hoeveel tijd van tevoren kan je het best beginnen met leren voor een toets? 

1. Een maand
2. Een week
3. Twee weken
4. Drie dagen

Neem 

de tijd

Voor de docent:

Achterliggende gedachte bij 'Haastige Spoed'

Vraag je eens af?

Had je de puzzel afgekregen als je meer tijd had gekregen? 

De leerlingen zouden in ieder geval minder druk ervaren hebben. Dat had ervoor gezorgd dat ze rustiger konden kijken, niet overhaast hoefden te reageren en minder fouten zouden maken.

Ze zouden ook het grote geheel beter overzien en misschien eerder achter de quote zijn gekomen. 

Waarom doen leerlingen zichzelf dit dan ook aan door te kort van te voren pas te starten met leren?

• Wanneer je te laat begint, ervaar je stress en dat werkt niet goed voor je leerprestaties. 
• Door op tijd te beginnen kan je stukje voor stukje leren, heb je ruimte om pauzes te namen, je te ontspannen én heb je tijd voor andere vakken, waardoor je niet nog meer achterop raakt!

Neem de tijd

Vraag #2

Hoe zorg je ervoor dat je informatie langer kunt onthouden?

1. 's Nachts je boek onder je kussen leggen
2. De leerstof meerdere keren herhalen
3. Alles één keer goed doorlezen
4. De leerstof helemaal uit je hoofd leren

Neem 

de tijd

Voor de docent:

Achterliggende gedachte bij 'Haastige Spoed'

Vraag je eens af?

Als je de puzzel nog een keer zou maken, zou het dan makkelijker gaan?

De puzzel in een minuut maken als je de quote kent is nog steeds een flinke uitdaging, maar het is te doen!

Hoe vaker je de oefening herhaalt, hoe sneller het zal gaan.

Trek een parallel met games; levels die eerst moeilijk zijn, speel je over en over. Dan lukt het je en na een tijd begrijp je niet wat je er moeilijk aan vond! Door veel herhaling heb je je de techniek eigen gemaakt.

• Voor de lesstof geldt exact hetzelfde. Hoe vaker je iets herhaalt, hoe beter het in je langetermijngeheugen wordt opgenomen én hoe makkelijker het wordt.
• Door de tijd te nemen om te leren, geven de leerlingen zichzelf ook de tijd om de stof meerdere keren te herhalen.
• Door herhaling beklijft kennis dus beter en onthoud je ook de leerstof waar je mee begonnen bent.

Neem de tijd

Vraag #3

Wat is een positief effect van op tijd beginnen met leren?

Er zijn meerdere antwoorden goed

1. Je kan veel langer leren
2. Je houdt tijd over voor ontspanning
3. Je hoeft niet alles in één keer te leren.
4. Het geeft je rust

Neem 

de tijd

Voor de docent:

Achterliggende gedachte bij 'Extra tijd'

Vraag je eens af?

Voelde je stress door de tijdsdruk tijdens het maken van puzzel?

Hier zal verschillend op gereageerd worden, omdat de puzzel geen direct gevolg heeft voor de leerlingen.

Maar het gevoel zullen ze zeker kennen, dus spreek hen daarop aan.

Wat gebeurt er met je als je stress ervaart? Word je scherper? Heb je de neiging op te geven omdat het toch niet gaat lukken? En wat levert al die stress je op?

• Op tijd beginnen geeft je de tijd om te ontspannen. Dat heb jezelf, maar je hoofd ook, nodig! Tijdens rust (lees slaap) verwerken je hersenen het geleerde en dat is nodig om je voorkennis uit te breiden. Je ontwikkelt als het ware in je slaap het kleerhangertje (Zie Mentor - Leerstrategieën - Wees Voorbereid) waar je de volgende dag je nieuwe kennis aan ophangt.
• Je blijft zelf ook scherper én blijer! Ook dit is bevorderlijk voor je leerprestaties. 

Leermethodes:

Manieren om

te leren

Voor de docent

Op deze pagina staan een zevental leermethodes die kunnen helpen bij het op tijd starten met leren.

Overkoepelende boodschap:

Alle leermethodes vragen om het vooraf doornemen van de complete leerstof, het herhalen van de stof en het blijven activeren en verstevigen van de voorkennis.

Mindmap

Flashcards

Planning

Uitleggen

Samen toetsen

Tijdlijn

Woordweb

Stap 2

Beantwoord de vraag

Welke manier zou jij kiezen

als je moest leren voor...

Stap 1

Draai de spinner

Stap 3

Leg uit waarom je voor deze leermethode kiest

Voor de docent

Bespreek met de leerlingen de antwoorden.

Stel vragen als:

• Wie zou ook voor deze manier kiezen? Hoe zouden jullie dat aanpakken?
• Wie kiest voor een andere manier?  Waarom? 
• Waarom kies je niet voor ... ? Of weet je niet hoe deze leermethode in te zetten?

Belangrijk is dat je leerlingen tips en trics kunt geven over hoe deze leermethodes in te zetten.

Wees

voorbereid

1

2

3

Voor de docent:

Deze mindmap is een samenvatting van de les. 

De blauwe pijlen geven de uitleg hoe een goede voorbereiding werkt in ons brein. 

De gele pijlen geven welke leertechnieken er zijn en voor welke onderdelen deze inzetbaar zijn.

Klik op de afbeeldingen van Goede Start, Gebruik je kennis en Plan je leermomenten om ze te vergroten.

Neem 

de tijd

Voor de docent:

Deze mindmap is een samenvatting van de les. 

De blauwe pijlen geven de uitleg waar het van belang is op tijd te beginnen met leren.

De gele pijlen geven aan welke leermethodes er zijn om je te helpen op tijd te beginnen en niet te lang achter elkaar te leren.

Klik op de afbeeldingen van Haastige Spoed, Herhalen, herhalen en Extra tijd om ze te vergroten.

Nu doen & huiswerk:

• Kies een van de toetsen volgende week (Nederlands, history, biology)
• Kies 1 van de leerstrategieën: Mindmap, tijdlijn, woordweb, uitleggen, samen toetsen, flashcards
• Probeer de gekozen leerstrategie te gaan gebruiken bij het leren van dit vak. Volgende week tijdens de mentorles evalueren we hoe dit is gegaan, wat was wel of niet fijn?

Schrijf de drie belangrijkste dingen op die je geleerd hebt deze les.

Ben je manieren van leren tegen gekomen die je zelf wel eens gebruikt?

Leerstrategiën

Vraag #1

Leerstrategie

Vraag #2

Wat heb je geleerd over je eigen manier van leren?

Leerstrategie

Vraag #3

Noem twee dingen die je nog duidelijker uitgelegd zou willen krijgen?

T

N

E

M

O

R

Zoek je meer kant-en-klare lessen?

Ga dan naar ons LessonUp Inspiratie-kanaal!