Romeinen

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Romeinen

Lesindeling

Bespreken toets Grieken

Overzicht Romeinen

Popplet 3.1

Aan de slag..

Welke vragen in de toets gingen er goed? Leervragen? Bronvragen?

Welke vragen in de toets waren lastig? Waardoor kwam dat?

Hoeveel tijd heb jij besteed aan het leren van de toets?

Op welke manier heb je geleerd?

Romeinen overzicht

Hoofdstuk 3

3.1 tot en met 3.6
3.8 afsluiting

Minder opdrachten - samen opdrachten bespreken
Popplet = woordweb online

Kenmerkende aspecten

1. de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

2. de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

3. De ontwikkeling van het christendom van verboden tot enig toegestane godsdienst

Lesdoelen

Je weet hoe je een popplet kunt inzetten om de stof beter te kunnen begrijpen

Je kunt uitleggen waarom de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons is

Waar denk je aan bij de Romeinen? Wat weet je er al van?

3.1 Vechten en verleiden

Popplet > zie studiewijzer

Klaar?

Aan de slag..

6, 10, 11, 12

Waarom is de klassieke cultuur en het christendom belangrijk voor ons?

Les 2. Geboren om te heersen 

Uitleg 
KA vraag
Opdrachten werkboek bespreken + maken
Popplet

Check

Leerdoelen

1. Je weet hoe Rome uitgroeide van stadstaat tot wereldrijk.
2. Je kunt een volledig antwoord geven op een KA vraag

 

Hoe groeide Rome uit van stadstaat tot wereldrijk?

Kenmerkend aspect

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Romulus en Remus

Legende

schooltv.nl

Hoe bestuurden de Romeinen hun rijk?

Koning ( 753 - 509 v. Chr.)

Er stond toen 1 koning aan het hoofd van Rome. Daarnaast was er ook een volksvergadering en een senaat.

Republiek ( 509 - 31 v. Chr.)

Twee senatoren hadden nu de meeste macht. In deze tijd leefde ook Julius Caesar die veel veroveringen heeft gedaan.

Keizerrijk ( 31 v. Chr. - 476 n. Chr.)

Nu komt Octavianus aan de macht = Keizer Augustus

Leren van Grieken en Etrusken

Etrusken waren in Midden-Italië de baas. 

Rome werd het politieke centrum. 
Forum aangelegd. 

Vanuit Rome belangrijke handelsroutes
Rome had zout - zeldzaam en duur
Van Grieken olijfolie, wijn, alfabet, havenbouw en munten geleerd

schooltv.nl

Italië veroverd 

(350-270 v. Chr)

Uitbreiding van het rijk

(Carthago)

Uitbreidingen 

1. Tot 270 v.Chr. Heel Italië

  

2. Cartago

3. Imperium Romanum 

4. Oosten en Noorden veroverd o.a. Griekenland/Egypte – Ned./Frankrijk/België

Oorlog met Carthago

• Tussen 264 en 146 v.C. voerden de Romeinen drie keer oorlog met Carthago. (Puniers) 

• Een machtige stad in Noord-Afrika die met zijn sterke vloot een groot deel van de handel op de Middellandse Zee beheerste. 

Oorlog met Carthago

De Romeinen lieten 120 grote oorlogsschepen bouwen en begonnen met veroveren. 

218 v. Chr. Hannibal verraste de Romeinen (Hoe?)

Succes Romeinen

Er zijn vier redenen voor het enorme succes van de Romeinen:

1. Goede wegen om leger snel te kunnen verplaatsen 

2. Getrainde en goed bewapende soldaten: gaven nooit op.

3. Bondgenootschappen met veroverde gebieden

4. Rijkdom van het rijk door belasting

Romeins soldaat

Julius Caesar en daarna

Legercommandanten bleven langer dan één jaar in functie.

* Bouwden band op met hun soldaten

Veel generaals werden in de 1e eeuw v. Christus erg machtig

Julius Caesar. 

schooltv.nl

Groepsopdracht

Groepjes van 2 of 3

Leg aan de hand van twee beeldelementen uit bij welk kenmerkend aspect deze bron past.

Bron 2 Schilderij van Heinrich Leutemann uit 1866 - Hannibal

Antwoord

De kaart laat de groei zien van het Romeinse Rijk. Welke beschrijving past het best bij welke fase in de groei van het Imperium Romanum? Maak de juiste combinatie tussen beschrijving en cijfer op de kaart.

A De Romeinen breiden hun macht uit in het noordwesten van Europa, Afrika en Azië.

B De Romeinen veroveren hellenistische rijken langs de Middellandse Zee.

C De Romeinen veroveren Latium en nemen de macht over van de Etrusken.

D Het Imperium Romanum op z’n grootst.

Aan de slag..

Bespreken huiswerk

Popplet 3.2 maken of samenvatting 3.2 maken

Bezig met vragen uit het boek:
19, 23, 25 en 28 = verplicht
Extra oefenen: 29, 32 

Lesdoelen

 Je weet hoe Rome uitgroeide van stadstaat tot wereldrijk.

Hoe groeide Rome uit van stadstaat tot wereldrijk?

Les 2. Koningstijd, republiek, keizertijd

Herhaling door werkboekopdrachten bespreken

Uitleg

Opdrachten maken

Popplet

Oefenen met toetsvragen

Check

Leerdoelen

1. Jij kan de verschillende bestuursvormen van Rome op chronologische volgorde zetten

2. Je kan uitleggen hoe Rome een Republiek werd

3. Je kan uitleggen hoe de republiek werd bestuurd.

4. Je kan uitleggen waarom een burgeroorlog in Rome snel kon uitbreken.

5. Je weet hoe en waarom Caesar werd vermoord.

6. Je kan veranderingen noemen wat keizer Augustus onder zijn leiding invoerde.

Hoe werd het Romeinse Rijk van een monarchie een republiek en uiteindelijk toch weer een monarchie?

Kenmerkend aspect

1. de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

Bespreken werkboekopdrachten

19, 23, 25 en 28 = verplicht

19. Haal drie oorzaken voor de groei van Rome uit de tekst.

25. Is deze moderne tekening wel een bron? Leg uit.

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

De Romeinse Republiek (1)

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht. Dit heet: aristocratie

De Romeinse Republiek (2)

• De republiek wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). Dit waren rijke Romeinen.

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: consuls
  - Niet langer dan 1 jaar in functie

• Zij voerden de besluiten van de senaat uit
  - Senaat gaf advies

De Romeinse Republiek (3)

Arme burgers boos (weinig invloed)

Staking zorgde voor Volkstribunen

Veto-recht > beslissing tegenhouden

* Legercommandanten populair > vergroot macht volk

Er komen 4 quizvragen aan... 

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Op de afbeelding zie je de bijeenkomst van:

1. De senaat
2. De consuls
3. De volksvergadering
4. Het volk

Wie waren er machtiger:
De 2 consuls of de senatoren?

1. De consuls
2. De senatoren

Burgeroorlogen

133 v. Chr. tot 44 v. Chr.

• Heersen over dit machtige rijk, dat wil iedereen wel!
• Tussen de machtigste Romeinse Generalen ontstaat een aantal ruzies die uitlopen in burgeroorlogen

Uitleg werkvorm

• Jullie zien een afbeelding wat te maken heeft met de Romeinse tijd. Jullie taak is om de gebeurtenis te achterhalen en het zo goed mogelijk na te tekenen.
• Groepen van 3 personen.
• Ieder groepslid krijgt 20 seconden de tijd om de afbeelding te bekijken.
  
• Daarna gaat hij terug naar zijn groep en vertelt wat hij heeft gezien.
  
• Vervolgens gaan jullie het samen tekenen.
  
• Daarna mag de volgende leerling kijken.
• Iedereen geweest? Bespreken
  

Julius Ceasar

23 messteken vermoord

 

Aantal senatoren vonden Caesar te veel een alleenheerser en daarmee een gevaar voor de republiek. Toen Caesar in 44 v.Chr benoemd werd tot 'dictator voor het leven', vermoordden ze hem.

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander en trouwste vriend van Caesar, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra (ex geliefde Caesar). 

Imperator Caesar Augustus

27 v. Chr. - 14 n. Chr.

• Uiteindelijk is er niemand machtiger dan hij. De rust in het rijk is terug.
• De senaat bedankt hem hiervoor en geeft de titel Augustus ('de verhevene') te geven. 
• Hij is als God boven de gewone mensen > bouwde veel nieuwe tempels in Rome.
• Gebruikt naar Caesar (keizer) als titel (Maakt einde aan republiek) = 1e keizer
• Rome groeide uit tot een stad met een miljoen inwoners.
  - gratis graan uitgedeeld aan armen. 

Het Romeinse Keizerrijk

Keizer Augustus regeerde meer dan 40 jaar

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
  * Senaat, consuls en volkstribunen bleven bestaan

• Volksvergaderingen hebben geen macht meer, behalve bij gladiatorenspelen en wagenrennen
• Ongeveer 80 keizers hebben geregeerd tussen (27 v. Chr. - 476 n. Chr.).

 'Brood en spelen'

Autoriteiten organiseerden dit om het volk rust te houden. Ze kregen spektakel en graan

Pax Romana

27 v. Chr.

• Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)
• Het rijk breidt zich nog steeds verder uit, maar voorlopig is er tussen de machtigste politieke groepen een soort vrede...  

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

Volgende les 3.5...

Hoe noem je de mannen die
Caesar vermoord hebben?

1. Consuls
2. Plebejers
3. Patriciërs
4. Senatoren

Wat betekent de
titel 'Augustus'

1. De verhevene
2. Dictator voor het leven
3. Keizer van het Romeinse rijk
4. Redder van de Republiek

Aan de slag

Eerst popplet 3.4 maken

Klaar?
Maken opdrachten: 55, 58, 62, 67, 68

Extra oefenen: 59, 66, 70

Check

Overleg samen en schrijf een antwoord in je schrift:

Leg uit hoe in het Romeinse Rijk legercommandanten, zoals Julius Caesar, konden uitgroeien tot personen met ook grote politieke macht.

Leg uit hoe in het Romeinse Rijk legercommandanten, zoals Julius Caesar, konden uitgroeien tot personen met ook grote politieke macht.

Zet de volgende gebeurtenissen in de juiste volgorde.
1 Er volgt een strijd om de macht, die wordt gewonnen door Octavianus.
2 Hij wordt alleenheerser en krijgt de eretitel Augustus.
3 Hij wordt door de senaat benoemd tot dictator en krijgt veel macht om de orde in het rijk te herstellen.
4 Hij wordt vermoord door senatoren die de republiek terug willen.
5 Julius Caesar vergroot door zijn veroveringen in Gallië zowel zijn rijkdom als zijn politieke macht.

Les 3. Een rijk, twee keizers

Herhaling door werkboekopdrachten bespreken

Uitleg

Begrippen spel

Popplet

Werkboekopdrachten

Check

Leerdoelen

1. Je kan voorbeelden noemen van de crisis in het Romeinse Rijk in de 3e eeuw.

2. Je kan uitleggen waarom het Romeinse Rijk zich opsplitste in een West-Romeins Rijk en Oost-Romeins Rijk

3. Je kan het verdedigingssysteem van de Romeinen: de limes omschrijven.

4. Je kan uitleggen hoe het West-Romeinse Rijk aan zijn is gekomen.

5. Je kan uitleggen waarom het Oost-Romeinse Rijk kon voortbestaan, en duizend jaar later aan zijn eind kwam

Hoe veranderde het Romeinse Rijk in de Late Oudheid?

Kenmerkend aspecten

1. de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

2. de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

Herhaling - werkboek

Maken opdrachten: 55, 58, 62, 67, 68

Extra oefenen: 59, 66, 70

55. Op welke twee manieren probeerden de Romeinen te zorgen dat niet langer te veel macht bij één persoon terecht kwam?

58. In de eerste eeuw v. Chr. werden de volkstribunen steeds belangrijker in de politiek. Leg uit hoe dat kwam?

67. Waaruit blijkt dat de keizers wel de macht hadden, maar toch functies uit de Republiek lieten bestaan?

Uitleg

Tiberius was geadopteerd door Augustus en was tussen 14 en 37.  Hoewel hij als goede keizer begint, gaat het als snel bergafwaarts...

...en wordt hij vermoord(?) in opdracht van zijn achterneef Caligula, die vervolgens één van de wreedste en slechtste keizers ooit wordt.

Na 4 jaar ellende wordt Caligula vermoord en opgevolgd door zijn oom Claudius. Een goede keizer, en dat had eigenlijk niemand verwacht...

...de (4e) vrouw van Claudius wil dat haar zoon Nero keizer wordt en laat haar man vergiftigen. Nero wordt één van de beruchtste keizers...

Begrippen spel (1) - alle begrippen tot nu toe. 

Germanen

Diocletianus

Constantijn

West-Romeinse Rijk

Oost-Romeinse Rijk

Limes

Koninkrijk

Republiek

Keizertijd

Senaat

Consul

Volkstribunen

Vetorecht

Burgeroorlog

Keizer Augustus (Octavianus)

Slavernij

Romulus en Remus

Klassieke cultuur

Christendom

Forum

Imperium Romanum

Soldaat

Julius Caesar

Begrippen spel (2)

We maken in de klas 3 teams van ongeveer 6 leerlingen.

Van elk team komt er 1 leerling naar voren:

Je krijgt een begrip en tekent of beeld het begrip zo goed mogelijk na. 

Aan de slag..

Maken popplet 3.5