Dans Cultuur van het Moderne

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Lees een fragment uit het boek 'Alles wat beweegt' geschreven door Susan Smit.

Kies 2 zinnen die volgens jullie iets zeggen over:

- de visie op dans van Isadora Duncan

- (de traditionele dans ten opzichte van) moderne dans

- contact met andere choreografen

- decorontwerp, (het vastleggen van) danspassen etc.

Leerdoelen moderne dans

22. Ik weet aan de hand van welke begrippen ik de voorstelling en vormgeving van dans kan beschrijven.

23. Ik kan de vernieuwing van moderne dans benoemen door de thematiek en vormgeving te vergelijken met het (academisch/Romantisch) ballet.

24. Ik kan benoemen welke visie moderne choreografen (Duncan, Graham, Schlemmer) hebben op dans en uitleggen hoe ik dit in de dans terug zie.

25. Ik kan uitleggen waarom 'Le sacre du printemps' van Les Ballet Russes ophef veroorzaakte bij het publiek.

26. Ik kan benoemen welke dansrages opkwamen in de eerste helft van de 20e eeuw en verklaren waarom deze dansen populair waren bij een groot publiek.

27. Ik kan de belangrijkste begrippen over moderne dans beschrijven en/of herkennen in een dansfragment: aards, grahamtechniek (contraction and release), (anti)expressionistisch, choreografie.

Wat weet jij allemaal over
moderne dans?

Academisch Ballet

Moderne Dans

Verhalend

benen en voeten uitgedraaid

pointesdans op spitzen

grote luchtsprongen

witte tutu's

virtuositeit in divertissementen

nadruk op expressie

horizontaal gericht

blote voeten

hoekige bewegingen

losse kleding/ abstracte kostuums

paralelle beenposities

Dans beschrijven

Beschrijf de bewegingen die de danser maakt (met armen, benen, bovenlichaam)

Ruimte

Richtingen: voorwaarts, achterwaarts, diagonaal, wat is de kijkrichting van de danser?

Hoogtelagen: hoog (springen)/midden/laag (zittend, liggend)

Combinatie richtingen en hoogtelagen:

patronen (cirkel, lijn, spiraal, …)

Vormen van het lichaam (groot, uitgestrekt, in elkaar gedoken, rond, hoekig)

Plaatsing ten opzichte van andere dansers en het decor (op een rij, in kring)

Tijd

Duur van de passen/ dans (bijvoorbeeld in 8 maten)

Tempo (van heel langzaam tot extreem snel)

Kracht

Spanning: aanspannen en ontspannen van spieren

Gewicht: benadrukken door vallen en rollen of ontkennen door springen/licht dansen

Aanzet: sterk (flink afzetten), heel licht of door een andere danser in beweging gezet (bijvoorbeeld door een duw, dit noemen we ‘impuls’)

Kennis over moderne dans toepassen

Je gaat zo een aantal vragen maken over moderne dans.

De videofragmenten kan je voorafgaand aan de vraag, maar ook tijdens een vraag bekijken door een dia terug te gaan.

Bekijk nu eerst: 'De Hexentanz'

Bekijk de video: Mary Wigman met haar Hexentanz uit 1913.
Mary Wigman ontwikkelt de Ausdrucktanz, een expressionistische dans. Daarin breekt ze met alle tradities van het ballet. Zo draagt ze een masker.
Leg uit aan de hand van 3 aspecten van haar dans hoe ze met de traditie van het ballet breekt.

Wigman is geïnspireerd door het Japanse Noh-theater waarin de acteurs maskers dragen. In de Hexentanz draagt Wigman ook een masker. De muziek bij de dans is gebaseerd op gamelanmuziek. Ze gebruikt beiden om de expressie van haar dans te vergroten.
Leg dit voor uit voor beiden.

Wigman studeerde onder andere bij Rudolf Laban. Deze danstheoreticus vindt dat dans uitdrukking kan geven aan ideeën, gevoelens en innerlijke conflicten. Wigman wil dan ook met haar dans angst uitdrukken.
Leg aan de hand van twee aspecten uit hoe ze dat doet.

Bekijk voor de volgende vragen: 

'Lamentation' van Martha Graham

Tekst: Martha Graham 

(Uit: Van Hofballet tot Postmoderne dans)

Als een artistieke reuzin rijst in de danswereld het beeld op van Martha Graham (1894-1991). Als legendarische danseres, geniale choreografe en onovertroffen pedagoge, moet Graham worden gerekend tot een van de allergrootsten in de dansgeschiedenis. Haar invloed is onschatbaar, vooral omdat ze de grondlegger is van de Grahamdans. Het laatste is een verzamelnaam voor zowel de techniek die Graham ontwierp alsmede voor haar dansstukken (..)

De Grahamtechniek is de enige moderne danstechniek die zich - wat systematische opbouw, weelde van uitgewerktheid en veelzijdige bruikbaarheid betreft - kan meten met de academische ballettechniek. Vooral door zijn vastgelegde systematiek en methodiek is de Grahamtechniek nu ook even traditioneel als de academische ballettechniek. Maar deze twee traditionele danstechnieken zijn fundamenteel verschillend, wat te maken heeft met de verschillende opvattingen omtrent de lichamelijke oorsprong van alle bewegingen (...) 

Bekijk de solodans 'Lamentation' waarmee Martha Graham bekend is geworden en lees de tekst. Haar dansen worden wel 'gedanst psychodrama' genoemd vanwege de expressieve en emotionele inhoud.
Noem drie kenmerken van deze Grahamdans in 'Lamentation'. Geef aan waarin ze afwijken van het academische ballet.

In Grahams werk zijn invloeden van Mary Wigmans Ausdrucktanz terug te vinden.
Noem twee invloeden van Mary Wigman die in het fragment 'Lamentation' zijn terug te vinden.

Grahams expressionistische dans maakt dat ze tot de modernen behoort.
Noem naast dit expressionisme nog twee zaken die maken dat ze tot de moderne kunstenaars gerekend mag worden.

Welke vragen/opmerkingen heb jij nog over moderne dans?

Welke vervolgstap ga jij zetten?

1. KENNIS: Kan je nog geen antwoord geven op de leerdoelen? 

Bekijk dan de uitlegvideo over moderne dans en werk 

de leerdoelen uit.

2. TOEPASSEN: Beheers je de leerdoelen, maar vind je het moeilijk om deze

kennis toe te passen? Maak dan op lambo.nl de vragenblokken over dans.

3. ANALYSEREN: Weet je niet hoe je de vormgeving van dans kan beschrijven? Leer de begrippen (zie prezi/begin uitlegvideo). Oefen met deze begrippen door dansfragmenten te beschrijven.