§ 9.1 Magnetisme

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Magnetisme

In de natuur komen natuurlijke magneten voor.

Deze trekken elkaar maar ook 

ijzer, nikkel en kobalt aan.

Je hebt ook kunstmatige magneten

Noord en zuidpool

1

2

Type magneten

Permanente magneet => Is altijd magnetisch

Elektromagneet => Wordt magnetisch wanneer er stroom door de spoel loopt

animatie

Voordelen elektromagneet

• Een elektromagneet kan je aan en uit zetten

• De sterkte van de magneet is instelbaar
• Een elektromagneet kan sterker zijn dan permanente magneet
  
• Je kan de polen van de magneet verwisselen
  

Magnetisme

De allergrootste magneet

• Permanente magneet
  
• van ijzer, cobalt of nikkel
• altijd AAN (of UIT)
• magnetiseren

Elementair magneetjes

aarde

staafmagneet

0

0

Elektromagneet

• Een elektrische stroom in een draad
  wekt een magnetisch veld op
  
• Bij een enkele draad is dit niet of
  nauwelijks merkbaar
• In een spoel kan dit een
  zeer sterke magneet opleveren
• De sterkte van zo'n elektromagneet
  hangt af van:
• De stroomsterkte
• het aantal windingen
• de aanwezigheid van een ijzeren kern

animatie

animatie2

Permanente magneet

Een magnetisch veld loopt van
de noordpool naar de zuidpool

1. waar
2. niet waar

Alle metalen kunnen worden gemagnetiseerd

1. waar
2. niet waar

Metalen die gemagnetiseerd kunnen worden zijn:

1. lood, ijzer en zink
2. ijzer, zink en nikkel
3. lood, kobalt en ijzer
4. ijzer, nikkel en kobalt

Welke bewering klopt

1. Gelijknamige- en ongelijknamige polen stoten elkaar af
2. Gelijknamige polen stoten elkaar af en ongelijknamige polen trekken elkaar aan
3. Gelijknamige polen trekken elkaar aan en ongelijknamige polen stoten elkaar af
4. Gelijknamige- en ongelijknamige polen trekken elkaar aan

Een elektromagneet kun je aan- en uit zetten

1. waar
2. niet waar

Bij een elektromagneet kun je de noord- en zuidpool omdraaien

1. waar
2. niet waar

De sterkte van een elektromagneet hangt af van:
1. het materiaal van de spoel
2. de sterkte van de stroom
3. het aantal windingen
4. het materiaal van de kern

1. 1, 2, 3 en 4
2. 1, 2 en 3
3. 1, 3 en 4
4. 2, 3 en 4

Veldlijnen

Om een magneet bevindt zich het magneetveld.

Dit is het gebied waarin de magnetische kracht werkt.

Eigenschappen veldlijnen

Veldlijnen lopen buiten de magneet van de

 noordpool naar de zuidpool

Binnen de magneet van de zuidpool naar de noordpool

Bij de polen lopen de meeste veldlijnen en is de magneetkracht het grootste

Aard magneetveld

Waar wijst de noordpool van de kompas heen?

1

Reed contact

Reedcontact

Een beweegbaar stukje ijzer wordt door een magneet tegen de stroomdraad getrokken. Hierdoor wordt de schakelaar gesloten en kan de stroom door de kring bewegen.

Voorbeeld de kilometerteller op de fiets 

Het relais

Met een relais kun je als een schakelaar gebruiken om een apparaat AAN en UIT te zetten.

• Buitenlampen


• Startmotor
• Alarmen

Nu zelf aan de slag

Maak in groepjes (3 a 4 personen per groep) § 9.1
Aan het einde van de les presenteerd elke groep 1 vraag.