Les 5. De Wijsheid van Prediker: Zin en Onzin van het Leven

• Godsdienst
• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Prediker (Qohelet)

Volgens de Bijbelse chronologie wordt aangenomen dat koning Salomo regeerde over Israël van ongeveer 970 v.Chr. tot ongeveer 931 v.Chr. Dit plaatst zijn heerschappij in de tiende eeuw voor Christus.

Koning Salomo was een van de belangrijkste figuren in de Bijbel, vooral bekend om zijn wijsheid, rijkdom en bouw van de eerste tempel in Jeruzalem. Volgens de Bijbel was Salomo de zoon van koning David en Bathseba, en hij volgde zijn vader op als koning van Israël.

Salomo wordt vooral geassocieerd met zijn wijsheid. Volgens het Oude Testament vroeg God hem wat hij wilde, en Salomo bad om wijsheid om het volk van Israël goed te kunnen regeren. God was zo blij met deze keuze dat hij Salomo niet alleen wijsheid schonk, maar hem ook grote rijkdom en aanzien gaf.

Een van de bekendste verhalen over Salomo is het oordeel waarbij twee vrouwen een baby claimden als hun eigen kind. Salomo stelde voor de baby in tweeën te hakken om het eerlijk te verdelen, maar de echte moeder smeekte om het kind te sparen, waardoor Salomo kon zien wie de echte moeder was vanwege haar moederlijke liefde.

Salomo's heerschappij werd gekenmerkt door vrede en welvaart. Hij was ook bekend om zijn bouwprojecten, waaronder de bouw van de eerste tempel in Jeruzalem, die een belangrijke rol speelde in de aanbidding van God volgens de joodse religie.

Ondanks zijn wijsheid en succes, wordt Salomo ook bekritiseerd vanwege zijn vele vrouwen, waaronder buitenlandse prinsessen, die zijn hart van God afkeerden en hem tot afgoderij verleidden. Dit leidde uiteindelijk tot de verdeling van het koninkrijk Israël na zijn dood.

Het Absurdisme stelt dat het leven geen                           heeft. 

De grondlegger van deze stroming heet

De stroming die zegt dat ook al heeft het leven geen zin,  

je er wel zin aan kan maken heet 

Een belangrijk principe in deze stroming is

Kierkegaard vond de zin van het leven in 

Een eigen ethos zonder God hoort bij

Esthetisch, ethisch en religieus horen bij 

Camus

   betekenis

vrijheid

God

Sartre

Kierkegaard

Existentialisme

Leerdoelen

• Je kunt verwoorden wie Salomo was en waarom hij door een grote groep theologen wordt gezien als de schrijver van dit boek.
• Je kunt uitleggen wat de visie is van Prediker m.b.t de zin van het leven.
• Je begrijpt het verschil tussen de visie van Prediker en die van het Absurdisme.
• Je bent in staat om uit te leggen wie de schrijver is van dit boek  en tot welk genre het behoort.

Geschreven door Koning Salomo. (970 v. Chr.)

Kern: De wijsheid slaagt er niet in om de wereld inzichtelijk te maken: hoe meer inzicht een mens nastreeft, hoe meer hij ervan overtuigd raakt dat de wereld absurd is.

Het boek Prediker, ook wel bekend als Ecclesiastes, wordt traditioneel toegeschreven aan koning Salomo, de zoon van koning David, zoals vermeld in het eerste vers van het boek. Salomo wordt vaak beschouwd als de auteur vanwege zijn reputatie als wijze koning en zijn vermeende betrokkenheid bij verschillende Bijbelse teksten, waaronder Spreuken en het Hooglied. Prediker is een filosofische verhandeling over de zin van het leven en de vergankelijkheid van menselijke inspanningen en genoegens.

"Quohelet" is de Hebreeuwse naam voor de auteur van het Bijbelboek "Prediker". In veel Engelse Bijbelvertalingen wordt de naam vertaald als "Ecclesiastes". Het boek Prediker, of Quohelet, is een filosofische verhandeling over de zin van het leven, geschreven in de vorm van poëzie en proza. De auteur reflecteert op menselijke ervaringen, de betekenis van arbeid, de vergankelijkheid van het leven en de zoektocht naar wijsheid en geluk.

Tot welk genre behoort het Bijbelboek Prediker?

1. Liederen en gebeden
2. Profetische boeken
3. Apocalyps
4. Wijsheidsliteratuur

Uit hoeveel Bijbelboeken bestaat de Tenach?

1. 1
2. 66
3. 39
4. 27

Maar zijn conclusie was dat dit allemaal uiteindelijk zinloos is.  Het leven valt niet te begrijpen

Prediker probeert de zin van het leven te begrijpen.

De Prediker zocht de zin van het leven in kennis, rijkdom en genieten van het leven.

De Prediker, of Quohelet, betoogt dat menselijke kennis en wijsheid op zichzelf niet voldoende zijn om het leven te begrijpen of vervulling te vinden. Dit idee wordt voornamelijk verkend in het boek Prediker, een van de boeken in de Bijbel.

Volgens de Prediker is alle menselijke kennis en streven uiteindelijk "lucht en leegte" (vanitas). Hij wijst erop dat hoe meer kennis en wijsheid men verwerft, hoe meer men zich bewust wordt van de grenzen van menselijke capaciteit en de zinloosheid van veel menselijke inspanningen.

Een van de centrale thema's in Prediker is de vergankelijkheid van alle dingen onder de zon. De Prediker merkt op dat rijkdom, succes, plezier, en zelfs wijsheid uiteindelijk allemaal zinloos zijn omdat ze geen blijvende voldoening of betekenis bieden.

Het boek Prediker moedigt mensen aan om de vergankelijkheid van aardse dingen te erkennen en zich te richten op het leven in het besef van Gods aanwezigheid en soevereiniteit. Het impliceert dat ware vervulling en betekenis te vinden zijn in het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden, eerder dan in de menselijke prestaties of kennis.

Conclusie alles is lucht en leegte. (ijdelheid)

De goddelijke wijsheid achter de dingen is voor de mens niet te begrijpen.

Menselijke kennis is niet voldoende.

De Prediker, of Quohelet, betoogt dat menselijke kennis en wijsheid op zichzelf niet voldoende zijn om het leven te begrijpen of vervulling te vinden. Dit idee wordt voornamelijk verkend in het boek Prediker, een van de boeken in de Bijbel.

Volgens de Prediker is alle menselijke kennis en streven uiteindelijk "lucht en leegte" (vanitas). Hij wijst erop dat hoe meer kennis en wijsheid men verwerft, hoe meer men zich bewust wordt van de grenzen van menselijke capaciteit en de zinloosheid van veel menselijke inspanningen.

Een van de centrale thema's in Prediker is de vergankelijkheid van alle dingen onder de zon. De Prediker merkt op dat rijkdom, succes, plezier, en zelfs wijsheid uiteindelijk allemaal zinloos zijn omdat ze geen blijvende voldoening of betekenis bieden.

Het boek Prediker moedigt mensen aan om de vergankelijkheid van aardse dingen te erkennen en zich te richten op het leven in het besef van Gods aanwezigheid en soevereiniteit. Het impliceert dat ware vervulling en betekenis te vinden zijn in het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden, eerder dan in de menselijke prestaties of kennis.

Waar stond Salomo vooral bekend om?

1. Wijsheid
2. Macht
3. Oorlogsvoering
4. Vriendelijkheid

Een Salomons oordeel vellen.

Zoek de betekenis op van deze uitdrukking.

Het vellen van een "Salomos oordeel" verwijst naar het nemen van een wijs en rechtvaardig besluit in een geschil of dilemma, vergelijkbaar met het verhaal van koning Salomo uit de Bijbel. In het verhaal van Salomo's oordeel (1 Koningen 3:16-28), wordt verteld hoe twee vrouwen een baby opeisen als hun eigen kind. Salomo stelt voor de baby in tweeën te hakken om het eerlijk te verdelen tussen de twee vrouwen. De echte moeder smeekt echter om het kind te sparen, zelfs als dat betekent dat ze het aan de andere vrouw moet geven. Door deze reactie kan Salomo concluderen wie de echte moeder is en hij geeft de baby aan haar.

Het vellen van een "Salomos oordeel" houdt dus in dat een derde partij een oplossing voor een conflict of probleem voorstelt die de ware aard of intentie van de betrokkenen onthult. Het is een uitdrukking die wordt gebruikt om een besluit aan te duiden dat blijk geeft van wijsheid, rechtvaardigheid en begrip van de situatie.

A

I

D

S

B

S

U

R

M

Welke stroming (en) vind ook dat het leven geen zin heeft?

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

A

B

Bron:  BibleProject.com

The Disturbing But Surprising Wisdom of Ecclesiastes. (Youtube)

02:02

In vergelijking met de eeuwigheid is je leven in een oogwenk voorbij."

Wat denk je als je dit tot je door laat dringen?

02:42

Welke religieuze term kun je koppelen aan: beloning ontvangen(hier en nu of later) omdat je het goede doet?

04:06

Volgens de criticus is er in dit leven sprake van ...

1. zinloosheid
2. oneindige leegte
3. willekeur (toeval)
4. karma

05:01

Wat is de uiteindelijke conclusie van de auteur?

1. De betekenis van het leven zul je nooit zien.
2. Het leven heeft betekenis ook al zie je het nu niet.
3. Het leven heeft geen betekenis en ook geen zin.
4. Het leven heeft geen betekenis ook al zie je dit nu niet.

05:01

Wat is de wijsheid van de criticus?

1. Het leven heb je niet in eigen hand. Dus geniet van de simpele dingen in het leven.
2. Het leven heb je wel in eigen hand. Leef je leven zoals jij dat wilt.
3. Leef het leven omdat je morgen er misschien niet meer bent.
4. Je kunt maar beter stoppen met leven want alles is toch zinloos en absurd.

1.  Tijd
2. Dood

Hij spreekt over hoe alles in het leven een tijd en een seizoen heeft.

Hij erkent dat de dood het lot van alle mensen is, ongeacht hun status, rijkdom of wijsheid.

Twee belangrijke thema's:    1. Tijd    2. Dood

Het boek Prediker richt zich sterk op twee centrale thema's: tijd en dood. Deze thema's worden voortdurend benadrukt en verkend door de auteur, en ze dienen om de vergankelijkheid van het menselijk bestaan te onderstrepen en om te reflecteren op de betekenis van het leven.

Tijd (of seizoenen): De Prediker benadrukt herhaaldelijk het concept van tijd en seizoenen. Hij spreekt over hoe alles in het leven een tijd en een seizoen heeft, en dat er een tijd is voor alle dingen onder de hemel: een tijd om te baren en een tijd om te sterven, een tijd om te planten en een tijd om te rooien, etc.

Dood: De Prediker reflecteert ook diepgaand op de dood en de onvermijdelijkheid ervan. Hij erkent dat de dood het lot van alle mensen is, ongeacht hun status, rijkdom of wijsheid. Hij beschrijft de dood als het grote gelijkmaker, die zowel de wijze als de dwaas overkomt. Dit thema van de dood benadrukt de vergankelijkheid van het leven en moedigt reflectie aan over wat werkelijk van waarde is in het licht van de eindigheid van het menselijk bestaan.

Deze twee thema's, tijd en dood, werken samen om de lezer aan te moedigen na te denken over de aard van het leven en om de betrekkelijkheid van menselijke inspanningen en prestaties te erkennen. Ze herinneren ons eraan dat de zin van het leven niet ligt in aardse bezittingen of prestaties, maar eerder in het vrezen van God en het leven in overeenstemming met Zijn wil.

Oordeel

Want er komt een dag dat je verantwoording moet afleggen

Tot slot zegt het boek Prediker dat je het beste je maar kan houden aan Gods geboden.

goddelijke geboden of spirituele principes. In de context van het Judaïsme, waarin het boek Prediker is geschreven, wordt het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden gezien als essentieel voor het vinden van ware vervulling en betekenis.

Hoewel de Prediker de vergankelijkheid van menselijke inspanningen en de betrekkelijkheid van aardse zaken benadrukt, stelt hij ook dat het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden het enige is dat echt duurzaam en waardevol is. Dit impliceert een leven van moraliteit, rechtvaardigheid en gehoorzaamheid aan goddelijke wetten als de weg naar ware vervulling, zelfs te midden van de vergankelijkheid van het menselijk bestaan.

Conclusie 

Het is tevergeefs om:

1. betekenis en een doel in het leven te willen vinden buiten God om.

Het is tevergeefs om:

2: het leven in je greep te willen krijgen.

"De slotsom van de zaak, alles gehoord: Vrees God, en houd Zijn geboden; want dit betaamt allen mensen. Want God zal ieder werk in het gericht brengen, met al wat verborgen is, hetzij goed, of hetzij kwaad." (Prediker 12:13-14, Statenvertaling)

De Prediker benadrukt dat ondanks de vergankelijkheid en betrekkelijkheid van aardse zaken, het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden de ware roeping van de mens is. Dit impliceert een leven van gehoorzaamheid aan goddelijke wetten, moraliteit en rechtvaardigheid als de weg naar ware vervulling en betekenis. De auteur herinnert de lezers eraan dat uiteindelijk alle daden en gedachten aan God zullen worden voorgelegd voor oordeel, en dat het naleven van Zijn wil het enige is dat werkelijk duurzaam en waardevol is in het licht van de eindigheid van het menselijk bestaan.

Geef in je eigen woorden weer wat hier bedoeld wordt.

Context en Betekenis

Prediker 12:12-13:

"12 Maar voorts, mijn zoon, wees gewaarschuwd: er komt geen einde aan het maken van veel boeken, en veel lezen is een vermoeienis van het vlees. 13 De slotsom van het geheel, nadat alles is gehoord, is: Vrees God en houd zijn geboden, want dit geldt voor alle mensen."

Vers 12

"Maar voorts, mijn zoon, wees gewaarschuwd: er komt geen einde aan het maken van veel boeken, en veel lezen is een vermoeienis van het vlees."

Geen einde aan het maken van boeken: De schrijver wijst op het eindeloze karakter van menselijke kennis en literatuur. In elke tijd worden er continu nieuwe boeken geschreven en nieuwe kennis geproduceerd.

Veel lezen is een vermoeienis van het vlees: Hiermee bedoelt hij dat overmatige studie en lezen vermoeiend kan zijn en fysieke uitputting kan veroorzaken. Dit weerspiegelt een zekere mate van scepticisme tegenover het idee dat intellectuele inspanning op zichzelf tot ultieme wijsheid of vervulling leidt.

Vers 13

"De slotsom van het geheel, nadat alles is gehoord, is: Vrees God en houd zijn geboden, want dit geldt voor alle mensen."

De slotsom van het geheel: Dit geeft aan dat de schrijver zijn overwegingen en observaties over het leven samenvat.

Vrees God: Dit betekent eerbied en diep respect voor God hebben. In de Bijbelse context is "vrees" vaak synoniem met ontzag, eerbied en toewijding.

Houd zijn geboden: Dit betekent het naleven van de wetten en voorschriften die door God zijn gegeven.

Dit geldt voor alle mensen: Dit benadrukt dat deze levenshouding universeel is en voor iedereen geldt, ongeacht afkomst of situatie.

Breder Perspectief

Het boek Prediker is een onderdeel van de Wijsheidsliteratuur in de Bijbel en wordt vaak toegeschreven aan Koning Salomo. Het boek onderzoekt diepgaande vragen over de zin van het leven, de waarde van menselijke inspanningen, en de onvermijdelijke realiteit van de dood. Prediker verkent vaak de ijdelheid (leegheid of vergeefsheid) van wereldse zaken en komt tot de conclusie dat ware betekenis en voldoening alleen in de relatie met God gevonden kunnen worden.

Samenvatting

De verzen Prediker 12:12-13 dienen als een afsluitende waarschuwing en oproep:

Ze waarschuwen tegen de uitputting en mogelijke zinloosheid van het zoeken naar kennis zonder een hoger doel.

Ze benadrukken dat uiteindelijk het belangrijkste in het leven is om God te vrezen en Zijn geboden na te leven.

Deze wijsheid wordt gepresenteerd als universeel toepasbaar, geldend voor alle mensen.

Deze verzen zijn bedoeld om de lezers te leiden naar een meer gefocust en betekenisvol leven, geworteld in spirituele waarden en gehoorzaamheid aan God.

Welke 2 andere boeken behoren tot de wijsheidsliteratuur?

1. Johannes en Lukas
2. Spreuken en Job
3. Johannes en Job
4. Lukas en Spreuken

Maken

Blz. 19 opdracht 26 en 27.a

Vergelijk de visie  op het menselijk bestaan van Prediker met die van Camus. Let op de overeenkomsten en de verschillen.

1

Prediker richt zich ook tot jongeren en zegt: "Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd."

Kun je daarmee volgens Prediker er ongeremd op los leven? Motiveer je antwoord.

2

1.Existentialistische thema's: Zowel Camus als de Prediker behandelen existentiële thema's, zoals de zin van het leven, de absurditeit van het bestaan en de confrontatie met de dood. Camus staat bekend om zijn filosofie van het absurdisme, waarin hij stelt dat het leven inherent absurd is en dat de menselijke zoektocht naar betekenis vaak tevergeefs is. De Prediker reflecteert op vergelijkbare thema's van vergankelijkheid, betekenisloosheid van menselijke inspanningen, en de onvermijdelijkheid van de dood.

 

Ethiek: Camus en de Prediker hebben verschillende benaderingen van ethiek. Camus' ethiek is vaak gebaseerd op de ideeën van opstand en oprechtheid, waarbij hij pleit voor het leven in overeenstemming met persoonlijke waarden en integriteit, zelfs in een absurd universum. Aan de andere kant benadrukt de Prediker het belang van het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden als de bron van ware vervulling en betekenis.

Religie: Een duidelijk verschil tussen Camus en de Prediker is hun houding ten opzichte van religie. Camus stond bekend als een atheïst en behandelde religieuze thema's kritisch in zijn werk, terwijl de Prediker een boek in de Bijbel is en dus een religieuze tekst is die diep geworteld is in het Judaïsme. De Prediker richt zich op de relatie tussen mens en God en benadrukt het belang van religieuze gehoorzaamheid voor een zinvol leven.

Hoewel Camus en de Prediker verschillende achtergronden en benaderingen hebben, delen ze een interesse in existentiële vragen en bieden ze beide waardevolle inzichten in de menselijke conditie. 

2. Het boek Prediker erkent zeker de vergankelijkheid en betrekkelijkheid van menselijke inspanningen en genoegens. Het kan worden geïnterpreteerd als een uitnodiging om na te denken over de zin van het leven en om de grenzen van aardse voldoening te erkennen.

Hoewel Prediker de vergankelijkheid van aardse genoegens benadrukt, betekent dit niet dat het aanmoedigt tot een losbandige levensstijl zonder rekening te houden met ethische of spirituele overwegingen. Integendeel, het boek Prediker eindigt met de nadruk op het vrezen van God en het naleven van Zijn geboden als de ware roeping van de mens.

Dus, terwijl het boek Prediker reflecteert op de vergankelijkheid van menselijke inspanningen en genoegens, impliceert het uiteindelijk dat een leven van moraliteit, rechtvaardigheid en gehoorzaamheid aan goddelijke wetten de weg is naar ware vervulling en betekenis.

Upload de antwoorden van de vorige dia.

Zijn de leerdoelen behaald?

• Ik kan uitleggen wat de visie is van Prediker m.b.t de zin van het leven.
• Ik begrijp het verschil tussen de visie van Prediker en die van het Absurdisme.
• Ik ben in staat om uit te leggen wie de schrijver is van dit boek  en tot welk genre het behoort.