H3 Elektriciteit in Huis - 3.2 Weerstand BL + KL

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

H3 Elektriciteit in huis - 3.2 weerstand (Les 1)

Voor vandaag

• Vorige les 
• Uitleg bij 3.2 Weerstand
• Opdrachten maken bij 3.2
• Lesafsluiting

Mededeling

Practica

Vorige lessen (3.1)

• Stroom kan alleen lopen bij een ............................. stroomkring
•  Een elektrisch apparaat haalt zijn energie uit een ....................
• Spanning wordt gemeten in .......................
• Stroomsterkte wordt gemeten in ........................

vul de ontbrekende woorden in. 

Stroom kan alleen lopen door .......................................................................................... stroomkring

Een elektrische apparaat haalt zijn energie uit een .................................................................

Spanning wordt gemeten in.............................. ............................................

Stroomsterkte wordt gemeten in ................................................

open

gesloten

spanningsbron

stroomkring

Volt

ampere

isolator

geleider

Parallel schakeling

Serie schakeling

Serieschakeling

Parallelschakeling

Koppel de juiste naam en de manier waarop je die aansluit, aan de symbolen.

spanningsmeter

stroommeter

Serie

Parallel

Verklaart dit het stroomschema?

Serie-schakeling	Parallel-schakeling
Stroomsterkte gelijk	Stroomsterkte verschilt
Spanning verschilt	Spanning gelijk

Regels schakeling tekenen 

• Werk altijd met potlood en liniaal
• Teken de symbolen juist
• Draden tekenen we alleen horizontaal of verticaal
• Het schakelschema moet zo overzichtelijk mogelijk zijn

Afstanden in het schakelschema zeggen niets over de werkelijke afstanden

Posities in het schakelschema zeggen niets over de werkelijke posities

Grootheid	Symbool	Eenheid	afkorting
Capaciteit	C	Ampere per uur	Ah
Stroomsterkte	I	Ampere	A
Tijd	T	uren	h
Spanning	U	Volt	V

Grootheden en eenheden

Leervragen 3.2

• Wat zijn geleiders en isolatoren?
• Wat is elektrische weerstand?
• Hoe meet je weerstand?
• Wat is soortelijke weerstand? KBL
• Waarvoor gebruik je weerstanden? KBL
• Wat is de weerstand in een schakeling? KBL
• Wat is het verband tussen spanning, stroomsterkte en weerstand?

Wat zijn geleiders en isolatoren?

Een geleider geeft de elektriciteit goed door. 

Een isolator geeft de elektriciteit niet goed door. 

Geleiders en isolatoren

• Geleiders: Een stof waar makkelijk elektrische stroom door heen gaat. Vb. metalen en water.
• Isolator: Een stof waar moeilijk elektrische stroom door heen gaat. Vb. plastic, glas of hout (niet- metalen)

Geleiders/Isolatoren

Het verschil tussen geleiders en isolatoren is de weerstand.

• Geleiders: kleine weerstand --> laten de stroom makkelijk door. 
• Isolator: grote weerstand -->  laten de stroom niet door en geleiden de stroom daardoor zeer slecht of niet. 

Geleider of isolator?

 Aluminium

Glas

Hout

Koper

Rubber

Staal

Wat is elektrische weerstand?

Elektrische weerstand

• Weerstand bepaalt hoe makkelijk stroom ergens door heen gaat. 
• Grote weerstand = stroom er moeilijk doorheen
• Geleider kleine weerstand, isolator een grote 

Grote weerstand of kleine weerstand?

 Aluminium

Glas

Hout

Koper

Rubber

Staal

Elektrische weerstand

• Weerstand meet je met een multimeter
• Weerstand (R) meet je in ohm (Ω)

Elektrische weerstand

• Weerstand bepalen van draadjes van een elektrisch onderdeel van mobieltje
• Weerstand hangt af van lengte, dikte, temperatuur en soort materiaal van draad

Multimeter

• Spanning, stroomsterkte en weerstand meten 
• Met de schakelaar kies je wat je gaat meten 
• Weerstand meten --> Ohm stand 

Grootheid	Symbool	Eenheid	afkorting
Spanning	U	Volt	V
Stroomsterkte	I	Ampere	A
Capaciteit	C	ampere-uur	Ah
Weerstand	R	ohm	Ω

Wat nu te doen

• KBL: Maak op BLZ 103 opdracht 2 t/m 14 van 3.2
• BBL: Maak op BLZ 118 opdracht 3 t/m 11 (8 niet) van 3.2
• Overleggen met degene naast je, blijf op plekje zitten
  
• Klaar? nakijken (je kan om nakijkboekje vragen)
  
• Daarmee klaar? aan mij laten zien, ik geef aan wat je dan kan doen

GEEN MOBIEL

Leervragen 3.2

• Wat zijn geleiders en isolatoren?
• Wat is elektrische weerstand?
• Hoe meet je weerstand?

Einde van de les

• Huiswerk KBL: Maak op BLZ 103 opdracht 2 t/m 14 van 3.2
  
• Huiswerk BBL: Maak op BLZ 118 opdracht 3 t/m 11 van 3.2
• Volgende les: verder met 3.2 

Blijf zitten en wacht tot de bel is gegaan. 

H3 Elektriciteit in huis - 3.2 weerstand (Les 2)

Les 2 is alleen voor KBL!

Voor vandaag

• Vorige les 
• Practicum: geleiding van vloeistoffen 
• Verdere uitleg bij 3.2 Weerstand 
• Opdrachten maken bij 3.2
• Lesafsluiting

Leervragen vorige les 3.2

• Wat zijn geleiders en isolatoren?
• Wat is elektrische weerstand?
• Hoe meet je weerstand?

Geleiders en isolatoren

• Geleiders: Een stof waar makkelijk elektrische stroom door heen gaat. Vb. metalen en water.
• Isolator: Een stof waar moeilijk elektrische stroom door heen gaat. Vb. plastic, glas of hout (niet- metalen)

Elektrische weerstand

• Weerstand bepaalt hoe makkelijk stroom ergens door heen gaat. 
• Grote weerstand = stroom er moeilijk doorheen
• Geleider kleine weerstand, isolator een grote 

Practicum

• Met z'n 2e (degene naast je)
• Je blijft op je plek zitten, je mag tafels naar elkaar draaien
• Pak de materialen  (als ik aangeef)
• Werk netjes en voorzichtig (dingen kunnen kapot)
• Klaar? zet de spullen netjes terug
• Daarmee klaar? KBL aan hw: BLZ 105 opdr 14 + 20 en BBL aan mij laten zien 

BBL

HW maken: maak op BLZ 118 opdracht 3 t/m 11 van 3.2 en kijk na!

Klaar? voor jezelf wat op laptop doen voor ander vak bijv.

KBL 

Luisteren naar uitleg, daarna opdrachten maken

Leervragen deze les 3.2

• Wat is soortelijke weerstand?
• Waarvoor gebruik je weerstanden?
• Wat is de weerstand in een schakeling?

Wat is soortelijke weerstand?

Ieder soort materiaal heeft zijn eigen weerstand

Soortelijke weerstand

Soortelijke weerstand is een stofeigenschap.

Het geeft aan hoe goed (of slecht) een stof elektriciteit geleid.

De eenheid van soortelijke weerstand is:          per m per mm2

De soortelijke weerstand van koper is 0.017.        per m per mm2

Dat wil zeggen dat een draad van 1 meter lang, met een oppervlak van 1 vierkante millimeter een weerstand van 0.017        heeft.

Ω

Ω

Ω

Dichtheid

g/cm3

Elk materiaal zelfde volume om massa eerlijk te vergelijken

Soortelijke weerstand

per m per mm2

Elk materiaal zelfde volume op weerstand eerlijk te vergelijken

Ω

Soortelijke weerstand

Weerstand van een draad

Weerstand

Hier staat een voorbeeld van een weerstand.

Let op de ringen. Deze weerstand heeft vier ringen, er zijn ook weerstanden met vijf ringen.

De ringen hebben een betekenis welke een

codering is voor de grootte van de weerstand.

Kleurcodetabel hoeven jullie NIET te weten

Waarvoor gebruik je weerstanden?

Gebruik weerstanden

•  Maken het de stroom moeilijker om erdoorheen te komen
• Juiste weerstand in stroomkring om ervoor te zorgen dat de juiste stroom door elk component gaat 

Beide sluit je aan op stekker: 230 V

Toch geeft een tostiapparaat echt meer stroom?

Wat is de weerstand in een schakeling?

Hoeven jullie niet te weten

weerstand in serie

• in serie zitten alle onderdelen in dezelfde stroomkring
  

• elk onderdeel heeft een eigenweerstand

• Totale weerstand in een serieschakeling is alle weerstanden bij elkaar opgeteld

R​(TOT)​​​​​=R​1​​+R​2​​+.....

Practicum

• Met z'n 4e (ik geef aan wie bij wie)
• Je blijft op je plek zitten, je mag tafels naar elkaar draaien
• Pak de materialen van het karretje (als ik aangeef)
• Werk netjes en voorzichtig (dingen kunnen kapot)
• Klaar? zet de spullen netjes terug
• Daarmee klaar? aan hw: BLZ 105 opdr 14 + 20

Wat nu te doen

1. Maak van BLZ 105 opdracht 14 + 20 

• Overleggen met degene naast je en op plekje blijven zitten
• Klaar? aan mij laten zien en dan nakijken
• Bij uitvoeren van practicum spullen aan mij vragen 

Leervragen deze les 3.2

• Wat is soortelijke weerstand?
• Waarvoor gebruik je weerstanden?
• Wat is de weerstand in een schakeling?

Einde van de les

• Huiswerk: maak van BLZ 105 opdracht 14 t/m 16 + 20 + 24 + 25 en kijk na 
• Volgende les: herhalen van theorie van heel H4 

Blijf zitten en wacht tot de bel is gegaan. 

H3 Elektriciteit in huis - 3.2 weerstand (Les 3)

Voor vandaag

• Vorige les 
• Uitleg bij 3.2 over rekenen met weerstand
• Opdrachten maken bij 3.2/ Phet: eigen stroomkring 
• Opdrachten presenteren
• Lesafsluiting

Leervragen vorige les 3.2

• Wat is soortelijke weerstand?
• Waarvoor gebruik je weerstanden?
• Wat is de weerstand in een schakeling?

Leervragen vandaag 3.2

• Wat is het verband tussen spanning, stroomsterkte en weerstand/ hoe bereken je de weerstand 

Begrippen

Elektriciteit = vorm van energie die je krijgt doordat een spanningsbron stroom levert. 

Stroomsterkte (I) = hoeveelheid elektrische lading (hoeveelheid elektronen) die ergens doorheen stroomt.

Spanning (U) = de kracht waarmee die elektronen worden geduwd.

Meer vrachtwagens = stroomsterkte

Meer spullen = spanning

Meer vrachtwagens = stroomsterkte

Vrachtwagen vol geladen = spanning

Elektrische weerstand

• Weerstand bepaalt hoe makkelijk stroom ergens door heen gaat. 
• Grote weerstand = stroom er moeilijk doorheen

Beide sluit je aan op stekker: 230 V

Toch geeft een tostiapparaat echt meer stroom?

Weerstand tostiapparaat kleiner dan die van radio. 

Grootheid	Symbool	Eenheid	afkorting
Spanning	U	Volt	V
Stroomsterkte	I	Ampere	A
Capaciteit	C	ampere-uur	Ah
Weerstand	R	ohm	Ω

Verband U, I en R

• De weerstand en spanning bepalen stroomsterkte door tostiapparaat
• Verband kan je in formule weergeven

Verband U, I en R

• De weerstand en spanning bepalen stroomsterkte door tostiapparaat
• Verband kan je in formule weergeven

Weerstand  

=​stroomsterkte​​spanning​​

R=​I​​U​​

Wet van Ohm

• Spanning (U) blijft gelijk
• Wat als de weerstand groter wordt?
• Wat als de weerstand kleiner wordt?

Phet

R=​I​​U​​

Wet van Ohm

R=​I​​U​​

Weerstand	R	in Ohm
Spanning	U	in Volt	V
Stroomsterkte	I	in ampere	A

Ω

In een nachtlampje zit een weerstand. Over deze weerstand staat een spanning van 4,0 V. Door die weerstand loopt een stroom van 0,025 A.

Bereken de grootte van de weerstand.

1. Gegeven
2. Gevraagd
3. Formule
4. Berekening
5. Antwoord 

R=​I​​U​​

Gegeven

Gevraagd

Formule

Berekening

Antwoord

R=​I​​U​​

U

Omschrijven van formule

Tostiapparaat heeft een weerstand van 35,5     . De spanning is 230 V. Hoe groot is stroomsterkte?

1. Gegeven
2. Gevraagd
3. Formule
4. Berekening
5. Antwoord 

Ω

voorbeeld berekening

voorbeeld berekening arbeid: 

Een tosti-apparaat heeft een stroomsterkte van 6,5 A. de spanning is 230V. Bereken de weerstand van het tosti apparaat. 

Gegeven

Gevraagd

Formule

Berekenen

Antwoord

• I = 6,5 A          U = 230 V

• Weerstand (R)  

•  R = U : I 

•  R = 230 : 6,5 = 35,5 

•  De weerstand is 35,5 Ω

Tips berekeningen

• Gebruik gegeven gevraagd etc. zo vergeet je niet de berekening en eenheid. 

Weerstand: R = U : I 

spanning: U = R x I 

Stroomsterkte: I = U : R 

Eerder klaar straks?

1. Phet. Link via Magister gestuurd: Maak je eigen stroomkring, met weerstandmeter, voltmeter etc. Laat zien aan mij wat je hebt gemaakt!

• Je mag daarna ook je stroomkring zelf maken

Wat nu te doen

• KBL: Maak van 3.2 op BLZ 105 opdracht 17 t/m 19 
• BBL: Maak van 3.2 op BLZ 122 opdracht 12 + 13 
• In groepjes (maak ik)
• Blijf met je groepje op plek zitten 
• Resultaat? per vraag geeft een groepje de uitleg aan de klas
• Klaar? laat dit aan mij zien -> met Phet bezig 

U = spanning (in V)  I = stroomsterkte (in A)   R = weerstand (in     )

Ω

BBL

BBL

KBL

Gegeven 

Gevraagd

Formule

Berekening

Antwoord

Einde van de les

• KBL: Maak van 3.2 op BLZ 105 opdracht 17 t/m 19
  
• BBL: Maak van 3.2 op BLZ 122 opdracht 12 + 13 
• Volgende les: gaan we verder met 3.3 over elektriciteit gebruiken

Blijf zitten en wacht tot de bel is gegaan.