Hoofdstuk 4 - Politiek in theorie | HAVO

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

'Politiek in theorie' 

Hoofdstuk 4

Ouders moeten volledige inzage hebben in de digitale communicatie van hun kinderen tot hun 17e jaar

Ouders moeten volledige inzage hebben in de
digitale communicatie van hun kinderen tot hun 17e jaar

Wat heb ik vorig hoofdstuk geleerd?

• wat sociale ongelijkheid is
  
• hoe macht en dwang van elkaar verschillen en hoe ze relateren
  
• wat gezag is
  
• de tegenpolen samenwerking en conflict te begrijpen

Vorig hoofdstuk leerde ik...

Wat leer ik dit hoofdstuk?

• wat staatsvorming is
• wat rationalisering inhoudt
• wat politieke socialisatie is
  
• welke ideologieën er zijn
• wat politieke instituties zijn  en hoe deze werken

Ik leer...

§4.1 Staatsvorming

Pagina 63

Waar bestaat de Staten-Generaal uit?

Waar bestaat de Staten-Generaal uit?

1. Eerste Kamer
2. Tweede Kamer
3. Eerste en Tweede Kamer
4. Parlement

Staatsvorming

De institutionalisering van politieke macht tot een staat

Rationalisering

Het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijk resultaten te bereiken

Rationalisering

• Het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid 
• Met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en 
• Het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijk resultaten te bereiken 

§4.2 Politieke Socialisatie

Pagina 68

Politieke socialisatie

Het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen

Politieke socialisatie

• Het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. 
• Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen

0

Conflict

model

Harmonie

model

Overleg

Demonstraties

Poldermodel

Consensus

Strijd

Stakingen

Economisch

Cultuur

Politiek

Hoe moet de macht worden verdeeld?

Hoe moeten goederen geproduceerd en gedistribueerd (verdeeld) worden?

Hoeveel vrijheid ten opzichte van de overheid mogen mensen hebben?

§4.3 Ideologie

Pagina 71

Ideologie

Een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de meest wenselijke maat­ schappelijke en politieke verhoudingen.

Wat zijn de drie hoofd ideologieën van het Nederlandse politieke landschap?

Wat zijn de drie hoofd ideologieën van het
Nederlandse politieke landschap?

Confessionalisme, liberalisme en socialisme/sociaaldemocratie

Links

Rechts

Midden

Zet de ideologieën op de juiste plek

Socialisme

Liberalisme

Confessionalisme

Uitgangspunten ideologieën 

Socialisme: Gelijkwaardigheid, sterk sturende rol overheid

Confessionalisme: christelijke waarden (saamhorigheid, naastenliefde), samenwerken in maatschappelijke verbanden (verenigingen, scholen, kerken)

Liberalisme: Individuele rechten en vrijheden (ook economisch), eigen verantwoordelijkheid

Lezen

Laatste alinea op pagina 73

Ideologieën over politiek

Socialisten willen meer inspraak voor burgers.

Confessionelen willen dat burgers politici kunnen kiezen maar zijn zijn geen voorstander van het invoeren van het referendum.

Linkse liberalen willen meer invloed voor burger maar rechtse liberalen niet.

Ideologieën over cultuur

(sociaal-cultureel)

Socialisten/sociaaldemocraten: eigen cultuur naleven, alle culturen zijn gelijkwaardig maar mag emancipatie niet in de weg staan.

Confessionelen vinden harmonie belangrijk, mensen mogen eigen cultuur naleven maar met niet ten koste gaan van NL cultuur of Bijbelse principes en normen.

Liberalen: individuele vrijheid is belangrijk, mensen mogen dus zelf weten welke cultuur zij naleven.

Ideologieën over economie

Socialisten/sociaaldemocraten willen een belangrijke rol voor de overheid in de economie om te zorgen voor meer gelijkheid.

Voor confessionelen is dit een dilemma; enerzijds naastenliefde belangrijk, anderzijds zijn ze voorstander van eigen verantwoordelijkheid.

Liberalen zijn voorstander van economische vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.

Hoe denkt het socialisme over politiek?

Hoe denkt het socialisme over politiek?

1. Socialisten willen meer inspraak voor burgers
2. Linkse socialisten willen meer invloed voor burgers maar rechtse socialisten niet
3. Socialisten willen dat burgers politici kunnen kiezen maar ze zijn geen voorstander van het invoeren van het referendum

Hoe denkt het liberalisme over politiek?

Hoe denkt het liberalisme over politiek?

1. Liberalen willen meer inspraak voor burgers
2. Linkse liberalen willen meer invloed voor burgers maar rechtse liberalen niet
3. Liberalen willen dat burgers politici kunnen kiezen maar ze zijn geen voorstander van het invoeren van het referendum

Welke ideologie wil dat burgers politici mogen kiezen maar is geen voorstander van het referendum?

Welke ideologie wil dat burgers politici mogen kiezen maar is geen voorstander van het referendum?

Welke ideologie wil dat burgers politici mogen kiezen maar is geen voorstander van het referendum?

Hoe denkt het socialisme over economie?

Hoe denkt het socialisme over economie?

1. Socialisten zijn voorstander van economische vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.
2. Socialisten willen een belangrijke rol voor de overheid in de economie om te zorgen voor meer gelijkheid
3. Voor socialisten is dit een dilemma; enerzijds naastenliefde belangrijk, anderzijds zijn ze voorstander van eigen verantwoordelijkheid

Hoe denkt het confessionalisme over economie?

Hoe denkt het confessionalisme over economie?

1. Confessionelen zijn voorstander van economische vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.
2. Confessionelen willen een belangrijke rol voor de overheid in de economie om te zorgen voor meer gelijkheid
3. Voor confessionelen is dit een dilemma; enerzijds naastenliefde belangrijk, anderzijds zijn ze voorstander van eigen verantwoordelijkheid

Wat hoort er NIET bij het liberalisme?

Wat hoort er NIET bij het liberalisme?

1. Liberalen zijn voorstander van economische vrijheid en eigen verantwoordelijkheid.
2. Liberalen willen een belangrijke rol voor de overheid in de economie om te zorgen voor meer gelijkheid.
3. Individuele vrijheid is belangrijk, mensen mogen dus zelf weten welke cultuur zij naleven.
4. Linkse liberalen willen meer invloed voor burger maar rechtse liberalen niet.

Combineer de politieke partij met de juiste ideologie.

Confessionalisme

Liberalisme

Socialisme

§4.4 Politieke Instituties

Pagina 76

Politieke instituties

Een complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke besluitvorming reguleren

Wanneer is Prinsjesdag?

Wanneer is Prinsjesdag?

Voor docent: zie pagina 76

Wat gebeurt er met Prinsjesdag?

Wat gebeurt er met Prinsjesdag?

Geef voorbeelden van politieke instituties rondom Prinsjesdag.

30:39

Welke mensen (qua functie) staan hier op de voorste rij?

Welke mensen (qua functie) staan
hier op de voorste rij?

Ministers, Staatsecretarissen, Raad van State, Nationale Ombudsman en de Nationale Rekenkamer

31:17

Met welke zin start de koning zijn troonrede altijd?

Met welke zin start de koning zijn troonrede altijd?

Wat staat er centraal in de troonrede?

1. Beschouwingen over dingen die in de afgelopen periode in Nederland en elders in de wereld zijn gebeurd.

2. Aankondigingen van plannen en maatregelen op het gebied van wetgeving en bestuur.

Algemene beschouwingen

Direct na Prinsjesdag bespreken de fractieleiders van de politieke partijen in de Kamer de hoofdlijnen van de Miljoenennota en de rijksbegroting. Dat gebeurt tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. In de Tweede Kamer debatteren politieke partijen bij die beschouwingen over de plannen van het kabinet. Zij doen dat vanuit hun overtuiging, hun idee over hoe de ideale samenleving eruit ziet.

Leg uit dat de Algemene Beschouwingen een politieke institutie is.

Leg uit dat de Algemene Beschouwingen een politieke institutie is.

De algemene beschouwingen zijn te koppelen aan het kernconcept ideologie

Bespreek met de leerlingen waarom

maatschappij-wetenschappen.nl

maatschappij-wetenschappen.nl

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat leer ik deze les?

• wat staatsvorming is
• wat rationalisering inhoudt
• wat politieke socialisatie is
  
• welke ideologieën er zijn
• wat politieke instituties zijn  en hoe deze werken

Ik leerde...

Einde van hoofdstuk 4

'Politiek in theorie'