Les 3 Mag je online alles zeggen en doen?

• Mediawijsheid
• Burgerschapskunde
• +1
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Basisschool
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Speciaal Onderwijs
• vmbo

Instructions

Thema: Aardig doen helpt

Hoe blijft het leuk online?

Les 3: Mag je online alles zeggen en doen? 

Inhoud van dit thema

Dit thema gaat over hoe je op een fijne manier kunt communiceren via een beeldscherm (telefoon, laptop) en wat je kan doen als je elkaar niet begrijpt.

Wanneer is iemand online je vriend? Hoe ga je om met nare reacties? Wat doe je als er ruzie is in de appgroep?

Voor de docent

De lessen van dit thema staan helemaal in het teken van de online (mis)communicatie van leerlingen. Aan de hand van praktische voorbeelden, gaan de leerlingen met elkaar in gesprek en onderzoeken ze samen hoe je het aardig en gezellig houdt online.

Bij het geven van de lessen is een veilige sfeer in de groep een voorwaarde: alleen dan kunnen ook de kwetsbare en lastige dingen gezegd worden. Stel je als docent open voor de verhalen van de leerlingen. Veroordeel niet, maar luister goed en vraag door. Werk met de voorbeelden uit de lessen, maar ook met de verhalen en ideeën van de leerlingen.

Lessen bij dit thema

Les 1: Online is niet iedereen je vriend

Les 2: Wat wil je zeggen met emoji’s?

Les 3: Mag je online alles zeggen en doen?

Les 4: Aardig doen of pesten in de appgroep?

Leerdoelen van dit thema

(Ook beschikbaar als poster)

Les 3

- Ik weet dat het makkelijker is om nare dingen te zeggen op internet, omdat iemand zich ‘onzichtbaar’ voelt.

- Ik doe online geen dingen die in het echte leven ook niet mogen (stelen, discrimineren, bedreigen, beledigen enz.).

Introductie voor de leerlingen

Mensen doen soms zo onaardig online, het lijkt wel alsof er geen regels bestaan. Maar is dat wel zo?

Wat mag je eigenlijk wel en niet zeggen en doen online? Zijn daar ook straffen voor, en zo ja welke? Hoe ga je zelf om met die online regels?

We gaan het hebben over wat je wel en niet mag zeggen of doen online. Want sommige dingen zijn strafbaar. Dat moet je dus weten. Daar gaat deze les over.

Verstandig delen

Aardig doen helpt

Thema 4

Les 3: Mag je online alles zeggen en doen?

Kijken

Denken

Doen

Deze les gaat over online regels.

Wat mag je eigenlijk wel en niet zeggen en doen online? 

Link naar filmpje van Quinn en Aaron

https://youtu.be/rBAm7Mbs7ZE

We beginnen deze les met een video over Fortnite-hackers.

Bekijk samen de Jeugdjournaal video (3:00 minuten) over hackers die geld

verdienen met gestolen Fortnite accounts

Bekijk samen de Jeugdjournaal video (3:00 minuten) over hackers die geld

verdienen met gestolen Fortnite accounts

Wie kan uitleggen wat hacken is?

Wie kan uitleggen wat hacken is?

Wie van jullie is wel eens gehackt?

Wie van jullie is wel eens gehackt?

Wie kan uitleggen wat hacken is?

Wie heeft het zelf wel eens gedaan?

Is  hacken voor de wet strafbaar?

1. Nee, hacken is niet strafbaar.
2. Ja, het is voor de wet hetzelfde als inbreken.

Bespreek met de klas welk antwoord zij denken dat het juiste is.

• Is het dan logisch dat hij online   andere mensen gaat pesten?

Joost heeft nogal een rotdag. 

• Waarom wel/niet?

Klik op de afbeelding om de strip beeldvullend te vergroten.

• (Ja. Je bent ontzichtbaar,   zit veilig achter je scherm.)

Is het online makkelijker 

om vervelende dingen te zeggen, en waarom?

Klik op de afbeelding om de strip beeldvullend te vergroten.

Doen jullie zelf online ook makkelijker onaardig tegen anderen?

• En hoe voelt dat?

Klik op de afbeelding om de strip beeldvullend te vergroten.

Waarom doen mensen op het internet makkelijker nare dingen dan in het echte leven?

Stel dat je onzichtbaar zou zijn. Net als Harry Potter met zijn onzichtbaarheidsmantel.

• Wat zou je dan voor dingen doen?

Wat mag nou wel en niet online?

Het lijkt niet altijd zo, maar ook online zijn er regels hoe je met elkaar omgaat. 

Je kunt het zo onthouden: 

Wat in het echte leven niet mag, mag je op internet ook niet.

Bekijk de korte video van de politie over de wet en het internet (0:16 seconden).

Dit zijn de belangrijkste dingen die ook online verboden zijn.

Stelen

Stelen: je mag geen accounts hacken en dan spullen of geld stelen

Discrimineren

Discrimineren: iemand uitschelden vanwege zijn huidskleur, handicap, seksuele voorkeur of geloof.

Beledigen

Beledigen: iemand ergens voor uitschelden of beschuldigen.

Bedreigen

Bedreigen: zeggen dat je iemand iets wilt aandoen.

Ongevraagd plaatsen

Ongevraagd foto’s of video’s van iemand online plaatsen.

Dwingen

Iemand dwingen om zichzelf uit te kleden: tijdens een livestream, of om naaktfoto’s of -filmpjes te sturen.

Klik op de afbeeldingen voor extra uitleg.

Straf: 

geldboete kan tot in de miljoenen lopen.

Straf: 

geldboete, mogelijk ook gevangenis voor 2 jaar.

Koppel het vergrijp aan de straf.

Straf: 

mogelijke gevangenisstraf van 2 jaar of een geldboete.

Straf: 

1 jaar gevangenis en een boete van max € 21.750.

Straf: 

mogelijke gevangenisstraf van 1 jaar of een geldboete.

Straf: 

mogelijke gevangenisstraf van 6 jaar.

5

3

4

6

1

2

Welke straf vind jij passend bij het vergrijp?

Sleep de hotspots naar de juiste straf.

Discrimineren

Discrimineren

Plaatsen

Ongevraagd online plaatsen

Bedreigen

Bedreigen

Stelen

Stelen

Dwingen

Iemand dwingen om zichzelf uit te kleden

Beledigen

Beledigen

Haal leerlingen naar voren en laat hen 

bepalen welke straf zij passend vinden per vergrijp.

Zijn alle hotspots versleept?

Klik dan op CONTROLEREN om te zien of de hotspots juist versleept zijn. 

Bespreek het resultaat met de leerlingen.

Extra informatie

De mogelijke straffen bij online overtredingen zijn erbij vermeld om leerlingen even op scherp te zetten. Dit verwachten ze vaak niet! Hopelijk geeft het een motivatie om (nog) beter op te letten online.

Nee zeggen ook al is het moeilijk

Soms kan iemand je onder druk zetten om beelden van jezelf te sturen: “Als je dat niet doet, dan zet ik die foto’s die ik al van je heb, online!” Dat is hartstikke verboden. 

Dat heet chantage.

Nee zeggen ook al is het moeilijk

Als je zo onder druk gezet wordt, is het lastig om nee te zeggen. Maar toch is het beter om dat wel te doen. Vraag een volwassene om 

met je mee te denken, als je dat fijner vindt!

We gaan oefenen met hoe je kunt reageren op vragen van online vrienden.

Handelt Abdul volgens de wet?

Abdul maakt samen met zijn vriend Delano een paar selfies, terwijl ze in de botsautootjes zitten. Hij kiest een foto uit om op Instagram te plaatsen. Hij appt de foto eerst even naar Delano met de vraag of hij die mag posten. Delano vindt het goed. Abdul post de foto.

1. Ja, Abdul mag de foto posten.
2. Nee, dit is ongevraagd online plaatsen

Bekijk samen het (chat)scenario en bespreek of dit volgens de wet wel of niet

mag. En benoem ook welke overtreding het eventueel is.

We gaan oefenen met hoe je kunt reageren op vragen van online vrienden.

Mag dit volgens de wet?

1. Dit is beledigen. Volgens de wet is dit verboden.
2. Dit is discrimineren. Volgens de wet is dit verboden.
3. Dit is bedreigen. Volgens de wet is dit verboden.
4. Dit is stelen. Volgens de wet is dit verboden.

Bekijk samen het (chat)scenario en bespreek of dit volgens de wet wel of niet

mag. En benoem ook welke overtreding het eventueel is.

We gaan oefenen met hoe je kunt reageren op vragen van online vrienden.

Handelt Mees volgens de wet?

Mees heeft na twee jaar dagelijks gamen een ver ontwikkeld Fortnite-profiel. Maar hij heeft ook wel zin om eens wat anders te gaan doen. Zijn vriend Max wil graag beginnen met Fortnite, en vraagt Mees of hij zijn account wil verkopen aan hem. Ze onderhandelen over een prijs, en na een akkoord geeft Max het geld aan Mees. En Mees geeft het wachtwoord van zijn account aan Max.

1. Nee, wat Mees doet is verboden.
2. Ja, Mees handelt volgens de wet.

Bekijk samen het (chat)scenario en bespreek of dit volgens de wet wel of niet

mag. En benoem ook welke overtreding het eventueel is.

We gaan oefenen met hoe je kunt reageren op vragen van online vrienden.

Mag dit volgens de wet?

Een reactie onder een TikTok-video:

'Homo's, allochtonen, wat bij betreft mogen jullie allemaal oprotten uit ons land. Moeten jullie maar normaal doen.'

1. Dit is discrimineren. Volgens de wet is dit verboden.
2. Dit is ongevraagd plaatsen. Volgens de wet is dit verboden.
3. Dit is bedreigen. Volgens de wet is dit verboden.
4. Dit is beledigen. Volgens de wet is dit verboden.

Bekijk samen het (chat)scenario en bespreek of dit volgens de wet wel of niet

mag. En benoem ook welke overtreding het eventueel is.

Wat hebben we geleerd deze les?

We hebben geleerd dat het aan de ene kant online juist makkelijker is om nare dingen te doen (onzichtbaar), maar aan de andere kant gelden gewoon dezelfde regels als normaal. Je doet dus snel iets wat strafbaar is als je niet uitkijkt.

Thema 4: Aardig doen helpt

Hoe blijft het leuk online?

Ik doe online geen dingen die in het echte leven ook niet mogen (stelen, discrimineren, bedreigen, beledigen enz.).

Ik weet dat het makkelijker is om nare 

dingen te zeggen op internet, omdat 

iemand zich ‘onzichtbaar’ voelt.

De InternetHelden Basis