4.4 hefbomen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Doel van de les

• Je leert wat een hefboom is
• Je weet hoe je hefbomen kunt herkennen en gebruiken
• Je leert wat een takel is

              formule hefboom

Evenwicht

- kracht₁ x arm₁ = kracht₂ x arm₂

- F₁ x l₁ = F₂ x l₂

_{het is de l van lengte, geen}

_{hoofdletter i}

Nut van de hefboom

Door een hefboom kun je een grotere kracht uitoefenen op een voorwerp. Door de verhouding in de hefboom hoef je met een lange arm maar weinig kracht te zetten om bij de korte arm heel veel kracht te krijgen.

               Welke hefboom geeft de meeste kracht? 

1. Hefboom A
2. Hefboom B
3. Hefboom C
4. allemaal evenveel

Bereken met de hefboomregel of de hefboom hiernaast in evenwicht is.

1. A. Er is evenwicht
2. B. Het moment links is groter
3. C. Het moment rechts is groter

Katrollen en takels

Een takel is een combinatie van minstens 1 vaste en 1 losse katrol.  

-Een vaste katrol is zo vastgemaakt dat hij niet meer op en neer kan bewegen. 

- Een losse katrol beweegt op en neer, samen met het voorwerp dat wordt opgehesen. 

Vaste katrol

Een vaste katrol draait de kracht om. Je herkent een vaste katrol aan het feit dat hij VAST zit.

Losse katrol

• Een losse katrol maakt ons sterker.
• De last wordt verdeeld over het aantal touwen waaraan de katrol hangt.
  
  

Takel

Vaste katrol met losse katrol: verdeelt het gewicht over hoeveel katrollen je toevoegd. 

Wat is de werking van een vast katrol

1. het veranderen van de richting van de kracht
2. het halveren van de kracht
3. het verdubbelen van de kracht
4. er gebeurt niets

met een vast katrol kan je nooit meer tillen dan je eigen gewicht.

1. juist
2. onjuist

De geleverde kracht bij gebruik van een losse katrol neemt

1. Toe
2. Af
3. Blijft gelijk

Door gebruik te maken van een takel met twee vaste en twee losse katrollen hijst iemand een kast met een massa van 40,8 kg omhoog.
Met welke kracht moet het touw naar beneden getrokken worden?

1. 1,0⋅10​1​​N
2. 1,6⋅10​2​​N
3. 1,0⋅10​2​​N
4. 1,6⋅10​3​​N

je mag verder met je werkboek