Herodotos introductie

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Herodotos

Wat was de bijnaam van Herodotos?

Herodotos

• De vader van de geschiedschrijving
• Voor Herodotos: memoriseerders
• Memoriseerders onthielden de verhalen van een bepaalde stad/familie tot meer (dan drie) generaties terug
• Risico: Verhalen veranderen & wie betaalt, bepaalt

Herodotos: anders dan anders

• ca 484-425 vC
  
• schreef: Historiën
• Griekse woord ἱστορίη betekent: onderzoek
• reiziger
  
• andere aanpak geschiedschrijving
  
• onderzoek door: ἀκοή, ὄψις, γνώμη

Brongebruik

• vermeldt in tekst hoe hij aan zijn informatie komt
• gebruikt memoriseerders als een van zijn bronnen
  
• altijd expliciet: De Perzen zeiden dat ...., de Grieken zeiden dat ...
• Dus veel aci-constructies!
• Herodotos gebruikt die ook als soort disclaimer

Thematiek

• rode draad: daden Grieken en niet-Grieken & waarom conflict
  
• veel digressies
  
• thema’s:
  
• vrijheid (in politiek en van oorlog)
  
• wisselvalligheid menselijk bestaan
  
• ὕβρις en φθόνος
  
• thema CE 2023: blik op de ander, mannen en vrouwen in vreemde culturen

Wat was de bijnaam van Herodotos

1. de grootvader van de geschiedschrijving
2. de vader van de geschiedschrijving
3. de oom van de geschiedschrijving
4. de neef van de geschiedschrijving

Conclusies trekken door wat je ziet doe je door

1. ἀκοή
2. γνώμη
3. ὄψις
4. ἱστορίη

Conclusies trekken door wat je van anderen hoort doe je door

1. ἀκοή
2. γνώμη
3. ὄψις
4. ἱστορίη

Conclusies trekken door wat je bedenkt doe je door

1. ἀκοή
2. γνώμη
3. ὄψις
4. ἱστορίη

Maatschappelijke context

• (aanloop naar) Perzische oorlogen 
• godsdienst/mythologie
• το θειον
  
• orakels en dromen
• Grieken en barbaren

Een digressie is

1. een afwijking
2. een epanalepsis
3. een ringcompositie
4. een uitwijding

Verteltechnieken

epanalepsis: na een – kleine of grote – digressie wordt het hoofdverhaal weer opgepakt door woordelijke herhaling van (een deel van) het voorafgaande

kop-staartverbinding: herhaling van het hoofdwerkwoord in zin 1 als ptc in zin 2, verbindt informatieblokken

Verteltechnieken vervolg

ringcompositie: aan het begin en het eind van een episode komen (woordelijke) overeenkomsten voor waardoor de episode als één informatieblok gepresenteerd wordt

 

enargeia, directe rede, praesens historicum: om het verhaal levendig te houden

Bijzonderheden taalgebruik Herodotos

Hij komt uit Halikarnassos, dus hij spreekt/schrijft Ionisch ipv Attisch

Bijzonderheden: zie ook hst. 14

en nog wat andere eigenaardigheden…

• zoals soms σσ ipv ττ
  
• γίνομαι en γίνωσκω ipv γίγνομαι en γίγνωσκω
  
• vaak geen contractie (dus geen samentrekking van klinkers)
  
• soms beginnen woorden waarvan je dacht dat ze met een π begonnen met een κ (πως -> κως; που -> κου)
• geen aspiratie (dus geen h-klank) waar je die wel verwacht (dit heet psilosis)

Het dialect van Herodotos was

1. Attisch
2. Dorisch
3. Ionisch
4. Korinthisch

"Hij werd verliefd op zijn eigen vrouw. Nadat hij verliefd was geworden, ging hij ..." is een voorbeeld van

1. epanalepsis
2. kop-staartverbinding
3. retrospectie
4. ringcompositie

"Hij reisde via Leiden. Daar blablabla. Toen hij verder reisde, ..." is een voorbeeld van

1. epanalepsis
2. kop-staartverbinding
3. retrospectie
4. ringcompositie