lesson plan
De geschiedenis van Sint en Piet
A lesson plan by Stichting Nederland wordt Beter
Ready to use this lesson plan? Use the button below to save a copy of this lesson plan in your account. After doing so, you will be able to modify the lessons as you wish.
Doelgroep
De lessen zijn bedoeld voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs en de brugklas, en bestaan uit vier lessen. Als alternatief voor LessonUp kunnen de lesseon ook uitgevoerd worden met PowerPoints en een werkboek.
Download hier de docentenhandleiding.
Maker
De lessenserie is ontwikeld door Stichting Nederland Wordt Beter. Aan de lessenserie hebben meegewerkt: leerkrachten uit het basisonderwijs, lerarenopleiders, experts op het gebied van Zwarte Piet en racisme, en vrijwilligers van Stichting Nederland Wordt Beter.
Het standpunt van Nederland Wordt Beter is dat Zwarte Piet aangepast moet worden naar een Piet zonder racistische kenmerken, zodat het Sinterklaasfeest een inclusief feest wordt voor alle bewoners van Nederland.
Einddoel
Het einddoel van de lessen is dat de leerling:
• kan uitleggen hoe de figuur Zwarte Piet is ontstaan en veranderd in de afgelopen tijd;
• kan uitleggen waarom veel scholen, bedrijven en organisatoren van Sinterklaasintochten Zwarte Piet vervangen of veranderen in bijvoorbeeld Schoorsteenpiet of Mini-Sintjes;.
• feiten en meningen in de discussie over Zwarte Piet kan onderscheiden;
• zelf een mening kan vormen of Zwarte Piet wel of niet aangepast moet worden.
Materialen
De lesmaterialen bestaan uit 4 lessen in LessonUp. Als alternatief kunnen de lessen ook worden uitgevoerd met PowerPoints en een werkboek. Download hier de docentenhandleiding
Les 1: Geschiedenis van het Sinterklaasfeest
In les 1 bestuderen leerlingen de geschiedenis van Sint Nicolaas, en de geschiedenis van het
Sinterklaasfeest.
Leerdoelen:
- uitleggen wie de historische persoon Sint Nicolaas was;
- elementen van het huidige Sinterklaasfeest herkennen in oude verhalen over Sint Nicolaas;
- uitleggen hoe het uiterlijk en karakter van Sint Nicolaas en de gebruiken van het Sinterklaasfeest zijn veranderd in de loop der tijd;
- uitleggen wanneer de figuur Zwarte Piet is geïntroduceerd, en hoe zijn uiterlijk en rol zijn veranderd in de loop der tijd;
- uitleggen wat het begrip “traditie” betekent.
Tijdsplanning
Les 1 duurt ongeveer 45 minuten.
Lesonderdelen
- Video 1 “Heeft Sinterklaas echt bestaan?”
- Opdracht 1 “Verhalen over Sint Nicolaas”
- Video 2 “Ontstaan van het Sinterklaasfeest”
- Opdracht 2 “Kennisquiz”
- Video 3 “Geschiedenis van de Pieten”
- Opdracht 3 “Tradities
Les 2: De geschiedenis van Zwarte Piet
Inhoud:
In les 2 maken leerlingen kennis met de geschiedenis van het uiterlijk van Zwarte Piet en verdiepen ze zich
in de vraag waarom Zwarte Piet zo is weergegeven. De begrippen ‘racisme’ en ‘karikatuur’ staan centraal in
deze les. Deze les gaat over de manier waarop witte mensen zwarte mensen in het verleden (en heden) afbeeldden.
Door uiterlijke kenmerken die in de ogen van witte mensen opvallend waren uit te vergroten en te overdrijven
ontstond de raciale karikatuur die we terugzien bij Zwarte Piet. De in de ogen van witte mensen donkere
huid werd zwart afgebeeld. De in de ogen van witte mensen vollere lippen werden heel groot en rood of wit
getekend en geschminkt.
Leerdoelen:
- uitleggen wat de uiterlijke kenmerken van Zwarte Piet zijn;
- uitleggen waarom ervoor is gekozen Zwarte Piet zo weer te geven, met kroeshaar, rode lippen, gouden oorbellen, etc.;
- uitleggen wat ‘karikatuur’ betekent;
- uitleggen wat er onder de begrippen ‘racisme’ en ‘discriminatie’ wordt verstaan;
- voorbeelden noemen van racisme in Nederland;
- Een aantal historische bronnen analyseren en interpreteren.
Tijdsplanning en lesonderdelen
Les 2 duurt langer dan de andere lessen. De les bestaat uit een interactief, klassikaal onderdeel (45 minuten), een onderzoeksopdracht en presentaties (45 minuten).
Les 3: Meningen over Zwarte Piet
Inhoud
Les 3 richt zich op de meningen over Zwarte Piet. Leerlingen verplaatsen zich in het perspectief van mensen
die de traditionele Piet veranderd willen zien. Daarnaast reflecteren ze op hun eigen opvattingen.
Leerdoelen:
- uitleggen wat mensen leuk en niet leuk vinden aan Zwarte Piet;
- uitleggen waarom er goede alternatieven zijn voor Zwarte Piet;
- uitleggen waarom het belangrijk is om te kijken naar de impact van een actie, en niet alleen naar de bedoeling ervan;
- uitleggen waarom het belangrijk is om te luisteren naar mensen die zich beledigd voelen.
Tijdsplanning
De les duurt ongeveer 45 minuten
Lesonderdelen
– Opdracht 1: “Leuk of niet leuk?”
– Opdracht 2: “Schelden”
– Opdracht 3: “Drie Pieten?”
– Opdracht 4: “Kies jouw Piet”
– Opdracht 5: “Bedoeling en impact”
– Opdracht 6: “Wat doe je?”
– Opdracht 7: “Aanpassen”
Les 4: Verandering
Inhoud
Les 4 richt zich op de recente aanpassing van Zwarte Piet. Aan het eind van de les kijken leerlingen terug op wat ze hebben geleerd van de lessen.
Leerdoelen
- uitleggen welke gebeurtenissen hebben bijgedragen aan de bewustwording over Zwarte Piet;
- beoordelen of er in een gemeente sprake is van een inclusief of exclusief feest;
- analyseren welke argumenten worden gebruikt om te kiezen voor Zwarte Pieten, Schoorsteenpieten of andere Pieten.
Planning
De les duurt ongeveer 45 minuten (exclusief de
verdiepingsopdracht).
Lesplanning
- Introductie
– Voorkennis activeren
– Video “Gerda Havertong over Zwarte Piet”
– Opdracht 1: “Tijdbalk”
– Opdracht 2: “Inclusief of exclusief”
– Opdracht 3: “Argumenten”
– Opdracht 4: “Meningen in grafieken en kaarten”
– Opdracht 5: “De toekomst”
– Slotopdracht
– Verdiepingsopdracht
