15.4 Ontwikkelingen: machtsverhoudingen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

'Internationale machtsverhoudingen'

§15.4 Ontwikkelingen: machtsverhoudingen

Wat leer ik deze les?

• Ik weet wat het verschil is tussen interstatelijke en intrastatelijke conflicten
• Ik begrijp drie verschillende visies op de toekomst
• Ik kan uitleggen wat een global village is en welke gevaren dit kan hebben

Leerdoelen

Door globalisering lijkt de wereld steeds kleiner geworden.

Door globalisering lijkt de wereld steeds kleiner geworden.

1. Eens
2. Oneens

Conflict

Een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om de eigen doelen te bereiken.

Zie pagina 104 in het lesboek van Seneca

Intrastatelijke conflicten

Conflicten binnen een staat, zoals een burgeroorlog.

Zie pagina 104 in het lesboek van Seneca

Interstatelijke conflicten

Conflicten tussen staten, zoals een oorlog.

Zie pagina 104 in het lesboek van Seneca

Vergelijkingen conflicten

Intrastatelijke conflicten

Interstatelijke conflicten

• Tenminste één van de partijen erkent de overheid niet
  
• Geen functionerende overheid met geweldsmonopolie
• Door toegenomen internationale interdependentie gevolgen voor de rest van de wereld

• Meestal geen gewelddadig karakter, maar worden meestal opgelost door overleg en onderhandelingen
• Naast overleg ook gebruik van diplomatieke druk, het bespelen van de internationale publieke opinie of soms economische sancties

Zie pagina 104 in het lesboek van Seneca

Futurologen

Wetenschappers die de toekomstige ontwikkelingen in kaart proberen te brengen.

Volgens futurologen is hun vakgebied vergelijkbaar met die van geschiedenis, maar behandelen zij de toekomst in plaats van het verleden. Volgens veel anderen zijn futurologen helemaal geen wetenschappers, omdat ze hun theorieën niet kunnen baseren op empirische gegevens.

Zie pagina 105 in het lesboek van Seneca

Hoe denk jij dat futurologen aan hun kennis komen?

Hoe denk jij dat futurologen aan hun kennis komen?

Visie op de toekomst volgens...

...Francis Fukuyama

...Samuel Huntington

...Paul Kennedy

Zie pagina 105 in het lesboek van Seneca

Francis Fukuyama

Verschillen tussen ideologieën zouden na de val van de Berlijnse Muur minder belangrijk worden.

'Ideologie van de modernisering'.

Vrije markteconomie heeft het gewonnen van het communisme.

Het westers consumentisme verspreidt zich over de rest van de wereld.

Zie pagina 105 in het lesboek van Seneca

Samuel Huntington

De ideeënstrijd was tijdelijk: van de Franse Revolutie tot de val van de Berlijnse Muur.

De wereldgeschiedenis is een tijd van beschavingen.

Verschillende beschavingen zijn een belangrijke oorzaak van internationale conflicten en dat die strijd door zal gaan tenzij deze beschavingen elkaars invloedssfeer respecteren.

Beschavingen: de grootst mogelijke culturele groep waar mensen bij kunnen horen.

Zo kan een wereldoorlog voorkomen worden als de VS zich alleen bemoeien met wester- se landen, Rusland met ‘orthodoxe landen’ en China met ‘confucianistische landen’.

Zie pagina 105-106 in het lesboek van Seneca

Hoe zal Huntington de aanslagen van 9/11 zien?

Hoe zal Huntington de aanslagen van 9/11 zien?

Huntington pleit voor het respecteren van cultuurgrenzen en adviseert het bestaan van monoculturele samenlevingen. Waarom?

Is Huntington politiek links of rechts geörienteerd?

Is Huntington politiek links of rechts geörienteerd?

1. Politiek links
2. Politiek rechts

Paul Kennedy

Correlatie in de militaire en economische macht van staten: grootmachten hebben hun macht te danken aan economische groei en expansie.

Grootmachten vervallen in imperial overstretch.

Aangezien militaire macht voornamelijk door geld wordt gevoed, is het aannemelijk dat economische groei ook militaire macht betekent.

Zie pagina 106-107 in het lesboek van Seneca

Imperial overstretch

Dat een grootmacht te veel is gegroeid om overal nog evenveel militaire macht te hebben.

Zie pagina 107 in het lesboek van Seneca

Global village

Door het proces van globalisering raken meer gebieden steeds hechter met elkaar verbonden waardoor het als een dorp voelt.

Zie pagina 107 in het lesboek van Seneca

"Door die verbondenheid worden ook in een welvarend land problemen in de rest
van de wereld ervaren, zoals een groeiende wereldbevolking." Waarom is dat
een probleem?

"Door die verbondenheid worden ook in een welvarend land problemen in de rest van de wereld ervaren, zoals een groeiende wereldbevolking." Waarom is dat een probleem?

Op welke manier zijn de koopman en de dominee in het verhaal van de global village te herkennen?

Op welke manier zijn de koopman en de dominee in het verhaal van de global village te herkennen?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• Ik weet wat het verschil is tussen interstatelijke en intrastatelijke conflicten
• Ik begrijp drie verschillende visies op de toekomst
• Ik kan uitleggen wat een global village is en welke gevaren dit kan hebben

Leerdoelen

De volgende Seneca-lessen gaan over:

Internationale samenwerking

Einde van de les 'Dilemma's en Botsingen'