Les 6. Levensbeschouwing en Zin: Visies van Wereldgodsdiensten en Humanisme

• Godsdienst
• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Voortleven na de dood?

Het is belangrijk om na te denken over het leven na de dood vanuit religieus perspectief omdat veel religies geloven in een voortbestaan na de dood, waarbij het leven op aarde slechts een fase is in een groter spiritueel plan. Deze overtuiging kan troost bieden aan gelovigen en hen helpen betekenis te vinden in het lijden en de vergankelijkheid van het aardse bestaan.

Humanisme benadrukt daarentegen het belang van het leven hier en nu, zonder te speculeren over een leven na de dood. Voor humanisten is het essentieel om te streven naar een vervullend leven op aarde, waarbij ethiek en welzijn van de mensheid centraal staan, zonder te vertrouwen op religieuze beloningen in het hiernamaals.

Symbolische onsterfelijkheid, zoals voortleven door middel van onze nalatenschap, creaties, en impact op anderen, is belangrijk omdat het ons in staat stelt een blijvende invloed te hebben, zelfs nadat we fysiek zijn gestorven. Dit kan ons motiveren om een positieve erfenis na te streven en een gevoel van betekenis te vinden in ons leven.

Leerdoelen 

• Je kunt de verschillende visies uitleggen die de wereldgodsdiensten,  het humanisme en symbolische onsterfelijkheid beschrijven over dit onderwerp.
  
• Je begrijpt de de juiste termen per levensbeschouwing/ visie en bent instaat deze te benoemen en op de juiste wijze uit te leggen.
  
• Je bent instaat om je eigen visie rondom dit thema te formuleren en uit te leggen.
  

1. Jodendom

1.Jodendom.

Het Jodendom is een van de oudste monotheïstische religies ter wereld en heeft een rijke geschiedenis en traditie. Het wordt beschouwd als de religie, cultuur en etniciteit van het Joodse volk. 

Het Jodendom heeft een diepgaande invloed gehad op de wereldgeschiedenis, de ethiek, de moraal en de culturele ontwikkeling. Het heeft een diverse en veerkrachtige gemeenschap over de hele wereld, met een sterke nadruk op het behoud van tradities en het doorgeven van religieuze kennis van generatie op generatie.

Bij welke persoon begon het Jodendom?

1. Abraham
2. Izak
3. Jakob
4. Jezus

Wanneer behoor je tot het Jodendom?

1. Als je moeder Joods is
2. Als je je bekeerd hebt tot het geloof
3. Als je gelooft in Jahweh
4. Als je in Israël woont

 Tenach (O.T)

Het veronderstelt dat we onsterfelijk zijn, net zoals het bestaan van God verondersteld wordt.

Probeert niet de onsterfelijkheid van de mens te bewijzen.

De Tenach, ook wel de Hebreeuwse Bijbel genoemd, is de heilige tekst van het Jodendom. Het woord "Tenach" is een acroniem dat staat voor de drie delen van de tekst:

Torah (תּוֹרָה): De Torah, of Tora, is het eerste deel van de Tenach en omvat de eerste vijf boeken van de Bijbel: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. De Tora wordt beschouwd als de kern van de joodse wetgeving en bevat religieuze voorschriften, morele principes en historische verhalen.

Nevi'im (נְבִיאִים): De Nevi'im, of Profeten, vormen het tweede deel van de Tenach. Dit omvat de historische boeken (Jozua, Rechters, Samuel en Koningen) en de profetische geschriften (Jesaja, Jeremia, Ezechiël en de twaalf kleine profeten).

Ketuvim (כְּתוּבִים): De Ketuvim, of Geschriften, vormen het derde deel van de Tenach. Dit omvat een verscheidenheid aan geschriften, waaronder poëtische boeken zoals de Psalmen, Spreuken en Job, evenals andere geschriften zoals Ruth, Esther, Daniël, Ezra en Nehemia.

De Tenach is een belangrijke bron van religieuze en ethische leerstellingen voor het Jodendom. Het bevat ook historische verslagen van het Joodse volk, inclusief hun relatie met God, hun ervaringen in de oudheid en hun hoop op een Messiaanse toekomst.

Exodus 3:6

Ik ben de God van je vader, de God van Abraham, de God van Izaäk en de God van Jakob." 

De ziel is onsterfelijk omdat Hij, (God) die de ziel van de mens schiep, 

Zelf onsterfelijk is.

Exodus 3:6 beschrijft een ontmoeting tussen Mozes en God bij de brandende doornstruik.

Dit vers toont aan dat God zichzelf identificeert als de God van de aartsvaders van Israël, wat de autoriteit en legitimiteit van zijn boodschap aan Mozes versterkt.

Wat betreft het leven na de dood, het Jodendom heeft verschillende opvattingen en interpretaties over het hiernamaals. Sommige Joodse geleerden geloven in een beloning of straf na de dood, gebaseerd op de daden van een persoon tijdens hun leven. Anderen geloven in een voortbestaan van de ziel na de dood, maar de details en overtuigingen variëren sterk binnen de joodse traditie.

In de context van Exodus 3:6 kan men echter een verband leggen tussen Gods identificatie als de God van de aartsvaders en het geloof in voortdurende verbondenheid met God, zelfs na de dood.  God presenteert zichzelf als de God van Abraham, Isaak en Jakob, suggereren dat de relatie tussen God en deze aartsvaders voortduurt, zelfs na hun fysieke dood. Dit kan een bron van troost en hoop zijn voor degenen die geloven in een voortbestaan van de ziel na de dood.

Voorbeeld O.T

‘Hij zal de dood voor eeuwig overwinnen en vernietigen.

De Heer zal de tranen op alle gezichten afvegen....’

(Jes. 25:8)

Ruach (levensadem)

De ziel is van God afkomstig en blijft dus eeuwig bestaan.

De ziel bestond al voor de geboorte en leeft na de dood gewoon verder.

Voorbeeld:

"Je lichaam vergaat tot stof, keert terug in de aarde, waaruit het kwam; en je levensadem keert terug naar God, die hem gegeven heeft."

(Prediker 12:7)

Ook wel vertaald met : Geest van God.

In de Tenach, of de Hebreeuwse Bijbel, wordt het woord "ruach" (רוּחַ) gebruikt om verschillende betekenissen en concepten te beschrijven, afhankelijk van de context waarin het wordt gebruikt. Over het algemeen wordt "ruach" vertaald als "geest", "wind" of "adem". Hier zijn enkele van de betekenissen en connotaties van het woord "ruach" in de Tenach:

Geest: In veel passages verwijst "ruach" naar de geest van God, of naar een spiritueel aspect van het menselijk bestaan. Het kan de innerlijke kracht of levensadem vertegenwoordigen die afkomstig is van God.

Wind: "Ruach" wordt ook gebruikt om fysieke wind aan te duiden, zoals in Genesis 8:1 waar staat: "Toen dacht God aan Noach, en aan alle dieren, en aan al het vee dat met hem in de ark was; en God liet een wind over de aarde gaan en de wateren begonnen af te nemen."

Adem: Het woord "ruach" wordt ook gebruikt om de adem van leven aan te duiden die door God aan de mens wordt gegeven. Bijvoorbeeld, in Genesis 2:7 staat: "Toen vormde de HEERE God de mens uit het stof van de aardbodem en blies de levensadem in zijn neusgaten; zo werd de mens tot een levend wezen."

Kracht of invloed: "Ruach" kan ook verwijzen naar de kracht of invloed van God die werkzaam is in de wereld. Bijvoorbeeld, in Jesaja 61:1 wordt de "ruach" van de HEERE genoemd als zijnde op de profeet om goede boodschappen te verkondigen aan de nederigen.

2. Christendom

2. Christendom.

Het christendom is een wereldwijde religie gebaseerd op het geloof in Jezus Christus als de Zoon van God en Enige Verlosser van de mensheid. Het omvat verschillende denominaties, maar de kernprincipes zijn onder meer het geloof in de Drie-eenheid (God de Vader, de Zoon Jezus Christus en de Heilige Geest), de Bijbel als heilig geschrift, de leer van verlossing door geloof in Jezus Christus.  Christenen worden opgeroepen om liefde, vergeving, naastenliefde en rechtvaardigheid na te streven, volgens de leringen en het voorbeeld van Jezus.

Het Christendom gelooft  in het concept van het leven na de dood. Volgens de christelijke leer gaat het leven na de dood over het eeuwige lot van de ziel, dat bepaald wordt door het persoonlijke geloof in Jezus Christus.  De nadruk ligt op de  verlossing door geloof in Jezus als de Verlosser en het navolgen van zijn leringen.

Zet de juiste afbeelding bij het juiste feest.

pasen

kerst

hemel

vaart

pink

steren

Uitspraak van Jezus:

“Ik ben de opstanding en het leven; wie in Mij gelooft zal leven ook al is hij gestorven, en een ieder die leeft en in Mij gelooft zal in eeuwigheid niet sterven “ (Joh. 11 :25) 

Dit vers benadrukt het geloof in Jezus als de bron van eeuwig leven, zelfs voor degenen die fysiek gestorven zijn. Het biedt troost en hoop aan gelovigen door te beloven dat het geloof in Jezus hen deelgenoot zal maken van de opstanding en het eeuwige leven bij God, zelfs na de dood.

Dit idee van eeuwig leven na de dood is een centraal thema in het christendom en wordt in verschillende bijbelverzen besproken, waaronder Johannes 11:25. Het benadrukt het geloof in Jezus als de weg naar verlossing en het eeuwige leven bij God.

Het lichaam sterft, maar de ziel leeft voort bij God.

Nieuw onsterfelijk lichaam.

Alles nieuw

Hij zal bij hen wonen, en zij zullen zijn volk zijn, en God zelf zal bij hen zijn ; Hij zal alle tranen uit hun ogen afwissen, en de dood zal niet meer zijn. Er zal geen rouw, gehuil of pijn meer zijn, want de vroegere dingen zijn voorbij. (Openbaring 21: 4)

Openbaring 21:4 en spreekt over de toekomstige staat van de hemel, zoals beschreven in de visioenen van de apostel Johannes. Het belooft een tijd waarin alle pijn, verdriet en dood zullen worden weggenomen door God zelf. Het idee van het afvegen van tranen symboliseert de diepgaande troost en herstel die God zal brengen aan degenen die geloven in Hem.

Deze passage benadrukt het concept van een volledig herstel en vernieuwing van de schepping, waarin alle lijden en dood tot het verleden behoren. Het biedt een krachtige boodschap van hoop en troost aan de gelovigen, omdat het belooft dat er een tijd zal komen waarin alle pijn en verdriet zullen worden vervangen door vreugde en vrede in de aanwezigheid van God.

Welk Bijbelboek is Openbaringen in de Bijbel?

1. De laatste
2. De eerste
3. Begin van het N.T
4. Einde van het O.T

Islam

3. Islam

Wat hoort bij welke godsdienst?

christendom

islam

beide

mohammed

Monotheïsme

Kerk

moskee

Mekka

Bijbel

Jezus

koran

Regels

Shahada: De geloofsbelijdenis. Moslims getuigen dat er geen god is dan Allah en dat Mohammed Zijn profeet is. 

1

Salat: Het gebed. Moslims moeten vijf keer per dag bidden op vastgestelde tijden. 

2

Zakat: De armenbelasting. Moslims moeten een vastgesteld percentage van hun bezittingen en inkomsten geven aan de armen en behoeftigen. 

3

Sawm: Het vasten tijdens de maand Ramadan. Moslims vasten van zonsopgang tot zonsondergang gedurende de negende maand van de islamitische maankalender. 

4

Hajj: De bedevaart naar Mekka. Moslims die daartoe in staat zijn, moeten minstens eenmaal in hun leven de pelgrimstocht naar Mekka maken, die plaatsvindt tijdens de maand Dhu al-Hijjah. 

5

De vijf zuilen

De vijf zuilen van de islam zijn de fundamentele handelingen en geloofspraktijken die elke moslim wordt geacht te volgen. Ze vormen de kern van de islamitische geloofspraktijk en zijn als volgt:

Shahada: De geloofsbelijdenis. Moslims getuigen dat er geen god is dan Allah en dat Mohammed Zijn profeet is. Dit is de basisverklaring van het islamitische geloof en het erkennen van de eenheid van God.

Salat: Het gebed. Moslims moeten vijf keer per dag bidden op vastgestelde tijden. Het gebed is een manier om direct contact te maken met Allah, om Hem te aanbidden, te danken en om leiding te vragen.

Zakat: De armenbelasting. Moslims moeten een vastgesteld percentage van hun bezittingen en inkomsten geven aan de armen en behoeftigen. Het dient als een vorm van liefdadigheid en solidariteit binnen de islamitische gemeenschap.

Sawm: Het vasten tijdens de maand Ramadan. Moslims vasten van zonsopgang tot zonsondergang gedurende de negende maand van de islamitische maankalender. Het vasten is bedoeld als een daad van zelfbeheersing, zelfreflectie, en spirituele groei.

Hajj: De bedevaart naar Mekka. Moslims die daartoe in staat zijn, moeten minstens eenmaal in hun leven de pelgrimstocht naar Mekka maken, die plaatsvindt tijdens de maand Dhu al-Hijjah. Het is een plicht die de eenheid van de moslimgemeenschap benadrukt en herinnert aan de gelijkheid van alle gelovigen voor Allah.

 Het naleven van de vijf zuilen wordt gezien als een manier om gehoorzaamheid aan Allah te tonen en om spirituele groei te bereiken.

De ongelovigen en zij die slechte daden hebben gedaan,

zullen naar de hel gaan.

Goede en slechte daden

De mensen met veel goede daden zullen naar het paradijs gaan.

In de islam wordt geloofd dat na de dood de daden van een persoon worden gewogen en beoordeeld. Dit proces vindt plaats tijdens de Dag des Oordeels, waarop Allah elke individuele ziel verantwoordelijk houdt voor zijn of haar daden tijdens het leven op aarde.

Volgens islamitische leer wordt elke goede daad beloond en elke slechte daad bestraft, en deze worden op de weegschaal van gerechtigheid gelegd. De intentie achter de daden is ook van groot belang; goede daden die met oprechte intenties zijn verricht, worden hoger gewaardeerd dan daden die uit egoïsme of slechte intenties voortkomen.

De weging van daden bepaalt uiteindelijk de spirituele bestemming van een individu in het hiernamaals. Degenen wiens goede daden zwaarder wegen dan hun slechte daden, worden beloond met het paradijs (Jannah), terwijl degenen wiens slechte daden zwaarder wegen, worden bestraft in de hel (Jahannam).

Beschrijving paradijs

In de islam wordt het paradijs, ook wel Jannah genoemd, beschouwd als een beloning voor rechtvaardige gelovigen in het hiernamaals.

72 maagden voor de gelovige man als beloning.

In de islam wordt het paradijs, ook wel Jannah genoemd, beschouwd als een beloning voor rechtvaardige gelovigen in het hiernamaals. Het wordt voorgesteld als een plek van ultiem geluk, vrede en genot.

Het concept van "hoor al-ayn" wordt beschouwd als een beloning voor rechtvaardige gelovige mannen in het hiernamaals. De  gelovige mannen in het paradijs beloond zullen worden met een 72 maagdelijke vrouwen die hen zullen vergezellen en hen dienen. Het idee van 72 maagden als beloning in het paradijs komt voort uit bepaalde interpretaties van islamitische overleveringen, met name enkele hadiths (overleveringen van de uitspraken en daden van de profeet Mohammed) die zijn opgetekend in verzamelingen zoals die van Bukhari en Muslim.

Een van de hadiths die dit concept noemt, wordt vaak aangehaald als de bron van dit geloof. 

4. Hindoeïsme

Het hindoeïsme is een van de oudste religies ter wereld, ontstaan in India. Het is een complexe religie en levenswijze met een grote verscheidenheid aan goden, rituelen en filosofische stromingen. Centrale concepten zijn onder meer karma (de wet van oorzaak en gevolg), dharma (juist handelen), samsara (cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte) en moksha (verlossing of bevrijding uit samsara). Het hindoeïsme kent verschillende heilige geschriften zoals de Vedas, de Upanishads en de Bhagavad Gita. 

Hindoeïsme

Wie zijn de drie belangrijkste goden in het hindoeïsme?

Vul drie antwoorden in.

1. 
2. 
3. 
4. 

De drie belangrijkste goden zijn:​

Shiva (A), Vishnu (C) en Brahma (D). ​Zij vormen de hindoeïstische drie-eenheid. Hun goddelijke krachten vullen elkaar aan. Samen vormen zij een grote goddelijke kracht.

(B. Ganesha is niet één van de drie belangrijkste goden, maar wel een favoriete god voor veel mensen.)

​

A. Shiva staat voor de vernietigende kracht van Brahman. Shiva laat alles vergaan, zodat het vervolgens weer opnieuw kan beginnen. Shiva is dan ook de god van de wedergeboorte. Hij heeft meerdere 'avatars' (gedaanteverschijningen). Zo wordt hij onder andere afgebeeld als heer van de dans omringd door een vlammencirkel, die de nooit eindigende cirkel van de tijd symboliseert. Zijn vrouw is de godin Parvati.

C. Vishnu is de beschermer van het heelal. Hij is de zonnegod die licht en leven geeft. Vaak wordt hij afgebeeld op een adelaar of slapend op een reuzenslang. Zijn vrouw is Lakshmi.

D. Brahma (niet te verwarren met Brahman) laat de scheppende kracht van Brahman zien. Brahma is de god die het heelal heeft geschapen. Hij wordt afgebeeld met vier hoofden die naar de vier windrichtingen kijken. Zijn vrouw is Saraswati.

In het museum staan beelden van deze goden. Hindoes mogen een eigen god uitkiezen als zij gaan bidden of om offers aan te geven. Wie kan een voorbeeld van een offer geven? [Uitleg staat op de volgende slide].

Karma

Karma:

som van je goede en slechte daden.

1

Belangrijke begrippen

Reïncarnatie

Reïncarnatie: 

wedergeboorte.   

2

Karma: een centraal concept in het hindoeïsme dat verwijst naar de universele wet van oorzaak en gevolg. Volgens het karma-principe zijn alle acties (zowel fysiek als mentaal) verbonden met bepaalde gevolgen. Positieve daden leiden tot positieve karma en negatieve daden tot negatieve karma. Dit karma beïnvloedt niet alleen het huidige leven, maar ook toekomstige levens in de cyclus van wedergeboorte, (reïncarnatie) bekend als samsara. Het doel van het hindoeïstische leven is om karma op een juiste manier te beheren door dharma (juist handelen) na te streven, wat uiteindelijk kan leiden tot moksha (bevrijding uit de cyclus van wedergeboorte).

Belangrijke begrippen

Dharma

Dharma:

eeuwige wet, accepteren van je plek in de kaste en plichten vervullen.

3

Samsara

Samsara:

eeuwig durende kringloop van dood en wedergeboorte.

4

De Atman

Geen persoonlijke eigenschappen.

Werkelijke "ik" is onpersoonlijk en emotieloos.

Ziel; levensadem.

zonder omhulsel is bevrijd uit de samsara.

Atman is een kernconcept in het hindoeïsme dat verwijst naar het individuele zelf of de ziel. Het is de innerlijke essentie of het ware zelf van een persoon, dat volgens de hindoeïstische filosofie onveranderlijk en eeuwig is. Atman wordt beschouwd als identiek aan het universele Zelf, Brahman genaamd, dat de essentie is van het hele universum. 

Het concept van Atman  verwijst naar de diepste essentie van het individu, deze is transcendent en vrij van individuele emoties en persoonlijke kenmerken. Het wordt gezien als iets tijdloos en onveranderlijk.

Dus: atman =brahman.

De Brahman

Goddelijke principe waaruit alles is ontstaan.

De atman gaat terug naar de goddelijke bron. (brahman)

Brahman is een fundamenteel concept  dat verwijst naar het absolute principe achter het universum. Het wordt beschouwd als  de oorsprong is van alles wat bestaat. De oorzaak als het doel van het bestaan is.

In veel hindoeïstische filosofische stromingen wordt gesteld dat Atman (het individuele zelf) identiek is aan Brahman, wat betekent dat het ware zelf van een individu niet te onderscheiden is van het universele zelf. 

Wat is volgens het Hindoeïsme geen onderdeel van je echte "ik"? 

Verlossing uit de samsara.

Staat waarin de atman geen omhulsel meer heeft.

Het onpersoonlijke zijn blijft over als onderdeel van de brahman.

Moksja

De eenheid tussen Atman en Brahman is een kernconcept in het hindoeïsme en vormt de basis van spirituele bevrijding of verlichting, bekend als moksha.

Brahman wordt vaak omschreven als zowel immanent (aanwezig in alles wat bestaat) als transcendent (boven en buiten de materiële wereld).

Hoe krijg je verlossing in het Hindoeïsme?

1. Door het accepteren dat je mens bent.
2. Door in de brahman te geloven.
3. Door het doorbreken van de samsara.
4. Doordat je reïncarneert.

Hindoes geloven in                     .             

Dat wil zeggen dat de                      na de dood van mens of dier het lichaam verlaat.  

Hoe je terug komt heeft te maken met je                    .

Je kan in het leven nooit veranderen van                     . 

Dit moet je accepteren, dat noem je                      .     

Hoe lang je in deze                     blijft weet eigenlijk niemand.

reïncarnatie

atman

karma

kaste

dharma

samsara

5. Boeddhisme

Het boeddhisme is een spirituele en filosofische traditie die zijn oorsprong heeft in India en gebaseerd is op de leer van Siddhartha Gautama, de Boeddha. Het legt de nadruk op het begrijpen en overwinnen van lijden (leven = lijden) door middel van het bereiken van verlichting (nirvana). 

Het paard in het schaakspel beweegt 2 velden horizontaal met 1 veld verticaal of een beweging van 2 velden verticaal met 1 veld horizontaal. 

Er ontstaat bij een paardensprong altijd een L-vorm.

Het boeddhisme staat op nummer van vijf in het rijtje en is dus de kleinste van dit lijstje.

R

I

i

L

S

G

E

E

1. 

2. 

3. 

4. 

Alle leven is lijden. (Dukkha)

1

Lijden ontstaat door verlangens.

2

Het beheersen van die verlangens stopt het lijden.

3

Het achtvoudige pad leert je om je verlangens te beheersen.

4

De leer van de vier edele waarheden

Centrale concepten zijn de Vier Edele Waarheden, die het lijden beschrijven en een pad naar verlossing bieden, en het Achtvoudige Pad, dat bestaat uit richtlijnen voor ethisch gedrag, meditatie en wijsheid. 

1. Het leven is Lijden (Dukkha) - Het leven is inherent vol lijden en onbevredigdheid, gekenmerkt door geboorte, ziekte, ouderdom en dood, evenals door verlangen, afkeer en onwetendheid.

2. De Oorsprong van Lijden (Samudaya) - De oorzaak van lijden ligt in verlangen en gehechtheid, het vastklampen aan plezierige ervaringen en het vermijden van onplezierige ervaringen. Ook gehecht zijn aan mensen zorgt voor lijden. 

3. Lijden kan worden beëindigd door het uitdoven van verlangen en gehechtheid, waardoor een staat van vrede, bevrijding en verlichting wordt bereikt, genaamd nirvana.

4. Het Achtvoudige Pad volgen stopt het lijden. Bestaande uit juist begrip, juiste intentie, juist spreken, juist handelen, juist levensonderhoud, juiste inspanning, juiste opmerkzaamheid en juiste concentratie, leidt tot het einde van lijden en de realisatie van nirvana.

De bovenaardse macht: De wet van karma

Alles wat nu gebeurt en nu bestaat wordt veroorzaakt door vroegere daden of gebeurtenissen.

De wetmatigheid van de natuur. 

In het boeddhisme wordt karma gezien als een universele wet van oorzaak en gevolg, vergelijkbaar met hoe het wordt begrepen in het hindoeïsme. Karma verwijst naar de verzameling van onze intenties, acties en gevolgen die voortvloeien uit die acties. Volgens het boeddhistische perspectief beïnvloedt karma niet alleen ons huidige leven, maar kan het ook doorwerken in toekomstige levens, als onderdeel van de cyclus van wedergeboorte (samsara).

Karma wordt gezien als een mechanisme van moraliteit en ethiek, waarbij positieve daden positieve karma genereren en negatieve daden negatieve karma. Het Achtvoudige Pad, dat onderdeel is van het boeddhistische onderricht, wordt gezien als een gids voor het creëren van positieve karma door juist handelen, juiste intentie en juiste levensonderhoud, onder andere aspecten.

In het hindoeïsme wordt geloofd dat Atman, het individuele zelf of de ziel, voortleeft en reïncarneert in verschillende levens, waarbij karma een rol speelt in de bepaling van de omstandigheden van elk nieuw leven.

In het boeddhisme daarentegen wordt het concept van Atman of een permanent, onveranderlijk zelf ontkend.  Dus, in plaats van een Atman dat van leven naar leven reist, is het karma dat de overdracht van invloeden van het ene leven naar het andere in het boeddhisme faciliteert.

De samsara wordt in stand gehouden door:

1. Begeerte (verlangens) 2. Onwetendheid (geen inzicht)

REÏNCARNATIE

Er ontstaat een nieuw wezen dat opgebouwd is door karma uit een vorig leven.

Staat waarin de onwetendheid is overwonnen door het inzicht. 

(Volmaakte innerlijke vrede door het beheersen van de 4 edele waarheden)

Nirwana: Uitgedoofd, uitgewaaid.

 Totale beëindiging van het bestaan.

Nirvana is een centraal concept in het boeddhisme dat verwijst naar een staat van volledige bevrijding, verlichting en vrede. 

Het is de ultieme spirituele bestemming binnen het boeddhistische pad, waarbij alle lijden en verlangen worden uitgedoofd.

Nirvana wordt bereikt door het overwinnen van verlangen, gehechtheid en onwetendheid, de oorzaken van lijden volgens het boeddhistische onderricht. Wanneer deze oorzaken volledig zijn uitgedoofd, wordt nirvana gerealiseerd. Het is een staat van diepe innerlijke vrede, vrijheid en begrip, waarin het cyclische proces van wedergeboorte (samsara) wordt doorbroken.

Volgens het boeddhistische perspectief gaat iemand die Nirvana heeft bereikt, niet meer door het proces van wedergeboorte (reïncarnatie). Nadat iemand Nirvana heeft gerealiseerd, wordt aangenomen dat deze persoon de cyclus van geboorte en dood (samsara) heeft doorbroken.

Sleep de begrippen naar de juiste plek.

Hindoeïsme

Boeddhisme

Verlichting noemen we Nirvana

Verlichting noemen we Moksha

Bij ons heeft heel lang het kastenstelsel bestaan.

We hebben heel veel Heilige Boeken.

Met Dharma bedoelen wij de Leer.

Met Dharma bedoelen wij je plicht.

Je kan alleen zelf voor Verlossing zorgen.

6. Humanisme

Humanisme is een filosofische en ethische benadering die de nadruk legt op de waarde, waardigheid en potentie van het individu. Het richt zich op het belang van redelijk denken, ethisch handelen en het streven naar persoonlijke groei en vervulling. Humanisme promoot het idee van een seculiere, ethische moraal gebaseerd op menselijke ervaring, rede en empathie, in plaats van op religieuze dogma's. Het streeft naar een wereld waarin mensenrechten, vrijheid en sociale rechtvaardigheid worden gerespecteerd en bevorderd.

 Kernpunten humanisme

Humanus = de mens betreffende.

Menselijke waardigheid en autonomie.

Verantwoordelijkheid jegens anderen en de wereld.

Rede en kritisch denken.

De kernpunten van het humanisme omvatten:

Menselijke waardigheid en autonomie: Het humanisme benadrukt de inherente waarde en waardigheid van elk individu, evenals het belang van autonomie en vrijheid van gedachte en handelen.

Rede en kritisch denken: Humanisten pleiten voor het gebruik van de rede, empirische wetenschap en kritisch denken als middelen om kennis te vergaren, problemen op te lossen en beslissingen te nemen.

Ethiek en moraal: Humanisme promoot een seculiere ethiek gebaseerd op empathie, compassie, rechtvaardigheid en het streven naar het algemeen welzijn. Het richt zich op het vinden van morele richtlijnen zonder een beroep te doen op religieuze dogma's.

Persoonlijke groei en ontwikkeling: Humanisme moedigt individuen aan om hun volledige potentieel te ontwikkelen en te streven naar persoonlijke groei en vervulling, zowel intellectueel, emotioneel als spiritueel.

Verantwoordelijkheid jegens anderen en de wereld: Humanisten erkennen de onderlinge verbondenheid van alle mensen en pleiten voor het nemen van verantwoordelijkheid voor de wereld en het bevorderen van sociale rechtvaardigheid, vrede en duurzaamheid.

Tolerantie en pluralisme: Humanisme bevordert een open geest en respect voor diversiteit in opvattingen, overtuigingen en levensstijlen, en pleit voor tolerantie en dialoog in een pluralistische samenleving.

Religieus humanisme

God en het geloof moeten niet centraal staan maar de mens zelf.

Erasmus vond dat er in de kerk dingen gebeurden die niet goed waren. Hij hoopte dat de kerk dit door zijn kritiek zélf ging aanpakken.

Religieus humanisme is een stroming binnen het humanisme die elementen van religie combineert met humanistische waarden en overtuigingen. Het legt de nadruk op de zoektocht naar betekenis en verbondenheid, evenals op ethische richtlijnen voor het leven, zonder zich te baseren op traditionele religieuze dogma's.

Religieus humanisme erkent de waarde van religieuze tradities als bronnen van inspiratie, gemeenschap en morele wijsheid, maar benadrukt ook de autonomie van het individu en het gebruik van rede en kritisch denken. Het viert menselijke ervaring en creativiteit, en moedigt aan tot een gevoel van verbondenheid met de natuur, met anderen en met de bredere kosmos.

Religieus humanisme verschilt van traditionele religies doordat het geen geloof in een bovennatuurlijke entiteit vereist. In plaats daarvan richt het zich op het bevorderen van menselijke waarden, zoals compassie, rechtvaardigheid en empathie, als fundamenten voor een zinvol en vervullend leven.

Desiderius Erasmus, een invloedrijke filosoof, theoloog en humanist uit de Renaissance, wordt vaak beschouwd als een religieus humanist. Hoewel hij in zijn tijd bekend stond om zijn theologische geschriften en kritiek op de kerkelijke praktijken, was hij ook een voorstander van humanistische waarden en ideeën.

Erasmus pleitte voor de studie van klassieke teksten en de toepassing van kritisch denken op religieuze kwesties. Hij geloofde in de kracht van rede en tolerantie en benadrukte het belang van ethisch handelen en de ontwikkeling van een persoonlijke relatie met God, los van strikte dogma's en rituelen.

Hoewel Erasmus een diepgewortelde religieuze overtuiging had en zichzelf beschouwde als een vrome christen, was hij kritisch over bepaalde aspecten van de georganiseerde religie van zijn tijd. 

Welke uitspraak van Desiderius Erasmus illustreert zijn diepgewortelde religiositeit?

1. Twijfel is het begin van wijsheid.
2. Kennis is macht.
3. Onderschat nooit de kracht van een smeekbede, want in de kleinste bloemkern ligt het zaad van God
4. Het geloof verplaatst bergen.

Deze quotes zijn van Desiderius Erasmus:

A) "Twijfel is het begin van wijsheid." - Dit is een bekende uitspraak van Erasmus die de waarde van twijfel benadrukt als een startpunt voor het zoeken naar kennis en wijsheid.

B) "Kennis is macht." - Deze uitspraak wordt vaak toegeschreven aan Erasmus, maar het originele citaat komt eigenlijk van Francis Bacon, een Engelse filosoof uit de 16e eeuw.

C) "Onderschat nooit de kracht van een smeekbede, want in de kleinste bloemkern ligt het zaad van God." Deze uitspraak benadrukt Erasmus' geloof in het belang van gebed en zijn diepgewortelde religiositeit.

D) "Het geloof verplaatst bergen." - Deze uitspraak is gebaseerd op een bijbels vers (Matteüs 17:20) en wordt soms aan Erasmus toegeschreven, hoewel het niet een van zijn bekendste citaten is. Het is echter een veelgebruikte uitdrukking in religieuze contexten.

Niet religieus humanisme

De zin van het leven ligt in het leven zelf.

Individualisme en vrijheid: Niet-religieus humanisme erkent de autonomie en waardigheid van elk individu en pleit voor vrijheid van denken, expressie en handelen.

Rede en wetenschap: Niet-religieus humanisme legt de nadruk op het gebruik van rede en wetenschappelijke methoden als middelen om kennis te vergaren en problemen op te lossen.

Individualisme en vrijheid: Niet-religieus humanisme erkent de autonomie en waardigheid van elk individu en pleit voor vrijheid van denken, expressie en handelen.

Niet-religieus humanisme is een brede term die verwijst naar een humanistische levensbeschouwing die niet gebaseerd is op religieuze overtuigingen. Het legt de nadruk op humanistische waarden zoals rede, wetenschap, ethiek en de waardigheid van het individu, zonder daarbij te vertrouwen op religieuze doctrines of dogma's.

Rede en wetenschap: Niet-religieus humanisme legt de nadruk op het gebruik van rede en wetenschappelijke methoden als middelen om kennis te vergaren en problemen op te lossen.

Humanistische ethiek: Het promoot een seculiere ethiek gebaseerd op menselijke waarden zoals empathie, compassie, rechtvaardigheid en het streven naar het algemeen welzijn.

Individualisme en vrijheid: Niet-religieus humanisme erkent de autonomie en waardigheid van elk individu en pleit voor vrijheid van denken, expressie en handelen.

Secularisme: Het ondersteunt de scheiding van kerk en staat en pleit voor een seculiere samenleving waarin beslissingen worden genomen op basis van seculiere principes in plaats van religieuze overtuigingen.

Humanistisch wereldbeeld: Niet-religieus humanisme omvat een wereldbeeld dat gebaseerd is op het idee dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen leven en de wereld om hen heen, zonder te vertrouwen op bovennatuurlijke krachten of religieuze doctrines.

Sociale rechtvaardigheid: Het streeft naar een rechtvaardige samenleving waarin sociale ongelijkheden worden aangepakt en iedereen gelijke kansen heeft om een waardig leven te leiden.

Niet-religieus humanisme moedigt een kritische en open houding aan ten opzichte van alle aspecten van het leven en streeft naar persoonlijke groei, intellectuele vrijheid en verantwoordelijkheid jegens anderen en de wereld.

Eindigheid van het bestaan

Conclusie: geen leven na de dood.

Bewustzijn bevindt zich alleen in de hersenen.

Je echte “ik “ bevindt zich dus enkel en alleen in je hersenen.

De hersenen sterven, dus je “ik” is ook gestorven.

Humanisten geloven vaak dat het bewustzijn, het zelfbewustzijn en de identiteit van een persoon worden gegenereerd door fysieke processen in de hersenen, en dat bijgevolg de dood van de hersenen het einde van het individuele bewustzijn betekent.

Humanisten nemen over het algemeen geen standpunt in over leven na de dood omdat dit gebaseerd is op bovennatuurlijke veronderstellingen of geloofssystemen die buiten het bereik van empirische observatie en wetenschappelijke analyse vallen. In plaats daarvan richten ze zich op het bevorderen van menselijke waarden, sociale rechtvaardigheid en een ethisch leven in het hier en nu.

Hoewel niet alle humanisten exact dezelfde opvattingen hebben over deze kwesties, past de idee dat het bewustzijn wordt gegenereerd door de hersenen en dat er geen bewijs is voor leven na de dood, vaak binnen het humanistische denken dat gebaseerd is op rationaliteit, kritisch denken en wetenschappelijk inzicht.

Als je de zin van het bestaan koppelt aan het voortbestaan van jouw “ik” ,

maakt de dood dan een einde aan de zin van jouw bestaan?

Leg je antwoord duidelijk uit.

Voor humanisten kan de zin van het bestaan liggen in het nastreven van persoonlijke vervulling en geluk, het bijdragen aan het welzijn van anderen en de samenleving, het streven naar intellectuele groei en creativiteit, en het ervaren van verbondenheid met anderen en de wereld om ons heen.

Humanisten kunnen ook vinden dat de zin van het leven voortkomt uit het creëren van betekenisvolle relaties, het waarderen van schoonheid en kunst, het genieten van het leven in al zijn aspecten, en het streven naar ethisch handelen en sociale rechtvaardigheid.

Het humanisme moedigt individuen aan om bewust en actief vorm te geven aan hun eigen leven en betekenis te vinden in de ervaringen, relaties en doelen die voor hen persoonlijk van belang zijn. De zin van het bestaan wordt dus gezien als iets dat intrinsiek is aan het menselijke leven en dat individuen zelf kunnen ontdekken en cultiveren.

7. Symbolische onsterfelijkheid

Symbolische onsterfelijkheid verwijst naar het idee dat iemands nalatenschap, invloed, of bijdragen voortleven nadat ze zijn gestorven, zelfs als het individu zelf niet langer leeft. Het is een concept dat vaak wordt geassocieerd met de manier waarop mensen herinnerd worden na hun dood, en hoe hun ideeën, werk, of prestaties blijven voortbestaan in de collectieve herinnering van anderen.

Dit soort onsterfelijkheid kan worden bereikt door verschillende middelen, zoals het achterlaten van een erfenis in de vorm van kunstwerken, literatuur, wetenschappelijke ontdekkingen, sociale hervormingen, of andere significante bijdragen aan de samenleving. Het kan ook worden bereikt door het beïnvloeden van anderen, het overdragen van waarden en idealen, of het inspireren van toekomstige generaties.

Alles wat je bent, vindt en doet heeft invloed op anderen.

7. Symbolische onsterfelijkheid

Alles wat je bent, vindt en doet heeft invloed op anderen.

Je draagt voortdurend iets van jezelf over op anderen.

Symbolische onsterfelijkheid kan gezien worden als een manier waarop mensen hun leven betekenis geven, wetende dat hun impact blijft voortbestaan lang nadat ze zijn gestorven. Het biedt troost en betekenis in het besef dat zelfs na de dood, de invloed van iemands leven voortleeft en een blijvende impact heeft op de wereld.

Memen (Nabootsing)

Mensen nemen fragmenten over van de cultuur.

Het "zelf" is een verzameling memen. Deze worden van brein tot brein gekopieerd.

Memen

Het concept van "memen" verwijst naar een idee voorgesteld door de bioloog Richard Dawkins in zijn boek "The Selfish Gene" uit 1976. Een "meme" is in feite een culturele eenheid van overdracht, vergelijkbaar met een gen, maar in plaats van biologische informatie over te dragen, draagt het ideeën, gedragingen, stijlen, symbolen, enzovoort over van persoon tot persoon via imitatie, navolging, of verspreiding.

Dawkins stelt dat memen, net als genen, kunnen evolueren en zich aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ze kunnen worden overgedragen door middel van communicatie, zoals gesproken taal, schrift, beeldende kunst, en nu vooral via het internet en sociale media.

    Welke overtuiging rondom onsterfelijkheid vind jij het meest acceptabel en waarom?

Zijn de leerdoelen behaald?

• Ik kan de verschillende visies uitleggen die de wereldgodsdiensten,  het humanisme en symbolische onsterfelijkheid beschrijven over dit onderwerp.
  
• Ik begrijp de de juiste termen per levensbeschouwing/ visie en ben instaat deze te benoemen en op de juiste wijze uit te leggen.
  
• Ik ben instaat om je eigen visie rondom dit thema te formuleren en uit te leggen.