1.4 Arm en Rijk in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

Programma

Vorige lessen

Rijk en arm in de Gouden Eeuw

Video: Heropvoedingskampen

Aan de slag

Terugblik

Leg aan de hand van een beeldkenmerk uit waarom dit schilderij past bij de Gouden Eeuw?

Sleep de eigenschappen!

Oostzeehandel

VOC

WIC

Handel met Amerika

Slavenhandel

Kaapvaart

Handel in specerijen

Hout en graan

Handel met Azië

Plantage producten

Scandinavië en Rusland

Sleep de eigenschappen!

Stadhouder

Raadspensionaris

Gewestelijke staten

Staten-Generaal

Voorzitter Staten-Generaal

Regenten van één gewest komen samen

Algemene vergadering van alle gewesten

Aanvoerder van het leger

Vind handel erg belangrijk

Neemt alleen besluiten over buitenlands beleid

Besluit over wetten, straffen en belastingen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Gouden Eeuw niet voor iedereen rijkdom betekende, terwijl anderen juist erg rijk werden.

In de Gouden Eeuw komt 

er meer bevolking in de Republiek

Meer bevolking betekent ook:

• Meer ruimte nodig voor huizen, in bijvoorbeeld Amsterdam: uitbreiding met drie brede grachten met grote woonhuizen er langs

• Meer voedsel nodig: inpolderen en droogmaken van meren, zoals de Beemster en de Wormer (zorgt ook voor minder overstromingen)

Waardoor groeit de bevolking van de Republiek? (oorzaken)

De molengang, uitgevonden door Simon Stevin.

Gebruikt door Jan Adriaanszoon Leeghwater voor het droogleggen van de Beemster

Rijk...

• Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

• Woonden in grote grachtenpanden ('De Gouden Bocht') in Amsterdam of in grote buitenhuizen (aan de Vecht)

Video

De groei van de Grachtengordel

...en arm

• Ambachtslieden en winkeliers: er hoefde maar iets te gebeuren, waardoor ze in de problemen kwamen. Bijvoorbeeld: stijging van broodprijzen

• Meer dan de helft van de inwoners van Amsterdam hadden geen vast werk en/of inkomen

• In het oosten en noorden van Nederland kwam er nog veel meer armoede voor: mensen leefden vooral als 'kleine' boer. Voor hen leverde de handel niet zo veel op. 

www.armoedefonds.nl

Armenzorg

• Ongeveer 15% van de Amsterdamse bevolking leefde van de armenzorg

• Armenzorg, via: kerk, gilde, de stad en soms rijken

• Rasphuis/spinhuis: soort gevangenis waarin je tucht (=discipline en gehoorzaamheid) werd bijgebracht, door hard te werken
• (Wilde beesten moet je temmen!)

Leg uit met een bronelement waarom dit schilderij met de armenzorg te maken heeft in de 17e eeuw

Bekijk de bron hiernaast. Welk doel hadden de rijke burgers om de armen te helpen?

Video

Wat is het doel van heropvoedingskampen in de Verenigde Staten

Video

Wat is het doel van heropvoedingskampen in de Verenigde Staten?

Aan de slag

• Open de doelenlijst via de studiewijzer op je laptop
• Arceer of onderstreep de doelen in het leerboek.
• Begin bij de doelen van 1.1 en werk richting 1.4
• Klaar?
• Lees de theorie van 1.4 
• Werk verder met: 1.4 opdrachten: 1, 3, 6, 9, 10, 12

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Gouden Eeuw niet voor iedereen rijkdom betekende, terwijl anderen juist erg rijk werden.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

➤Leg uit waarom Amsterdam en Antwerpen door 

hun ligging belangrijke handelssteden konden worden.

Gebruik de bron