Wat is online privacy?

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Introduction

Thema 1 Verstandig delen: Wat is online privacy?

Thema 1

Lespakket over online veiligheid en digitaal burgerschap

Verstandig

Bescherm je online privacy en reputatie (en die van anderen)

delen

Verstandig delen

Les 1

Wat is online privacy?

Les 1

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Je begrijpt wat online privacy is; 

• Je begrijpt het verschil tussen wat de wet regelt op het gebied van privacy en wat wij als burgers onderling zelf moeten regelen; 

• Je leert dat je zelf verantwoordelijk bent voor het beschermen van je eigen privacy.

Lesdoelen

Wat is privacy?

Verstandig delen

Activiteit: laat de leerlingen individueel een woordspin maken (op papier of digitaal) rond het begrip ‘privacy’. Alle associaties die ze kunnen bedenken mogen erin staan. 

Laat ze ook online zoeken op ‘privacy’. Vraag of ze de voorbeelden die ze daar vinden, toevoegen aan de woordspin.

LessonUp: leerlingen kunnen via hun device meedoen met dit woordweb. Hiervoor gaan ze lessonup.app en voeren de code in. De woorden verschijnen als ballonen in het scherm. Pas als de docent hierop klikt verschijnen de woorden. Hiermee voorkom je dat leerlingen elkaars antwoord gaan overnemen.Nogmaals klikken laat zien welke leerling dit woord heeft ingevoerd. 

De docent kan ook alle antwoorden in één keer laten zien via de knop: 'Bekijk het eindresultaat', en vervolgens: 'Toon alle woorden'.

Eventueel ongewenste woorden kunnen naar de prullenbak, rechtsonder, worden gesleept.

Inventariseer wat leerlingen denken dat privacy is (op basis van hun woordspinnen), vraag om de voorbeelden. Het heeft te maken met ‘persoonlijk’ en ‘privé’. Vaak wordt privacy uitgelegd als: ‘dat wat je voor jezelf wilt houden, je eigen gedachten, wat er in je eigen huis gebeurt, wat jij niet wilt delen met iemand anders’. Dat is correct.

LessonUp: Als docent kun je de woorden in het woordweb verslepen. Sluit hiervoor de invoer via de knop 'Bekijk het eindresultaat', en 'Toon alle woorden'. 

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

• De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. 

• Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst. 

• Een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

• De Autoriteit Persoonsgegevens controleert of iedereen de privacyregels goed volgt en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt. 

Checklist

Leg uit dat privacy een recht is dat in onze Grondwet staat. In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden. Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

Naast de grondwet zijn er gewone wetten. De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties (zoals gemeenten, socialmediaplatforms, scholen en sportclubs) én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. In de AVG is geregeld wat deze partijen en burgers wel en niet mogen doen met jouw gegevens, en wat jouw eigen rechten zijn (zoals het recht om je gegevens te mogen inzien, wijzigen, of verwijderen).

Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst, omdat die anders hun werk niet kunnen doen. Ook mogen scholen en ziekenhuizen jouw BSN vragen (wat normaal alleen de overheid mag). Ze hebben daar een speciale ontheffing voor. Je BSN wordt dan je onderwijsnummer of je zorgnummer. Maar verder mag bijna niemand je BSN vragen.

Een sportclub of een webwinkel vraagt natuurlijk wel om persoonsgegevens zoals naam, adres en woonplaats, soms telefoonnummer, e-mailadres en bankrekeningnummer. Hier mogen ze naar vragen omdat ze die gegevens nodig hebben voor de administratie voor betalingen, bezorgingen of lidmaatschappen. Die gegevens moeten ze wel heel zorgvuldig behandelen en veilig opslaan. De vuistregel is: een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) controleert of iedereen de privacyregels goed volgt (en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt). Daar kun je ook terecht als je vragen of klachten hebt.

Wat je vrienden van jou mogen weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Bespreek het verschil tussen de privacybescherming die wettelijk geregeld is en de privacybescherming waar je zélf als burger verantwoordelijk voor bent.

Doe dit aan de hand van de voorbeelden waar de leerlingen via hun woordspin mee kwamen. Wettelijk geregeld door de privacywetgeving of niet? Merk op dat er natuurlijk wel ándere wetten van toepassing kunnen zijn (zoals het strafrecht) wanneer de privacywetgeving ergens niets over zegt. Je kunt niet zomaar alles doen wat je wil.

LessonUp: je kunt eventueel gebruik maken van de interactieve quizvragen. De leerlingen kunnen via LessonUp.app meedoen met hun eigen device.

Wat een school wel en niet van jou mag weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat je op social media mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of je de badkamerdeur op slot mag doen

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

De foto's en uitslagen die de sportclub op zijn website mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of je ouders je wachtwoorden mogen weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat de huisarts over jou kan vertellen 

aan een andere arts

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of de buurman met zijn drone boven jouw tuin opnamen mag maken

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Je weet nu wat wel en niet wettelijk geregeld is op het gebied van privacy. 

Maar je beseft ook dat je zelf moet nadenken over hoe je je privacy kunt beschermen. 

Samengevat

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Autoriteit Persoonsgegevens (AP): de toezichthouder voor de verwerking van persoonsgegevens. Deze organisatie controleert of de AVG goed gevolgd wordt. Hun website geeft informatie over wat wel en niet mag, en je kunt er een klacht indienen als je denkt dat een bedrijf, organisatie of overheidsinstantie de privacywet (AVG) overtreden heeft. Maar dus ook als je denkt dat de buurman je privacy heeft geschonden, bijvoorbeeld door een camera op jouw tuin te richten.

AVG (Algemene verordening gegevensbescherming): een Europese richtlijn die via een invoeringswet verankerd is in de Nederlandse wetgeving. Simpel gezegd: ‘de Nederlandse privacywet’. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan (en is daarnaast van toepassing op de relatie tussen burgers onderling). De wetgeving beschermt burgers en geeft hun bepaalde rechten, zoals het recht om je gegevens in te zien, te wijzigen of te laten verwijderen. Voor kinderen gelden extra strenge regels voor de bescherming van hun gegevens, waarbij ‘kinderen’ gedefinieerd is als ‘iedereen die nog geen 16 is’. 

Woordenlijst

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

BSN (burgerservicenummer): het nummer dat overheidsinstanties, zoals de belastingdienst, gebruiken om te communiceren met hun burgers (álle burgers, dus zowel volwassenen als kinderen). Het staat o.a. op je paspoort, je ID en je rijbewijs. Het leerlingnummer van scholieren is identiek aan het BSN. Let op: alleen overheidsdiensten mogen gebruikmaken van je BSN (opvragen, bewaren, etc.). Voor een beperkt aantal instanties geldt daarvoor een vrijstelling, zoals scholen, ziekenhuizen en werkgevers. Verder mag niemand je BSN vragen of bewaren; het geldt als een persoonsgegeven (zie aldaar) waar je dus heel zorgvuldig mee om moet gaan.

Persoonsgegevens: alle gegevens waarmee je direct of indirect kunt bepalen wie iemand is. Bijvoorbeeld: je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres of BSN. Zelfs je IP-adres (van je smartphone of computer) kan persoonsgebonden zijn. Extra gevoelige persoonsgegevens heten ‘bijzondere persoonsgegevens’. Zoals: je geloof (religie), je land van herkomst, je seksuele geaardheid en je medische gegevens. Denk altijd goed na voor je dit soort informatie – gewone persoonsgegevens en vooral bijzondere persoonsgegevens – online deelt.

Woordenlijst

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Privacy: zélf kunnen bepalen welke gegevens over jezelf je met wie (en in welke context) wilt delen.

Woordenlijst

Help ons de lessen verbeteren!

Geef uw feedback op De InternetHelden door een paar korte vragen te beantwoorden