Sturende media

• Informatievaardigheden
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Les 3

Sturende media

Leerdoelen

• We leren meer over de werkelijkheid van nieuwsberichten
• We leren meer over beeldvorming
• We leren meer over het ontstaan van YouTube en dat vandaag de dag iedereen mediamaker is

• Start!
• Uitleg
  
• Aan de slag 
  
• Klaar?
• Afsluiting
  

Inhoud

Klik op één 

van de iconen

Start!

Orthodoxe krant links en werkelijke foto rechts.

Wat valt je op?

Stelling 1:

Nieuws via de krant en televisie kunnen misleidend zijn.

Stelling 2:

Op het internet zijn veel nepberichten te vinden.

Stelling 3:

Het mediabericht heeft een grotere invloed, wanneer het vaak wordt gedeeld.

Uitleg 1 

Sturende media

Media zoals kranten en televisie kunnen misleiden. De afgelopen jaren zijn er ook veel gemanipuleerde berichten op social-media en het internet te vinden. Mediaberichten kunnen sturend of leidend worden. 

Sturende media = meningen van mensen worden bepaald door de manier hoe nieuwsberichten worden gebracht.

Niet alleen de informatie is belangrijk maar dus ook de manier hoe het nieuwsbericht wordt gepresenteerd. De volgende punten hebben invloed:

De toon

Wat is de toon van het bericht? Hoe is de schrijfstijl?

Plek en moment

Op welke plek en moment is het bericht gemaakt? Wat waren belangrijke nieuwsthema's op dat moment?

Het beeld

Is er beeld bij het bericht? Hoe beïnvloed het beeld je gedachtes? Is er bewust voor een bepaalde foto of video gekozen?

Het medium

Wanneer is het bericht geplaatst en op welk nieuwsmedium? Was er op dat moment een mediahype gaande?

Beeld heeft grote invloed op het nieuwsbericht. 

Je gaat hier straks een interactieve video over kijken. Let goed op en beantwoord de vragen ;-)

01:18

Vraag 2: Waarom wordt er een extra raket in de foto toegevoegd?

02:41

Vraag 4: Wat is je indruk van Obama als je naar de linkerfoto kijkt en naar de rechterfoto? Beschrijf ook de keuzes die een fotograaf heeft.

03:35

Vraag 6: Wat valt je op aan deze foto? Leg de beeldvorming uit.

01:37

Vraag 3: Waarom besluit de Orthodoxe krant om Hillary Clinton en haar collega uit de foto te halen?

03:15

Vraag 5: Waarom kiest de krant er bewust voor om Mansveld in de hoek van de krant te plaatsen?

03:53

Vraag 7: Waarom kiest de fotograaf ervoor om niet het gehele vliegtuig te laten zien?

00:48

Vraag 1: Waarom zou Stalin ervoor hebben gekozen om mensen uit zijn portret te halen?

Uitleg 2 

Waar moet je op letten?

Soms is het lastig om te bepalen of een mediabericht sturend, misleidend of zelfs nep is. Stel jezelf altijd de volgende vragen wanneer je een mediabericht leest:

1. Wie is de mediamaker? ------------------------------------>

2. Wat is de boodschap? ------------------------------------->

3. Voor wie is de boodschap? -------------------------------->

4. Klopt de boodschap? -------------------------------------->

Beoordeel nu de mediaberichten op de volgende slides. 

Is er een bepaald belang?

Hoe hangt dit samen met het belang van de mediamaker?

Is het voor iedereen of een specifieke groep?

Controleer altijd meerdere bronnen. Zoals een andere website, boek of sociale media.

Vraag 8: 

''Straling van WiFi is schadelijk voor de gezondheid''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is nep

Deze bewering is terug te vinden op verschillende websites, zoals Heath Bytes. Maar onderzoek wijst uit dat er geen merkbare gezondheidsrisico's zijn verbonden aan WiFi-signalen.

Vraag 9: 

''Trump in interview in 1998: ‘Republikeinen zijn de domste kiezers van Amerika''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is nep

Dit citaat is wijdverspreid op sociale media, met een foto van een jongere Trump en de 'bron': People Magazine. Maar hij heeft dit nooit gezegd. In Nederland kreeg de 'meme' extra aandacht toen Sylvana Simons bij Pauw beweerde dat ze het Trump op video had zien zeggen.

Vraag 10: 

''Apple vertraagt opzettelijk oude iPhones''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is echt

Het was jarenlang een hardnekkig gerucht, maar nu heeft Apple het zelf bevestigd. Het bedrijf zegt dit te doen om te voorkomen dat oude modellen onverwachts worden uitgeschakeld als er een tekort aan batterijkracht is.

Vraag 11: 

''Noord-Koreaanse militair neemt een sprint en loopt over naar Zuid-Korea''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is echt

Dit klopt: inmiddels hebben twee Noord Koreaanse militairen de oversteek gewaagd.

Vraag 12: 

''NS: Asielzoekers mogen vanaf nu gratis met de trein reizen''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is nep

Dit bericht, afkomstig van Dagelijks.nu en kijkhet.nl is verzonnen. Het bericht dook zo vaak op dat NS-woordvoerder Edwin van Scherrenburg zich genoodzaakt voelde het bericht te ontkrachten.

Vraag 13: 

''ROC-school begint opleiding tot volkszanger''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is echt

Hier kunnen we kort over zijn: heb je interesse, dan kun je je bij het ROC Rijn IJssel inschrijven voor de 'School van het Nederlandse lied.'

Vraag 14: 

''Voorgesneden fruit in supermarkt blijkt schadelijk voor de gezondheid''

1. Nep
2. Echt

Deze titel is nep

Het bericht is op verschillende clickbait-achtige gezonheidsplatforms te lezen en haalde via die weg ook Linda Nieuws, maar het is onzin. Er wordt wel soms een stof toegevoegd om het fruit langer houdbaar te houden, maar gevaarlijk is dat niet.

Uitleg 3 

Iedereen is mediamaker 

Tegenwoordig kan iedereen mediamaker zijn. Door de komst van het internet en social-media is het mogelijk om jouw eigen gedachtes met een groot publiek te delen. 

YouTube

Youtube is een populair platform waar je video's op kan delen. Het is opgericht in 2005. In 2020 had het platform 2 miljard gebruikers en werd er elke minuut 500 uur aan video's geüpload. 

Bekijk hiernaast een video over hoe YouTube is ontstaan!

Video: Ontstaan YouTube

Voordelen	Nadelen
Je kan meer verhalen met elkaar vergelijken. Je kan daardoor sterker je eigen mening vormen.	Het is moeilijker te checken of iets klopt. Iedereen kan iets delen.
Nieuws verspreidt zich sneller. Je kan via YouTube makkelijk opzoeken hoe het bijvoorbeeld in Peru gaat.	Nieuws op YouTube kan kwalitatief minder goed zijn
Het versterk de vrijheid van meningsuiting.	Als je niet zelf zoekt op YouTube krijg je steeds dezelfde voorgestelde video's. Je beeld wordt hierdoor beperkt.
	Nepnieuws

Voor- en nadelen: Iedereen is mediamaker

Klaar?

Ben je klaar met de opdrachten?

Daag jezelf uit op de volgende slide.  

Opdracht:

Ga naar Google Documenten of naar Microsoft Word en schrijf een bericht wat sturend, misleidend of nep is. 

Probeer goed na te denken over de volgende punten:

Een voorbeeld

De toon

Wat is de toon van het bericht? Hoe is de schrijfstijl?

Plek en moment

Op welke plek en moment is het bericht gemaakt? Wat waren belangrijke nieuwsthema's op dat moment?

Het beeld

Is er beeld bij het bericht? Hoe beïnvloed het beeld je gedachtes? Is er bewust voor een bepaalde foto of video gekozen?

Het medium

Wanneer is het bericht geplaatst en op welk nieuwsmedium? Was er op dat moment een mediahype gaande?

Optioneel:

Vraag aan je docent hoe je het bericht kan inleveren. Maak eventueel een screenshot van het bericht en lever het hier in. 

Afsluiting

Vraag om mee te nemen...

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat nepnieuws niet meer op het internet staat?

Beeld heeft invloed op het bericht en kan gemanipuleerd worden.

Stel jezelf de volgende vragen wanneer je een mediabericht leest:

1. Wie is de mediamaker?
   
2. Wat is de boodschap? 
3. Voor wie is de boodschap? 
4. Klopt de boodschap?

Deze les

=

Sturende media

Volgende les

=

Eigen online identiteit