Littérature: Le réalisme et le naturalisme

• Frans
• Enseignement Secondaire

Programme 1)

Le réalisme

• Stendhal
  Le Rouge et le Noir
  
  Le réalisme

• Honoré de Balzac
  Le Père Goriot

Leerdoelen literatuurgeschiedenis 

Le réalisme & le naturalisme (1800-1900)

Politieke, religieuze, economische en sociale omstandigheden per periode kunnen beschrijven en kunnen aangeven hoe die omstandigheden van invloed waren op de literatuur uit die tijd

literaire genres met bijbehorende kenmerken kunnen noemen

belangrijkste schrijvers en hun werken kunnen benoemen

bronteksten kunnen herkennen aan specifieke kenmerken en kunnen plaatsen in een historisch literaire periode of een literaire stroming 

Programme 2)

Le réalisme

• Gustave Flauvert
  Madame Bovary
  
  Introduction du naturalisme
• Différence entre réalisme et naturalisme
  

Programme 3)

Le naturalisme

• Jules et Edmond de Goncourt
  Germinie Lacerteux
  
  Le naturalisme

• Zola
  La Bête humaine

Le réalisme et le naturalisme

Deze les:

• Achtergrondinformatie
• Kenmerken
• Schrijvers

le réalisme

quels sont les mots- clés qui caractérisent le réalisme?

Achtergrondinformatie

• Politieke & economische onrust
  
• Industrialisering
  
• Platteland -> stad
  
• Slechte werkomstandigheden

Le contexte historique/politique

- beaucoup de changements

- 1804- 1815 Ie Premier Empire: Napoléon Bonaparte (guerres, autoritaire etc)

-  1815-1830 (La Restauration: Louis XVIII, Charles X)

- 1830-1848 La Monarchie de Juillet ( Louis-Philippe)

- 1848-1852 Deuxième République (Louis Napoléon prince-président)

- 1852-1870 Le Second Empire (Louis Napoléon)

- 1870-1940 Troisième République

Sociale en economische veranderingen

- middenklasse krijgt meer macht

- burgerij emancipeert dankzij onderwijs en industriële revolutie

- ontstaan onderklasse 

- realisten en naturalisten maatschappelijk betrokken: tegen misstanden maatschappij, voor gelijkheid (geïnspireerd door Franse Revolutie; 1789)

Technische veranderingen

technisch en wetenschappelijk:

- industriële revolutie

- wereldexposities (Eiffeltoren)

- vooruitgangsoptimisme

- ontstaan nieuwe wetenschap (psychologie & sociologie) 

- literatuur bereikt groter publiek (o.a. door goedkopere boekdrukkunst)

Les transformations de Paris sous le Second Empire, ou travaux haussmanniens, constituent une modernisation d'ensemble de la capitale française menée à bien de 1853 à 1870 par Napoléon III et le préfet de la Seine, le baron Haussmann.

Kenmerken realisme

• Objectieve werkelijkheid
• Doel om lezer te overtuigen
• Speelt zich af in het heden 

Kenmerken - Réalisme (1850-1870)

• Objectieve werkelijkheid
• Werkelijkheid niet ontvluchten
  
• Echte plaatsen en gebeurtenissen

Jean-François Millet - Arenleessters (1857)

   Le réalisme

Les trois connaisseurs,
Honoré Daumier

le réalisme is een reactie op le romantisme

• l'objectivité
• l'impersonnalité
  schrijver is niet belangrijk
  wél wat hij observeert
  

veelvoorkomend thema: ontwikkeling van een jong iemand die zijn weg moet zien te vinden in de Franse standenmaatschappij

   Le réalisme

Les trois connaisseurs,
Honoré Daumier

romantiek                      <>

• hoofdpersoon van hoge afkomst
• nobel karakter / triomfeert over het kwade 
• auctoriële verteller
  (geeft commentaar op gebeurtenissen)

 réalisme

• hoofdpersoon uit de middenklasse
  
• antiheld
  
  
• personaal perspectief (onzichtbare verteller in hij-/zij-vorm) of ik-verteller (alles vanuit het gezichtspunt van één personage
  > identificatie)
  

Schrijver - Réalisme 

Stendhal

Stendhal, alors consul de France, 

peint par Olof Södermark (1840)

Henri Beyle (1783 - 1842)

• thema's: liefde, individuele weg van de hoofdpersoon naar geluk
• kristallisatie - precieze beschrijving van wat er gebeurt als je verliefd wordt; iemand waar je verliefd op bent ken je in jouw hoofd allerlei ideale eigenschappen toe
• voorloper van de psychanalyse

                 Le Rouge et le Noir

Le Rouge et le Noir

gebaseerd op een waargebeurd verhaal

noodlottige relatie tussen een arbeidersjongen en een rijke vrouw

Lis le texte sur le site web et réponds aux questions 11 à 17 sur Le Rouge et le Noir de Stendhal.

Schrijver - Réalisme

Honoré de Balzac 

• In de roman zoekt een jong iemand zijn weg in de Franse standenmaatschappij.
  

• Gedetailleerde beschrijvingen van de wereld/tijd waarin hij leeft

• La comédie humaine: serie van bijna 100 romans die een compleet beeld geven van de Franse samenleving (eerste helft 19e eeuw)

Honoré de Balzac (1799-1850)

• bevond zich tussen le romantisme <-->le réalisme
• schreef 'la comédie humaine' (90 romans)
• schetst somber beeld van maatschappij 
• geld speelt allesoverheersende rol
• mooie gevoelens als liefde en vriendschap worden tenietgedaan door geldproblemen
• de meeste personages in zijn boeken zijn bereid alles te doen voor geld
• nobele zielen die weerstand bieden, verliezen de strijd
• in 'le père Goriot' gaat de vader van 2 dochters ten onder aan de liefde voor zijn dochters. 
• dit boek verscheen eerst als feuilleton in de krant (als kort verhaal)

0

Schrijver - Réalisme

Gustave Flaubert

• Vriendschap met Alfred Le Poittevin -> pessimistisch
• Afkeer van geaccepteerde ideeën
• Objectiviteit boven alles

"De auteur moet in zijn werk zijn als God in het universum, overal aanwezig en nergens zichtbaar"

Gustave Flaubert - Madame Bovary

Flaubert wordt vanwege dit werk voor de rechter gedaagd vanwege de overspelige hoofdpersoon uit zijn roman : Madame Bovary. 

Veel liefdesromans gelezen, nu teleurgesteld,  zoekt haar geluk in buitenechtelijke relaties, raakt financieel aan de grond en pleegt uiteindelijk zelfmoord.

 

Het schokkende aan dit werk is dat een verteller ontbreekt die de daden van Madame Bovary afkeurt. De lezer wordt meegenomen in die belevingswereld van Madame Bovary zelf. 

 

Gustave Flaubert

(1821-1880)

- Grote zorg voor stijl, veel aandacht voor detail

- 'Madame Bovary': vrouw van plattelandsdokter pleegt overspel (<=> banaliteit, leegheid van het provinciale leven)

Kenmerken

Naturalisme

• Race, milieu, moment
• Religie bestaat niet
• Natuurlijke dialogen
• Objectieve verteller
• Geloofwaardig
• 
  

Le naturalisme (vers 1870-1890) kenmerken:

• Religie bestaat niet
• la race, le moment et le milieu
• Wetenschappelijke analyses
  
• Natuurlijke dialogen
• Hyper gedetailleerde beschrijving van personen en natuur / setting
• Echte plaatsen en actuele gebeurtenissen
• Objectieve verteller
• Chronologisch/lineair verteld
• Vaak labiele/hysterische /nerveuze vrouwelijke hoofdpersoon
• Verhalen lopen vaak slecht af

Jules Bastien-Lepage - Les Foins (1877)

Wat is het realisme en naturalisme?

Kunststroming (schilderkunst en literatuur) die zich bezighoudt met het gedetailleerd weergeven van de alledaagse werkelijkheid. Men moet, i.t.t. wat men tijdens de Romantiek deed, de werkelijkheid niet ontvluchten (verleden, toekomst of exotisme), maar haar proberen te beheersen door haar te beschrijven op een neutrale manier.

Ontstaan van het realisme en naturalisme

- reactie op overdreven stijl van de Romantiek (+/- 1800-1850)

                toegespitst op weergeven werkelijkheid, niet mooier maken dan het is

                alledaagse werkelijkheid als thema

                misère van arbeidersklasse wordt beschreven, geen taboe

 

Romantisme (+/- 1800-1848)

1. beschrijven hogere sociale klasse (adel)

2. geïdealiseerde werkelijkheid

3. gevoel staat centraal (le mal du siècle, melancholisch gevoel)

4. innerlijke beleving belangrijk

5. werkelijkheid ontvluchten in: verleden / toekomst / exotisme /  natuur

Réalisme: (+/- 1840-1880)

1. beschrijven arbeiders en hun misère

2. werkelijkheid zoals ze is 

3. objectiviteit staat centraal

4. roman d'apprentissage (ontwikkeling personage als persoon staat centraal) antiheld --> iemand met wie je je niet wilt identificeren

5. werkelijkheid niet ontvluchten maar beheersen 

Realistische en naturalistische kenmerken            

     in de literatuur

- weergave werkelijkheid zoals ze is

- streven objectiviteit d.m.v. wetenschappelijk onderzoek + zeer gedetailleerde  beschrijvingen

- vertelperspectief: 3e persoon e.v. en vrije indirecte rede (geen alwetende verteller meer maar personage perspectief of ik-verteller) 

- vraisemblance  --> de waarschijnlijkheid van het verhaal

- bestuderen van maatschappelijke klassen

- personages psychologisch bestuderen

- misstanden van de bourgeoisie aan de kaak stellen (kritiek)

Naturalisme = réalisme + déterminisme (erfelijke eigenschappen en sociale afkomst bepalen het lot van de mens: Wie als dubbeltje geboren is zal geen kwartje worden)

Determinisme

Het lot van de mens wordt volledig bepaald door omstandigheden buiten zijn wil om: zoals erfelijkheid, milieu en opvoeding.

Naturalisme = realisme + determinisme

Naturalisme: Les frères Jules et Edmond de Goncourt - Germinie Lacerteux

De gebroeders Goncourt, Edmond de Goncourt en Jules de Goncourt, waren Franse schrijvers, romanschrijvers, historici en dagboekschrijvers uit de negentiende eeuw, bekend van hun naturalistische benadering. Ze schreven samen romans zoals "Germinie Lacerteux" en "La Lorette". Hun bekendste werk is hun dagboek, waarin ze hun tijdgenoten bekritiseerden en veel invloed hadden op latere auteurs zoals Gide, Barrès, Claudel en Proust. Hun observaties van het leven in Parijs, van de onderwereld tot de high society, bieden een scherp inzicht in de tijd waarin ze leefden.

Germinie Lacerteux is een roman van Jules en Edmond de Goncourt, uitgebracht in 1865. Het vertelt het verhaal van Germinie Lacerteux, een dienstmeisje dat een dubbel leven leidt in Parijs. 

Ze wordt verliefd op Jupillon maar kan hem niet krijgen vanwege het leeftijdsverschil. Nadat hij haar verlaat, zakt ze weg in alcoholisme en losbandigheid en sterft uiteindelijk aan pleuritis. 

Na haar dood ontdekt haar werkgever het dubbelleven van Germinie en vergeeft haar.

Schrijver - Naturalisme

Émile Zola 

• Emile Zola stelt dat de romanschrijver zich moet gedragen als een wetenschapper die een experiment doet. 

• Determinisme: het gedrag van mensen wordt bepaald door hun genen en omgeving. 

• Zola toont het werk van de allerarmsten en maakt 
  hun neiging tot alcoholisme, prostitutie,  
  misdaad begrijpelijk. 

Zola

Autoportrait au béret, 

Émile Zola (1902) 

Émile Zola (1840 - 1902)

• les Rougon-Macquart
  
• de mens is niet alleen verantwoordelijk voor zijn daden, sociale en erfelijke omstandigheden zijn minstens zo belangrijk.

Émile Zola - La Bête Humaine

Émile Zola is de belangrijkste woordvoeder van het Naturalisme.

In de 20-delige romancyclus Les Rougon-Maquart zet Zola personages uit eenzelfde familie in verschillende contexten neer zodat hij kan laten zien hoe hun gedrag wordt beïnvloed door erfelijkheid én door omgevingsfactoren.

Ook kan hij op die manier een breed beeld schetsen van de Franse maatschappij van zijn tijd.

Le Réalisme est un mouvement littéraire et culturel :

1. De la première partie du XIXème siècle
2. De la moitié du XIXème siècle
3. De la fin du XIXème siècle

Le Réalisme est un mouvement qui se construit en réaction d'un autre mouvement. Lequel ?

1. Le Romantisme
2. Le Naturalisme
3. Le Symbolisme

Quel genre littéraire sera le genre de prédilection des auteurs réalistes ?

1. Le théâtre
2. La poésie
3. Le roman

Quel nouveau personnage apparaît dans les romans réalistes ?

1. Le jeune amoureuse
2. Le fourbe valet
3. Le peuple

Quelle liste contient des écrivains réalistes ?

1. Victor Hugo, Chateaubriand, Lamartine
2. Baudelaire, Rimbaud, Verlaine
3. Balzac, Maupassant, Flaubert, Zola, Stendhal

Qui est l'auteur de 'La comédie humaine' ?

1. Balzac
2. Zola
3. Flaubert

Quelle nouvelle valeur apparaît au XIXème siècle ?

1. Le bonheur
2. L'argent
3. L'éducation

Pour quel motif le livre 'Madame Bovary' est-il condamné ?

1. Outrage à la morale publique et religieuse et aux bonnes moeurs
2. Outrage au pouvoir royal
3. Outrage aux lois religieuses

Quelle différence peut-on noter entre Réalisme et Naturalisme ?

1. La démarche scientifique
2. La démarche journalistique
3. La démarche morale

Pourquoi Zola adopte-t-il une démarche scientifique à la littérature ?

1. Parce qu'il est convaincu de l'influence de la génétique et du milieu social sur le comportement des individus
2. Parce qu'il pense que seule la science peut expliquer des personnages
3. Parce que seule la science est capable de dire 'le vrai'