Klare taal - les 12 - zinsbouw 1: enkelvoudige zin, vraagzin en inversie

• NT2
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Hoi allemaal

het is:

vrijdag 2 februari 2024

Wat gaan we doen?

- huiswerkcontrole > maak ondertussen je huiswerk af

- instructie Voegwoorden

- opdrachten bij les 13

 PAUZE

- schrijven: verbeter je fouten en maak een nieuwe pagina in je hand-out

- spreken

De hoofdzin

Enkelvoudige zinnen

De man springt in de lucht.

De man I springt I in de lucht.

de man = subject (onderwerp)

springt = werkwoord (persoonsvorm)

in de lucht = rest

De hond loopt naar huis.
De hond is...?

1. de rest van de zin
2. het werkwoord / de persoonsvorm
3. subject / onderwerp

De leerling is op school.
Is...?

1. subject / onderwerp
2. werkwoord / persoonsvorm
3. de rest van zin

In het zwembad is het kind
In het zwembad.....

1. subject / onderwerp
2. de rest van zin
3. werkwoord/ persoonsvorm

Wat is de goede zinsvolgorde in een normale zin?

naar huis

1

2

3

4

om 3 uur

de leerlingen

gaan

Wat is de goede volgorde in een normale zin?

1

2

3

4

wanneer?

de rest

onderwerp

persoonsvorm

De woordvolgorde van de rest van de zin.

De woorden in de rest van de zin, dus na wanneer:

  0. wanneer

1. met wie?
2. wat?
3. hoe?
4. waar (heen)?

Ik ben gisteren met mijn moeder met de auto naar huis gereden.

Hoofdzin - enkelvoudige zin

wie?

doet?

wanneer?

de rest

Ivan                gaat               morgen         naar Rotterdam.

Nadia             fietst              elke dag              naar school.

Maria              eet                 om 3 uur             een appel.

Jasim             tekent            altijd                     dieren.

Oefenen met een hoofdzin

1. Schrijf de woorden in de juiste volgorde.
2. Denk eraan: het woord met de hoofdletter is het eerste woord van de zin.
3. Vergeet de (.) punt aan het einde niet!

begint-De les-negen-uur-om

Hij-koopt-fiets-nieuwe-een

mijn bed - gisteren - Ik - lag - in -
om 10 uur

geslapen-Ik-tien-uur-heb-tot

een zin met 2 werkwoorden

wie?

doet?

wanneer?

de rest

Ivan               is                      gisteren        naar Rotterdam    geweest.

Nadia           moet              elke dag           naar school            fietsen.

Maria            heeft              om 3 uur          een appel              gegeten.

Jasim           heeft               vandaag         mooie dieren        getekend.

werkwoord

1

2

3

gekregen -heeft - Hij - gisteren - straf

Wij - nooit - geweest- in Chili - zijn

De vraagzin

Met een vraag is het ondersom !

Waarom springt de man in de lucht?
Waarom I springt I de man I in de lucht?

wie = vraagwoord

springt = werkwoord (persoonsvorm)

de man = onderwerp

in de lucht = rest

vraagwoord - werkwoord - onderwerp - rest

En een vraagzin ??

wie?

doet?

wanneer?

de rest

Is                  Ivan               gisteren        naar Rotterdam      geweest?

Moet           Nadia            elke dag           naar school            fietsen?

Heeft           Maria            om 3 uur          een appel              gegeten?

Heeft           Jasim            vandaag         mooie dieren        getekend?

werkwoord

op - school - vandaag - jij - Ben ?

Ivan - naar voetbal - Gaat - altijd -
op de fiets ?

in Rotterdam - jij - Woon - al lang ?

jij - bus 133 - naar school- met-
altijd - Ga?

Dat was de enkelvoudige zin.
Wanneer is een zin samengesteld?

De woordvolgorde van de rest van de zin.

Inversie = verandering van zinsbouw.

Als je waar, wanneer, met wie of hoe vooraan de zin zet, verandert de zinsbouw ook:

> onderwerp -werkwoord wordt werkwoord - onderwerp!

Op de slaapkamer ligt mijn kat (mijn kat ligt in de slaapkamer)

Morgen ga ik naar De Efteling (ik ga morgen naar de Efteling)

Met jou wil ik naar Duitsland (ik wil met jou naar Duitsland)

Met de bus wil ik naar Arnhem (ik wil met de bus naar Arnhem

Ik wil morgen taart kopen.

Morgen......

Ik ben gisteren in Friesland geweest.

In Friesland...

Je hebt misschien zin in oliebollen?

Misschien....

Zij wil geen vriendschap meer met hem.

Met hem....

Samengestelde zin

Een samengestelde zin: 

1. heeft twee werkwoorden (twee persoonsvormen) > Ik ben blij, want ze zon schijnt.

2. bestaat uit een zin met twee hoofdzinnen > Ik ga naar huis, want ik ben ziek.

Bij twee hoofdzinnen, zijn beide zinnen even belangrijk.

3. bestaat uit een zin met een hoofdzin en een bijzin > ik ga met de fiets, als jij de auto neemt.

Bij een hoofdzin en een bijzin, is de hoofdzin belangrijker dan de bijzin.

Wat gebeurt er in een bijzin?

1. werkwoord staat naast de pv
2. werkwoord? wat is dat?
3. werkwoord staat naast het voegwoord
4. werkwoord staat aan het eind van de zin

In een samengestelde zin staat altijd een voegwoord.
1. Wat is een voegwoord?
2. Geef 3 voorbeelden.

Voegwoorden

1. Een voegwoord dat twee hoofdzinnen verbindt.

De zinsbouw blijft gelijk: onderwerp - werkwoord, onderwerp -werkwoord.

Zij praten niet, maar zij schreeuwen.

Hij eet en hij drinkt tegelijk.

Ik ski, dus ik ga snel de berg af.

Wij lopen of wij fietsen naar huis.

Zij slaapt, want zij is moe.

Onthoud: MEDOW > maar, en, dus, of en want.

.

Voegwoorden

2. Een voegwoord dat een hoofdzin en een bijzin verbindt:

dat (zoals in Ik zag dat de trein vertraging had)

of (zoals in Ik weet niet of de trein vertraging heeft)

en ook: dan, terwijl, om, omdat, doordat, zodat, zodra, als, toen, hoewel, tenzij, voor zover.

De zinsbouw verandert dan! 

a. het werkwoord verplaats naar het einde van de zin

Hij belt de dokter, omdat hij heel veel last van hoofdpijn heeft.

b. onderwerp - werkwoord, werkwoord - onderwerp

Doordat het regende, gleed hij uit / Toen hij belde, wilde ik net weggaan. 

1. De huisarts zegt dat...........

2. De assistente vraagt of...................

3. De ambulance komt, zodra.......

4. Ik moet naar de huisartenpost, omdat..............

8. Je kan naar een specialist in het ziekenhuis, als .............

11. We gaan naar het ziekenhuis, nadat ............................

12. De specialist vraagt waarom.........

Opdrachten

Maak nu de oefenblad bij de les.