18 jan O2A Latijn

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

O2A Latijn

18 januari  |  C. Koggel

Programma

• Deze week: slavernij bij de Romeinen

• Volgende week: herhaling afgelopen weken
  

• Over twee weken (1 februari): de toets
  

Doelen

Je kunt vertellen over...

• slavernij in de Oudheid
  
• de mening van Seneca ten opzichte van slavernij
  
• de mening van Aristoteles
  
• jouw eigen mening
  

Romeinse slaven

Ze misten het recht om...

• eigen keuzes te maken
  
• eigendommen te hebben
• te trouwen

Ze waren voor de wet een eigendom dat gekocht en verkocht werd, net zoals bijvoorbeeld een meubelstuk.

Wat was een beroep dat door slaven uitgevoerd kon worden?

1. Kok
2. Schoolmeester
3. Dokter
4. Secretaris

Hoeveel van de 1 miljoen bewoners van Rome was rond het jaar nul slaaf?

400.000

Behandeling van slaven

Elk gezin behandelt zijn slaven anders:

• wreed en bruut, dat mag van de wet
  
• aardig en menselijk, dat vinden ze terecht óf ...
  

Seneca (4 v. C. - 65 n. C.) was filosoof en schrijver en zegt het volgende tegen zijn vriend/leerling:

Beste Lucilius, 

Ik heb gehoord dat jij jouw slaven als gezinsleden behandelt: dat is precies hoe het hoort. Mensen die dat niet doen, zeggen wel eens “maar het zijn slaven!”. “Nee, het zijn mensen” zeg ik dan”. “Het zijn slaven!” roepen ze. “Nee, het zijn huisgenoten” zeg ik. “Het zijn slaven!”. “Nee”, zeg ik, “het zijn vrienden van lage afkomst”. “Het zijn slaven!”. “Nee, het zijn medeslaven”. Het lot behandelt ons namelijk allemaal gelijk.

Overleg met je buur:
Wat denken jullie dat Seneca bedoelt met "het zijn medeslaven, het lot behandelt ons allemaal gelijk"?

Dus ik lach de mensen uit die het schandelijk vinden om samen met hun slaaf te eten. Het is bij sommige meesters de gewoonte dat ze tijdens het diner blijven eten totdat ze alles wat ze net naar binnen hebben gepropt weer uitbraken. Terwijl zo’n meester maar blijft kauwen en slikken, mogen zijn slaven alleen toekijken en hun mond niet eens bewegen om te praten. Elk gefluister of zelfs een hoestbui, nies of hik wordt al afgestraft met zweepslagen. De hele avond moeten de slaven zo in stilte en met een lege maag blijven staan. Zo komt het dat deze slaven hun meester in gevaar niet zullen beschermen, maar vriendelijk behandelde slaven wel.

Vindt Seneca dat een meester wel of niet met zijn slaven moet dineren? Leg uit waarom wel/niet.

Er zijn ook mensen die zeggen dat je altijd net zoveel vijanden hebt als slaven. Dat is niet waar; wij hebben ze niet als vijanden, maar we maken ze tot vijanden. We behandelen ze niet als mensen, maar als vee. Als wij liggen te eten, moet er eentje ons speeksel afvegen, een ander moet het braaksel opruimen, nog weer eentje snijdt het eten in stukjes en weer een ander schijnt de wijn in. Die handeling is het enige waarvoor ze leven.

Overleg met je buur:
Denken jullie dat vriendschap tussen een meester en slaaf mogelijk is? Leg uit waarom wel/niet.

Zijn er tegenwoordig relaties waartussen geen vriendschap mogelijk is? Denk bijvoorbeeld aan docent-leerling of koning-onderdaan

Bedenk je wel dat degene die jij een slaaf noemt uit hetzelfde ontstaan is als jij, onder dezelfde hemel woont, op dezelfde manier ademt, op dezelfde manier leeft en op dezelfde manier sterft als jij? Je kan hem net zo goed zien als een vrijgeboren man als hij jou als een slaaf kan zien. Het lot gaf de één een lage stand en de ander een hoge stand. Pas maar op met wie je minacht, want zijn lot kan ook het jouwe worden!

Vat de mening van Seneca over slavernij samen.

Welke van onderstaande zinnen past NIET in het vervolg van Seneca's brief?

1. Behandel jouw slaaf zoals je zou willen dat een meester jou behandelt
2. Je moet iemand niet beoordelen op zijn stand, maar op zijn karakter
3. Slaven moet je alleen met woorden en niet met een zweep straffen
4. Je moet vriendelijk zijn tegen je slaven, maar zo min mogelijk met ze omgaan

Hoezeer komt jouw mening over slavernij overeen met die van Seneca?

010

Aristoteles

De Griekse filosoof Aristoteles (384-322 v. C.) zei over slavernij:

"Iedereen moet de keus krijgen om slaaf te zijn of niet, want voor sommige mensen is het beter om slaaf te zijn. Dat zijn mensen die niet goed praktisch na kunnen denken en dus zelf geen beslissingen moeten maken." 

Ben je het met Aristoteles eens dat sommige mensen beter beslissingen kunnen maken dan anderen?

1. Ja
2. Nee

Ben je het met Aristoteles eens dat de praktische mensen daarom alle beslissingen moeten maken?

1. Ja
2. Nee

Voor degene die eens is: vind jij dat er mensen zijn die geen stemrecht zouden mogen hebben? Wie dan?

Voor degene die oneens is: vind jij dat kinderen ook stemrecht zouden moeten hebben? Waar ligt volgens jou de grens?