9.5

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 4

Welkom! 

Welkom

Welkom! 

Planning:

Opstarten	05 min
Herhaling 9.4	10 min
Bespreking huiswerk	10 min
Uitleg paragraaf 9.5	10 min
Maken paragraaf 9.5	20 min
Lesafsluiting met LessonUp	15 min

Planning tot aan SO:

1. Vrijdag 28 okt:           Paragraaf 9.1-1         Spanning en stroomsterkte
2. Maandag 30 okt:      Paragraaf 9.1-2        Rekenen met de Wet van Ohm
3. Maandag 4 nov:        Paragraaf 9.2-1        Serieschakelingen en parallelschakelingen
4. Dinsdag 5 nov:          Paragraaf 9.2-2       Rekenen met schakelingen
5. Woensdag 6 nov:     Paragraaf 9.2-2          Rekenen met schakelingen
6. Maandag 11 nov:       Paragraaf 9.3              Vervangingsweerstand
7. Dinsdag 12 nov:        Paragraaf 9.4              Automatische schakelingen
8. Woensdag 13 nov:   Paragraaf 9.5-1          Diode en led     
9. Maandag 18 nov:      Herhalingsles H9      + Paragraaf 9.5-2
10. Dinsdag 19 nov:         SO H9 Paragraaf 1 t/m 5

LDR is een lichtgevoelige weerstand. Wat is goed?

1. De weerstand is altijd hetzelfde.
2. De weerstand is hoog bij veel licht.
3. De weerstand is laag bij veel licht.

Bij een NTC..
(twee antwoorden zijn goed!)

1. stijgt de weerstand als de temperatuur daalt
2. stijgt de weerstand als de temperatuur stijgt
3. daalt de weerstand als de temperatuur stijgt
4. daalt de weerstand als de temperatuur daalt

Bij welke combinatie van temperatuur en hoeveelheid licht is de vervangingsweerstand het grootst?

1. veel licht, hoge temperatuur
2. weinig licht, hoge temperatuur
3. veel licht, lage temperatuur
4. weinig licht, lage temperatuur

een elektromagneet waarmee je schakelt

een opgerold stuk koperdraad

Een instrument met een vrij bewegende magneet

komt uit een batterij

een stuk ijzer dat magnetisch is

de spoel

het relais

de magneet

de stroom

het kompas

Wat is een relais?

1. Een elektrische schakelaar
2. Een magnetische schakelaar
3. Een lichtschakelaar
4. Een drukschakelaar

Wat is de functie van het relais?

1. Het relais meet de spanning
2. Het relais werkt als spanningsdeler
3. Het relais meet de stroomsterkte
4. Het relais werkt als schakelaar

Een fietslamp gaat automatisch in het donker aan. Welk onderdeel zit er zeker in deze lamp?

1. Een LDR
2. Een NTC
3. een relais
4. Een transistor

Welk onderdeel zit er zeker in een digitale thermometer?

1. Een LDR
2. Een NTC
3. Een relais
4. Een transistor

In een schakeling voor een automatische straatlantaarn is een LDR opgenomen als schakelaar.
Welk onderdeel is de LDR?

1. sensor
2. verwerker
3. actuator

uit welke drie onderdelen bestaat een automatische schakeling altijd?

Wanneer er meer licht op een LDR valt, wordt de weerstand ...... en de stroomsterkte door de LDR ......

1. Groter, Kleiner
2. Kleiner, Groter
3. Groter, Blijft Gelijk
4. Kleiner, Kleiner

Hoe noemt het volgende symbool:

1. LDR
2. Weerstand
3. Led
4. Motor

Wat betekent het symbool hiernaast?

1. LDR
2. NTC
3. LED
4. diode

Bij een inbraakalarm is het alarm de:

1. Sensor
2. Verwerker
3. Actuator

LDR

Light Dependant Resistance. 

Op licht reagerende weerstand. 

Hoe meer licht op de LDR, des te lager de weerstand.

Bijvoorbeeld: In telefoon zit LDR om je schermhelderheid aan te passen

NTC

Negatieve Temperatuur Coëfficient

NTC is gevoelig voor temperatuur

Hoe hoger de temperatuur van de NTC, des te lager de weerstand.

Bijvoorbeeld: In smartphone NTC om te melden als telefoon oververhit

Welke huiswerkvragen wil je bespreken?

Opgave 101

Opgave 102

Je leert ...

• de werking van led en diode in een schakeling uitleggen;
• de werking van een transistor in een sensorschakeling uitleggen;

Diode

1

2

3

Light Emitting Diode

Een LED sluit je in de doorlaatrichting

aan.

De langste aansluitpoot met de plus,

de kortste met de min.

Transistor

Naast het relais kunnen we ook een ander soort automatische schakelaar gebruiken: de transistor. 

Transistor

Naast het relais kunnen we ook een ander soort automatische schakelaar gebruiken: de transistor. 

- Schakelaar / stroom versterkt doorgeven
- 3 aansluitpunten: basis (B), collector (C) en emitter (E)
- Toepassingen: versterker --> stroom versterkt doorgeven

Transistor

Drie aansluitpunten

 1) collector (C)

 2) basis (B)

 3) emitter (E)

Kleine stroom B naar E,

grote stroom C naar E

Geen signaal

Geen stroom van basis naar emitter —>

Geen stroom van collector naar emitter

Wel signaal

Zwakke stroom van basis naar emitter —>

Grote stroom van collector naar emitter

Werking transistor

Inbraak alarm

Voordeel en nadeel transistor

Voordeel: 
Een transistor is kleiner dan een relais en daardoor beter toepasbaar in kleinere schakelingen. 

Nadeel: 

Het feit dat de transistor met kleinere stromen werkt terwijl het relais grotere stromen kan verwerken.

Aan de slag

• Wat? Maak 9.5 helemaal behalve de steropdrachten
• Hoe? Zelfstandig, in je werkboek
• Hulp? Lees 9.5 nogmaals door
• Tijd? 20 minuten
• Resultaat? Klassikaal bespreken
• Klaar? Maak de steropdrachten
• Ook daarmee klaar? Maak de oefentoets

Een TRANSISTOR heeft 3 belangrijke punten: B,C,E

1. B is BASIS, C is COLLECTOR, E is ENERGIE
2. B is BASIS, C is CAPACITEIT, E is ENERGIE
3. B is B-STROOM, C is COLLECTIEF, E is EMITTER
4. B is BASIS, C is COLLECTOR, E is EMITTER

Hoe loopt de hoofdstroom in een transistor?

1. Van emitter naar collector
2. Van emitter naar basis
3. Van basis naar collector
4. Van collector naar emitter

Wat is een diode?

1. Een soort lampje
2. Een weerstand
3. een elektronisch onderdeel dat de stroom maar één richting doorlaat
4. Een stroombron

Wat is een LED?

1. een soort gloeilamp
2. een soort tl verlichting
3. een lichtgevende diode
4. een soort spaarlamp

Wat is er bijzonder aan een LED?

1. Het kan meer spanning aan
2. Het kan meer stroomsterkte aan
3. De stroom kan maar in 1 richting er doorheen
4. De stroom kan in alle richtingen er doorheen

Sleep de juiste naam naar het juiste symbool

Diode

Batterij

Spanningsbron

Relais

LED

Wat is geen stroomrichting in een transistor

1. basis --> collector
2. basis --> emitter
3. Collector - Emitter

Een transistor wordt opgenomen als schakelaar. Door welk onderdeel wordt de transistor bediend?

1. Door de basis
2. Door de emitter
3. Door de collector
4. Door een draadje

Sleep de woorden op de juiste symbolen

NTC

Lamp

Relais

Transistor

LDR

Een transistor heeft een aan- en een uit-stand.
Welke stromen lopen er in de aan-stand door de transistor?

1. basis -> emitter collector -> emitter
2. basis -> collector basis -> emitter
3. collector -> emitter basis -> collector

Sleep de namen naar de juiste beschrijving

Laat maar in 1 richting stroom door

Weerstand neemt af als de temperatuur toeneemt

Een constante weerstand

Weerstand neemt af als de lichtintensiteit toeneemt

LDR

Ohmse weerstand

NTC

Diode

Je kunt...

• de werking van led en diode in een schakeling uitleggen;
  
• de werking van een transistor in een sensorschakeling uitleggen;

Ja, dat kan ik!

😒🙁😐🙂😃