Les 6. Zorg in de Oudheid: Filosofie en Gezondheidszorg

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Zorg in de oudheid

Zorg in de oudheid (Griekenland)

Oude Griekenland: In het oude Griekenland werd gezondheidszorg sterk beïnvloed door de filosofie en medische praktijken van figuren zoals Hippocrates. Artsen zoals Hippocrates en zijn volgelingen probeerden natuurlijke oorzaken voor ziekten te vinden en behandelden patiënten met behulp van methoden die bekend staan als de humoraaltheorie, waarbij de vier lichaamssappen in balans moesten worden gehouden.

De paardensprong

Het paard in het schaakspel beweegt 2 velden horizontaal met 1 veld verticaal of een beweging van 2 velden verticaal met 1 veld horizontaal. 

Er ontstaat bij een paardensprong altijd een L-vorm.

o

e

o

g

d

z

n

n

Leerdoelen

• Je begrijpt hoe men in de oudheid aankeek tegen het menselijk lichaam en ziekten.
• Je kunt uitleggen hoe Plato dacht over gezond leven en het recht hebben op gezondheidszorg. 
• Je bent instaat om dit te vertalen naar het heden.

Mens bestaat uit:

zwart gal

geel gal

bloed

slijm

Als deze in harmonie met elkaar zijn ben je gezond.

Griekse oudheid

Men werd ziek als deze 4 elementen niet in evenwicht waren.

(Lichamelijk en geestelijk)

Harmonie moet hersteld worden door:

• zweetkuren
• braak en laxeermiddelen
• aderlating

In het oude Griekenland werd het menselijk lichaam vaak beschreven in termen van de humorentheorie, een concept dat teruggaat tot de oude Griekse arts Hippocrates en zijn volgelingen. Volgens de humorentheorie bestond het menselijk lichaam uit vier basiselementen of lichaamssappen, die de lichaamsfuncties en gezondheid beïnvloedden. Deze vier humoren waren:

Bloed (sanguis): Bloed werd beschouwd als een van de belangrijkste humoren en werd geassocieerd met de lente en het element lucht. Het werd gezien als warm en vochtig van aard en werd geassocieerd met het hart en de bloedsomloop.

Geel gal (chole): Geel gal werd geassocieerd met de zomer en het element vuur. Het werd beschouwd als heet en droog van aard en werd verondersteld te worden geproduceerd door de lever. Een overmaat aan geel gal werd vaak geassocieerd met een geelachtige huidskleur en een cholere temperament.

Zwarte gal (melaina chole): Zwarte gal werd geassocieerd met de herfst en het element aarde. Het werd beschouwd als koud en droog van aard en werd verondersteld te worden geproduceerd door de milt. Een overmaat aan zwarte gal werd vaak geassocieerd met depressie en melancholie.

Slijm (phlegma): Slijm werd geassocieerd met de winter en het element water. Het werd beschouwd als koud en vochtig van aard en werd verondersteld te worden geproduceerd door de longen. Een overmaat aan slijm werd vaak geassocieerd met een traag temperament en een neiging tot koude en vochtige aandoeningen.

Volgens de humorentheorie was gezondheid het resultaat van een evenwicht tussen deze vier lichaamssappen. Ziekte werd daarentegen veroorzaakt door een onbalans of overmaat van een van de humoren, en behandelingen waren gericht op het herstellen van het evenwicht door middel van dieet, lichaamsbeweging, kruiden en andere natuurlijke remedies. Deze theorie van de humoren had een sterke invloed op de Griekse geneeskunde en werd later overgenomen door Romeinse artsen en Middeleeuwse geleerden.

Wat is aderlating (middeleeuwen) 

Wat betekent "zwartgallig"?

1. boosaardig
2. neurotisch
3. melancholisch
4. niet in evenwicht

Arts alleen voor wonden helen en bestrijden van epidemieën,

maar alleen bij mensen die sterk zijn en gezond leven.

3

Schande als je naar de arts moest vanwege ongezonde levensstijl.

2

Nadruk op gezonde levensstijl.

sporten.

1

Ongeneselijk zieken moeten aan het lot worden overgelaten.

 (Komt door hun slechte levenswijze.)

4

Plato (427 v.Chr-347 v. Chr.)

Geen plaats voor lichamelijk of verstandelijk beperkte mensen. 

5

In Plato's ideale samenleving, zoals beschreven in werken zoals de "Politeia" (De Staat), wordt geen expliciete ruimte gecreëerd voor mensen met ernstige handicaps of beperkingen.

 Zijn idee van de ideale stadstaat was gebaseerd op een strikte hiërarchie van sociale klassen en een meritocratisch systeem waarin burgers werden toegewezen aan taken en functies op basis van hun natuurlijke aanleg en bekwaamheid.Plato's ideeën over ziekte en gezondheid waren sterk beïnvloed door de humoraaltheorie, waarbij ziekte werd gezien als het gevolg van een onbalans in de lichaamssappen.

 Hij geloofde dat de gezondheid van het lichaam en de ziel nauw met elkaar verbonden waren en dat deugdzaamheid en harmonie bijdroegen aan een gezond en goed functionerend individu.

In Plato's ideale samenleving, zoals beschreven in werken zoals de "Politeia" (De Staat), zou de nadruk liggen op het cultiveren van deugd en het streven naar het goede leven. Hij zou zich hebben gericht op het bevorderen van een gezonde levensstijl en het vermijden van excessen die tot disharmonie en ziekte konden leiden.

Vind jij dat mensen met een licht/matig verstandelijke beperking een relatie met elkaar mogen hebben? Leg uit!

Via selectie "verbeteren van het menselijk ras". 

Voortplanting

Plato's ideeën over wie zich moest voortplanten waren gerelateerd aan zijn bredere filosofische opvattingen over gerechtigheid, deugdzaamheid en het goede leven. In zijn werk "De Staat" ("Politeia") stelt Plato dat de reproductieve praktijken van de burgers van de ideale stadstaat zorgvuldig moeten worden gereguleerd om de kwaliteit van de bevolking te waarborgen en deugdzame burgers voort te brengen.

Volgens Plato zouden alleen de meest deugdzame en geschikte burgers het recht moeten hebben om zich voort te planten. Hij geloofde dat het reproduceren van individuen met deugdzame eigenschappen en intellectuele capaciteiten cruciaal was voor het behoud en de verbetering van de samenleving. Dit concept staat bekend als eugenetica, hoewel Plato niet de term zelf heeft gebruikt.

Plato stelde voor dat het de taak van de heersende klasse, de filosofenkoningen, zou zijn om de reproductieve praktijken van de burgers te beheren. Ze zouden paren selecteren op basis van hun deugdzame eigenschappen en hun nakomelingen opvoeden in de waarden van rechtvaardigheid, kennis en deugd.

Het idee dat niet iedereen het recht zou hebben om zich voort te planten volgens Plato, is dus geworteld in zijn filosofische overtuiging dat de reproductie van de samenleving moet worden geleid door deugdzame en competente individuen om de stabiliteit en voorspoed van de samenleving te waarborgen.

Vind jij dat iedereen recht heeft op het krijgen van kinderen? 

Leg je antwoord uit.

Zijn de leerdoelen behaald?

• Ik begrijp hoe men in de oudheid aankeek tegen het menselijk lichaam en ziekten.
• Ik kan  uitleggen hoe Plato dacht over gezond leven en het recht hebben op gezondheidszorg. 
• Ik ben instaat om dit te vertalen naar het heden.
• Ik  kan uitleggen hoe ik zelf tegen Plato's standpunt aankijk.