NOVA H5 Reacties van koolstofverbindingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Aan het eind van deze lesson-up-les...

• Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. verbranding
2. kraken
3. additie
4. substitutie

• Kun je een reactievergelijking in structuurformules geven van
   kraken, een additiereactie en een substitutiereactie
• Kun je van alle reacties de vergelijking geven in molecuulformules

Herhalen...

Op de volgende dia's worden bekende reacties herhaald.

TIP

maak aantekeningen in je schrift, zodat je aan het eind van deze lesson-up-les een samenvatting hebt van H5.4!

Reacties met koolwaterstoffen

1. VERBRANDEN

Bij verbranding vormt elke atoomsoort uit de brandstof 
 een oxide (oxides leren!)

Dus bij de verbranding van C4H7S ontstaan CO2 en H2O en SO2

2C​8​​H​18​​+25O​2​​−>16CO​2​​+18H​2​​O

Octaan(l)+Zuurstof(g)−>Koolstofdioxide(g)+Water(g)

1. Oxidatiereactie
2. Volledige verbranding
3. Ontledingsreactie
4. Onvolledige verbranding

Reacties met koolwaterstoffen

1. verbranden
2. KRAKEN= grote moleculen in kleine stukjes breken

              

               C₁₀H₂₂    -->  C₈H₁₈  +  ........

             alkaan        -->   alkaan  +  ........

wat komt er op de ...........?

1. het alkaanmolecuul C2H4
2. het alkeenmolecuul C2H4

Nieuw

Op de volgende dia's worden nieuwe reacties uitgelegd.

TIP

maak aantekeningen in je schrift, zodat je aan het eind van deze lesson-up-les een samenvatting hebt van H5.4!

Reacties met koolwaterstoffen

1. verbranden
2. kraken
3. additie

additie = samenvoeging
--> bij een additiereactie reageren twee stoffen met elkaar tot één nieuwe stof

              

               

additiereactie van etheen + broom

Kenmerken van een additiereactie

• Je start met een onverzadigde koolwaterstof  (dus molecuul met C=C)
• Je voegt één van de volgende stoffen toe: 

             Br2,    Cl2,    H2,    HF,    HCl,    HBr,     HI  of    H2O

• De dubbele binding klapt open en er ontstaat één nieuwe stof
• De reactie verloopt snel

Additie met water

Bij een additiereactie met water splitst het H2O molecuul in een H-atoom en een -OH groep. Het H-atoom komt aan het ene C-atoom en de -OH groep aan het andere C-atoom

Welke stof ontstaat er bij de reactie van propeen met broom (dus Br2)?

1. 1-broompropaan
2. 1,2-dibroompropaan
3. 1,3-dibroompropaan
4. 2,3-dibroompropaan

Teken in je schrift de additie van water aan propeen. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. propaan-1-ol
2. propaan-2-ol
3. beide
4. geen van beide

Teken in je schrift de additie van water aan but-2-een. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. butaan-1-ol
2. butaan-2-ol
3. butaan-3-ol
4. butaan-2-ol en butaan-3-ol

Eigen werk

• Leer je aantekeningen over additie
• Bestudeer in je boek H5.4 Additiereacties (blz 164+165)
• Maak opgave 30 t/m 34 in je schrift
• Kijk je werk na

Reacties met koolwaterstoffen

1. verbranden
2. kraken
3. additie
4. substitutie

substitutie = vervanging

--> bij een substitutiereactie wordt een H-atoom uit een alkaan vervangen door bijvoorbeeld een halogeenatoom

              

               

substitutiereactie van propaan en broom

     

                                                                              1-broompropaan         waterstofbromide

    

één H-atoom wordt VERVANGEN door één atoom van Br2

Het andere Br-atoom neemt het H-atoom mee!

substitutiereactie van propaan en broom

Bij een overmaat broom wordt er nog een H-atoom vervangen

                 of   ....   1,1-dibroompropaan

                                 1,3-dibroompropaan

                                         2,2-dibroompropaan        

    

Bij een substitutiereactie worden er atomen in een molecuul ...

1. toegevoegd
2. vervangen
3. verwijderd

Kan een substitutiereactie altijd plaatsvinden? Waarom?

1. Ja, niets heeft hier invloed op.
2. Nee, maar weet niet waarom.
3. Nee, alleen onder invloed van licht.

De afbeelding hiernaast geeft een ... weer. 

1. additiereactie
2. substitutiereactie
3. neerslagreactie
4. oplosreactie

De afbeelding hiernaast geeft een ... weer. 

1. additiereactie
2. substitutiereactie
3. neerslagreactie
4. oplosreactie

Eigen werk

• Leer je aantekeningen over substitutie
• Bestudeer in je boek H5.4 Substitutiereacties (blz 166)
• Maak opgave 35 t/m 38 in je schrift
• Kijk je werk na

Welke vraag/vragen heb je nog bij H5.4?