Archiefstukje
Archiefstukjes zijn korte lessen die het beste werken als opwarmer, tussendoortje of afsluiter. In deze lessen worden leerlingen actief aan het denken gezet aan de hand van één of een enkele bron. Bij archiefstukjes ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling en/of het activeren van voorkennis.
Instructie
1. See
In de eerste stap beschrijven leerlingen wat ze zien, op een zo neutraal mogelijke manier. Bekijken ze bijvoorbeeld een schilderij van Christus aan het kruis? Dan is het de bedoeling dat dat in deze stap omschreven wordt als: “ik zie een man aan een kruis”.
Het is aan te raden deze eerste stap niet te snel af te ronden. Daag leerlingen uit om ook alle details te benoemen. Dit zorgt voor meer verdieping bij de twee volgende stappen.
2. Think
In deze stap laten leerlingen horen wat ze denken dat er gaande is in het beeld. Wat denken ze te zien? Hoe interpreteren zij de foto? En vooral ook: hoe komen ze tot deze interpretatie? In de Engelse variant wordt in deze stap veelvuldig de slagzin “What makes you say that?” gebruikt. Zo leg je als docent het denkproces van leerlingen bloot.
3. Wonder
In de derde stap, gaan we een stap verder in het denkproces. Welke vragen roept het beeld nog bij je op? Wat denk je dat er nog meer zou kunnen gebeuren in deze foto, bijvoorbeeld vlak voor of vlak nadat deze is genomen?
See, Think, Wonder kan ingezet worden als kijkoefening, zonder dat je als docent kennis toevoegt.
Het kan ook goed werken om gedurende stap 2 juist wel meer kennis en feiten toe te voegen. Dit beïnvloedt wel het verloop van stap 3. Ook is het raadzaam eerst leerlingen de tijd te geven om hun gedachtes uitgebreid vorm te geven in stap 2. Het horen van kennis en feiten kan bij leerlingen het gevoel oproepen dat ze iets fout kunnen zeggen.
Informatie over de foto en de fotograaf
Deze foto is gemaakt door Augusta Curiel, een Surinaamse fotograaf die in de periode 1904-1937 duizenden foto’s in Suriname maakte. Augusta’s zus Anna assisteerde haar.
In 1904 startten de zussen samen een fotohandel aan huis, genaamd Augusta Curiel photograaf. Curiel groeide uit tot de meest toonaangevende en succesvolle fotograaf in Suriname. Het is zeer uitzonderlijk dat zij als Zwarte vrouw in een koloniale samenleving deze positie wist te verwerven.
Op 31 augustus 1931 verleende koningin Wilhelmina zelfs het predicaat van hofleverancier aan Augusta Curiel. Zij was de eerste hofleverancier in Suriname.
De dames Curiel, zoals zij genoemd werden, fotografeerden bij officiële gelegenheden, maar legden ook andere gebeurtenissen in het maatschappelijk leven van Suriname vast. Ook maakten ze portretten in of bij de studio aan huis.
De foto’s van Augusta Curiel geven een uniek beeld van het begin van de twintigste eeuw in Suriname. Tegelijkertijd is het ook een enigszins opgepoetste weergave van de realiteit: opdrachtgevers vroegen Curiel om een positief beeld te laten zien.
De foto van de Heerenstraat in Paramaribo is waarschijnlijk niet in opdracht gemaakt. Maar zien we hier het werkelijke Paramaribo van 1908? Deels. Wat duidelijk zichtbaar is, is hoe Curiel bepaalde dingen heeft gepositioneerd (en dus geësceneerd) in de foto: de mensen op de voorgrond poseren bijvoorbeeld en het speelgoedpaardje staat precies haaks op de camera waardoor het goed in beeld is. De foto is dus niet een spontane snapshot. Toch legt Curiel ook veel ‘echts’ vast: de sociale verhoudingen zijn goed terug te zien in de blote voeten van het Zwarte meisje in het midden, tegenover de schoenen en het speelgoed van de witte kinderen. Op de achtergrond zien we juist ook Zwarte dames in chique kledij, wat ook iets vertelt over de samenleving van het Paramaribo van toen.
Dat het hier gaat om een koloniale samenleving, wordt ook duidelijk uit de omgeving. De architectuur is typisch voor de Nederlandse koloniën. Een heel herkenbaar typisch Nederlands architectonisch element is het entreetrappetje voor het witte huis centraal op de foto. En zelfs de bomen zijn een koloniaal product: de zaden voor deze bomen werden uit Brazilië gesmokkeld.
Meer informatie: