Hoofdstuk 1 - Wat is criminaliteit?

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

Criminaliteit

Wat is criminaliteit? 

Wat denk jij dat criminaliteit inhoudt?

Wat denk jij dat criminaliteit inhoudt?

Wat leer ik deze les?

• wat het begrip criminaliteit inhoudt 
• wat het verschil is tussen overtredingen en misdrijven 
  
• wat voorbeelden zijn van misdrijven en overtredingen 
• de betekenis van de begrippen: waarde, norm, geschreven en ongeschreven regel en rechtsregel 
• uitleggen wat een maatschappelijk probleem is 
• met behulp van de kenmerken van een maatschappelijk probleem uitleggen dat criminaliteit een maatschappelijk probleem is 
• wat de materiële en immateriële gevolgen van criminaliteit zijn 
• de vier kenmerken van veelvoorkomende criminaliteit 

Ik leer...

Criminaliteit

Criminaliteit 

Het geheel van gedragingen dat door de wet strafbaar gesteld wordt. 

Misdrijf

Overtreding

Een zware schending van de wet. 

Je krijgt hiervoor een strafblad als je ouder bent dan 12 jaar

Straf: Gevangenisstraf of taakstraf

Een lichte schending van de wet. 

Je krijgt meestal geen strafblad. 

Straf: Boete

Noem een voorbeeld van een overtreding

Noem een voorbeeld van een overtreding

Noem een voorbeeld van een misdrijf

Noem een voorbeeld van een misdrijf 

Bepaal of de situatie op de foto een overtreding is of een misdrijf

Is de situatie op de foto een overtreding of een misdrijf?

Overtreding

Misdrijf

Wat vind jij een belangrijke waarde?

Wat vind jij een belangrijke waarde? 

Waarde 

Normen

• Iets wat mensen belangrijk vinden 
• Een ideaal
• Gericht op de lange termijn 

• Regels
• Horen bij een waarde
• Ongeschreven regels
• Geschreven regels

Koppel de waarde met de juiste norm

Koppel de waarde aan de juiste norm 

Veiligheid

Orde

Respect

Niet praten tijdens de uitleg

U zeggen tegen oudere mensen 

Stoppen voor een rood stoplicht

Geschreven regels

Ongeschreven regels

• Maken duidelijk wat je rechten en plichten zijn 
• Ook wel rechtsregels genoemd, overtreding is strafbaar
• Voor iedereen geldend
• Staan in wetten beschreven

• Gedragsregels die niet in de wet staan
• Door mensen over de jaren heen ontwikkeld en van elkaar overgenomen
• Overtreding is niet strafbaar,  maar mensen vinden je dan vaak asociaal

Wat is volgens jou een ongeschreven regel?

Wat is volgens jou een ongeschreven regel?

Waarom denk jij dat criminaliteit een maatschappelijk probleem is?

Waarom denk jij dat criminaliteit een maatschappelijk probleem is?

Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, want: 

1. Het gaat om een situatie die veel mensen onwenselijk vinden 
2. Er bestaan verschillende meningen over de oplossing van het probleem 
3. Het probleem krijgt de aandacht van de media 
4. Het probleem kan door middel van gezamenlijke actie of door de overheid worden opgelost 

Noem een oplossing om criminaliteit te verminderen

Noem een oplossing om
criminaliteit te verminderen

De leerlingen kunnen zelf nadenken over kleine of grote oplossingen om criminaliteit te kunnen verminderen. Een voorbeeld uit het boek is: mensen beveiligen hun huis beter, zodat er minder inbraken kunnen plaatsvinden. 

Criminaliteit heeft gevolgen op materieel vlak en immaterieel vlak. 

Deze gevolgen hebben te maken met geld

De psychologische gevolgen van criminaliteit, gevoelens en de beleving van slachtoffers. 

Materiële gevolgen

• Er zijn kosten voor burgers en bedrijven om   criminaliteit te voorkomen. 
• Er zijn ook kosten voor burgers en bedrijven als gevolg   van criminaliteit. 
• De uitgaven van de overheid lopen ook hoog op om   criminaliteit te bestrijden. 

Immateriële gevolgen

• Er zijn gevoelens van angst en onveiligheid
• Er kan emotionele of geestelijke schade zijn 
• Als mensen onvoldoende worden geholpen door de   overheid kan dit leiden tot aantasting van het rechtsgevoel
• Opvattingen over goed en kwaad kunnen veranderen:   normvervaging
• Mensen kunnen het vertrouwen in de overheid en de   politiek verliezen 
• Het gevaar voor eigenrichting bestaat 

Bij de buren is er vorige week ingebroken, daardoor
slapen ze nu heel slecht.

Bij de buren is er vorige week ingebroken, daardoor slapen ze nu heel slecht. 

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

Doordat er in het winkelcentrum steeds vaker wordt ingebroken, heeft de groenteboer camera's voor zijn bedrijf opgehangen.

Doordat er in het winkelcentrum steeds vaker wordt ingebroken, heeft de groenteboer camera's voor zijn bedrijf opgehangen. 

1. Materieel gevolg
2. Immaterieel gevolg

4 kenmerken veelvoorkomende criminaliteit 

• strafbare gedragingen die veel     voorkomen 
• het veroorzaakt veel schade
• het zijn hinderlijke gedragingen 
• de gedragingen bevorderen het gevoel   van onveiligheid

Voel jij je wel eens onveilig door veelvoorkomende criminaliteit?

Voel jij je wel eens onveilig door veelvoorkomende criminaliteit?

Ja

Nee

Samenvattingsvideo van dit hoofdstuk 'Wat is criminaliteit'

maatschappij-kunde.nl

Filmpjes, testjes en een quiz over dit hoofdstuk voor BB vindt u hier.

maatschappij-kunde.nl

Filmpjes, testjes en een quiz over dit hoofdstuk voor KGT vindt u hier.

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat het begrip criminaliteit inhoudt 
• wat het verschil is tussen overtredingen en misdrijven 
  
• wat voorbeelden zijn van misdrijven en overtredingen 
• de betekenis van de begrippen: waarde, norm, geschreven en   ongeschreven regel en rechtsregel 
• uitleggen wat een maatschappelijk probleem is 
• met behulp van de kenmerken van een maatschappelijk probleem   uitleggen dat criminaliteit een maatschappelijk probleem is 
• wat de materiële en immateriële gevolgen van criminaliteit zijn 
• de vier kenmerken van veelvoorkomende criminaliteit 

Ik leerde...

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat het begrip criminaliteit inhoudt 
• wat het verschil is tussen overtredingen en misdrijven 
  
• wat voorbeelden zijn van misdrijven en overtredingen 
• de betekenis van de begrippen: waarde, norm, geschreven en ongeschreven regel en rechtsregel 
• uitleggen wat een maatschappelijk probleem is 
• met behulp van de kenmerken van een maatschappelijk probleem uitleggen dat criminaliteit een maatschappelijk probleem is 
• wat de materiële en immateriële gevolgen van criminaliteit zijn 
• de vier kenmerken van veelvoorkomende criminaliteit 

Ik leerde...

Einde van de les 'Wat is criminaliteit?'

De volgende les gaat over:

Waarom worden mensen crimineel?