Wie verried Anne Frank in het Achterhuis?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Anne Frank (1929-1945) 

Wat weet je al van Anne Frank?

Lesdoelen

Aan het einde van deze les weet je van Anne Frank: 

- Hoe het leven onder Nazi regime haar leven heeft beperkt, maar niet haar gedachten.  

- Wat het belang is van haar dagboek. 

- Wat je van haar kan leren

- Wie haar verraden heeft? 

Kijk de volgende film over Anne

docu from Anne Frank Stichting (c)

https:

introductie (1)

Het is een warme zomerdag in 1944 en de bewoners durven het haast niet te geloven. De geallieerden waren al in België en wie weet wanneer ze hier al kunnen zijn? Al twee jaar schuilen ze in het Achterhuis, terwijl het bedrijf van Otto Frank, Opekta, ‘gewoon’ doorwerkt. Er zijn vier mensen van het kantoorpersoneel die van de onderduikers afweten. De rest weet niets…..

Maar dan……. Julius Dettmann is een officier van bij SD (Sicherheitsdienst) en werkt in Amsterdam. Hij krijgt een telefoontje en roept daarna gelijk Karl Silberbauer bij zich. De opdracht is duidelijk: ‘Je moet onderduikers ophalen, Prinsengracht 263. Je moet in het achterhuis zijn.’

introductie (2)

Karl Silberbauer en een aantal NSB-ers spoeden zich naar het adres en vanwege de warmte staan de deuren van het magazijn wagenwijd open. De mannen lopen naar binnen en treffen daar Willem van Maaren aan. Hij wijst naar boven. Het kantoorpersoneel schrikt als de mannen ineens voor ze staan. Victor Kugler weet dat het over is en leidt de mannen naar de boekenkast. De acht onderduikers zijn verraden…. Maar door wie?

Wie zijn de verraders?

1. Je gaat proberen te achterhalen wie de bewoners van het Achterhuis verraden hebben, door info uit bronnen te halen.
2. Bekijk en lees de bronnen: is de info betrouwbaar? Hebben de bronnen iets met elkaar te maken? 
3. Maak aantekeningen per bron over de informatie!
4. Aan het einde heb je een mening over de verrader. 

bron 1 briefje

De Duitse bezetters wisten dat er mensen onderdoken en wilden Nederlanders overhalen om hen aan te geven. Deed je dit kreeg je 7.50 gulden en later zelfs 40 gulden (in die tijd een weekloon!) Dit is een briefje waarin twee onderduikers in Haarlem worden verraden.

Aan de Hoge politie 

In de Van Speikstraat wonen ook nog de familie Hok die zeker vergeten opgehaald te worden. Deze Joden wonen er nog steeds- een bewoner van de Van Speikstraat.

bron 2: Prinsengracht 263

Op de onderste verdieping zat het magazijn en de werkplaats Opekta. Op de eerste en tweede verdieping zaten de kantoren. Met Opekta konden vrouwen thuis jam maken, maar omdat dit enkel kon als er vers fruit was, ging men later ook kruiden verkopen.

bron 3.

In verschillende documenten van de  SD (Sicherheitsdienst/ geheime politie) geeft Tonny Ahlers informatie. 

bron 4: 

Anne schrijft in de lente van 1944 in haar dagboek over de man van Keg:

‘Peters raam mag niet meer open, daar de man van Keg het raam open heeft gezien. Wat zullen ze bij Keg wel niet denken?”

bron 5. 

Zo ziet het blok bij het Achterhuis er nu uit. Je kunt hierop niet alleen de omliggende straten zien, maar ook de tuinen achter de huizen.

 (Google maps 2020)

bron 6.

Een buurvrouw aan de Westermarkt:

"Mijn man heeft op zijn werk een ongeluk gehad en kan de komende maanden niet werken. Alsof het leven al niet erg genoeg is. Vanmorgen kon ik zelf met een bon geen brood meer krijgen."

bron 7.

over Willem van Maaren: 

Werkt in het magazijn van het bedrijf, maar er is niemand die hem vertrouwd. Hij heeft al een aantal keer spullen uit het magazijn gestolen.

bron 8.

de man van Keg:

Op Prinsengracht 265 zit het bedrijf Keg en de familie Frank haalt hem regelmatig het bloed onder de nagels vadaan.

bron 9.

Willem van Maaren: “Volgens mij komen er ’s avonds mensen in het magazijn. Ik leg vanavond, voordat ik naar huis ga een aantal briefjes op de hoeken van de kasten bij de deur. Als ze morgenochtend op de grond liggen…. Weet ik genoeg.”

bron 10.

Tonny Ahlers (NSB-er):

"Ik kende Otto Frank al in 1941. Hij kwam erachter dat Otto zich duidelijk zorgen maakte over de oorlog in Nederland. Hij was bang dat de Joden in Nederland niet veilig waren."

bron 11

Leverancier aan Opekta:

"Elke week breng ik spullen in de keuken van opekta. Dan hoeven de dames van het kantoor niet zo te sjouwen. Ik vraag me alleen af waarom ze zoveel boodschappen nodig hebben…."

bron 12. Martin Sleegers:

“’s Avonds ga ik vaak de straat op om de buurt in de gaten te houden. Toen er in april was ingebroken aan de Prinsengracht 263 ben ik samen met een vriend, die bij de politie werkt, gelijk gaan kijken.”

bron 13. Anne in april 1944 (fictief):

“Vanavond schrokken we ons rot. We hoorden allemaal geluiden beneden, bleekt dat er werd ingebroken. We hebben de inbrekers weggejaagd, maar daar bleef het niet bij. Later hoorden we weer allemaal stemmen en werd zelfs aan de kast gerommeld.”

Bron 14: Geluiden over Martin Sleegers:

Martin Sleegers had vrienden bij zowel de politie als bij de NSB. Uit het dagboek van Anne blijkt dat zij hem ook kende en hij niet werd vertrouwd.

___________________________________________

bron 15. Lena (de schoonmaakster bij Opekta): 

“Mijn man (Lammert) heeft van Willem gehoord dat er onderduikers in het Achterhuis zitten. Is het nog wel veilig om hier te blijven werken? Als ik het weet weten anderen het ook. Straks komen de Duitsers op onderzoek uit en vinden ze Lammert hier.”

Bron 16 

Lammert (magazijnwerker bij Opekta):

“Ik heb een brief gekregen van de Duitsers. Ze willen ze aan het werk hebben in Duitsland, maar ik ga echt niet. Ik heb besloten niet te gaan en nu vier weken later werk ik nog steeds in het magazijn bij Opekta. Ik probeer maar niet op te vallen.”

Bron 17: 

Ans van Dijk (joodse afkomst):

Woonde in de buurt van het achterhuis en heeft zelfs haar eigen familieleden aangegeven bij de Duitsers. Zij is na de oorlog ter dood veroordeeld.

Bron 18: 

Miep Gies (werkte op het kantoor van Opekta):

‘Ik ging naar de groenteboer om eten te halen voor Anne en haar familie. Terug heb ik maar een andere weg genomen, want ik had het idee dat ik achtervolgd ben.”

Bron 19. Miep Gies 

over de arrestatie van de inwoners van het Achterhuis 

bron 20

Anne Frank in haar dagboek: 

"Margot en moeder zijn zenuwachtig. 'SST... vader, Stil Otto, SST.. Pim! Het is half negen. Kom nu hier, je kunt niet meer het water laten lopen. Loop zachtjes!' Dit zijn de diverse uitroepen van haar vader in de badkamer. Klokslag half negen moet hij in de kamer zijn. Geen druppel water, geen wc, niet lopen, alles stil."

Bron 21

Een man die aan de Prinsengracht woont: “Gisteren zijn er twee joodse onderduikers opgepakt. Ik hoorde dat ze zijn aangegeven door Ans. Hopelijk zijn andere onderduikers wel veilig. Elke avond barst het hier van de NSB- ers.”

Bron 22:

Karl Silberbauer (SS-er):

‘Mijn baas had net een vrouw aan de telefoon. Ik moet acht onderduiken ophalen aan de Prinsengracht.” 

bron 23 

Anne Frank in haar dagboek:

 “Miep is precies een pakezeltje, die sjouwt wat af. Haast elke dag heeft ze ergens groente opgescharreld en brengt alles in grote inkooptassen op de fiets mee. Zij is het ook die iedere zaterdag vijf bibliotheekboeken meebrengt. Gewone mensen weten niet hoeveel boeken voor een opgeslotene betekenen, maar Miep gelukkig wel.”

bron 24. 

Miep Gies over Victor Kugler (beide kantoormedewerkers): 

“Negen maanden voor de fatale inval moest Victor Kugler bij de Duitsers op het kantoor komen, maar keerde snel alweer terug. Ik hoorde de volgende dag van Otto Frank dat er die avond lange tijd iemand aan de deur had gebeld.”

bron 25. 

Lammert (magazijnwerker Opekta): “Vandaag was weer een leverdagje. Ik ben de hele dag met Willem op pad geweest om kruiden langs te brengen bij allerlei bedrijven, waaronder het bedrijf van Tonny Mahlers.”

Bron 26

Otto Frank (na de oorlog): “Toen ik terugkwam kwam ik erachter dat Miep en Bep het bedrijf draaiende hebben gehouden. Gelukkig is Johannes en Victor het verschrikkelijke lot bespaard gebleven. Hoewel ook zij in Nederlandse kampen terecht kwamen, hebben zij het overleefd.”

bron 27:Karl Silberbauer (SS-er):

 “Die avond hebben we in totaal tien mensen opgepakt, acht onderduikers en twee kantoorbedienden: Victor Kugler en Johannes Kleiman. Twee vrouwen hebben we daar gelaten, Bep Voskuijl en Miep Gies, die net als ik uit Oostenrijk komt.

bron 28 

Beschrijving van Prinsengracht 263: Wanneer je onderstaande link activeert, kom je bij een filmpje terecht. Hierin zie je foto’s en tekeningen van het huis aan de Prinsengracht, waarbij je de beschrijving hoort die Anne in haar dagboek heeft geschreven. Dit is wel aangevuld met wat extra informatie. Vraag jezelf eens af… Hoe geheim zal dit achterhuis geweest zijn?

Link 

Hoofdvraag: Wie verried hen? 

beantwoord de volgende vragen

1. Wie denk je dat het gedaan heeft/hebben? maximaal 2 personen noemen

2. Welk bewijs heb je daarvoor uit de bronnen gehaald?

3. Waarom denk je dat deze persoon/personen hen verraden heeft? Wat zijn de motieven?

Wie verried de mensen in het Achterhuis?

Tonny Ahlers

de man van Keg

de buurman aan de Westermarkt

Willem van Maaren

leverancier Opekta

Martin Sleegers

Lammert

Ans van Dijk

Victor Kugler

Lena (vrouw van Lammert)

bekijk het antwoord in de volgende slide 

https:

Frustrerend dat je geen duidelijk antwoord krijgt? 

Anne kreeg ook geen antwoord. Maar 1 ding wist ze wel: (volgende slide)  

- 21 juli 1944 -

 

"Het is me ten enenmale onmogelijk alles op te bouwen op de basis van dood, ellende en verwarring. Ik zie hoe de wereld langzaam steeds meer in een woestijn herschapen wordt, ik hoor steeds harder de aanrollende donder, die ook ons zal doden, ik voel het leed van miljoenen mensen mee, en toch, als ik naar de hemel kijk, denk ik, dat dit alles zich weer ten goede zal wenden, dat ook deze wreedheid zal ophouden, dat er weer rust en vrede in de wereldorde zal komen. Intussen moet ik m'n denkbeelden hoog en droog houden, in de tijden die komen zijn ze misschien toch uit te voeren!"

Kan jij het paspoort van Anne Frank volledig maken?

Anne Frank

Geboren: 12 juni

Overleden: 

 

Vader, Otto Frank: 

Zus, Margot Frank: 

Hobby:              

Schrijft aan: 

Overlijdt in kamp: 

Geboorteland: 

Woonplaats:

Geloof:

1945

1929

Amsterdam

Kitty

Bergen-Belsen

Auschwitz

quiz.ntr.nl

Anne werd slechts 15 jaar

Einde van deze opdracht