1. De VOC-tijd (1596-1799) 2122

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

1. De VOC-tijd (1596-1799)

Even aanmelden bij LessonUp

klascode ftlmb

Lesplanning

Toets bespreken

Uitleg H1

Zelfstandig werken

Nabespreken

Toets bespreken

• Leer de bouwstenen/leerdoelen, oefen met quizlet, lees de samenvattingen.
• Geef antwoord op de hele vraag. Lees de vraag dus goed! Beantwoord alle onderdelen van de vraag! 
• Als er een begrip in de vraag staat > Laat in je antwoord blijken dat je het begrip kent. Herhaal de vraag! Of staat er: Doe het zo: ..... Doe dat dan!
• Tel je punten na!  
• Uitgebreid bespreken? Kom maandag of woensdag het 7e uur naar M-uur! 

• Op een SE noteer je je voor- en achternaam. Klas, vak en SE-nr
• Geen pijltjes oid gebruiken. Wijzig eventueel het vraagnummer.
• Noteer een multiplechoice-antwoord met een HOOFDLETTER.

  

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

1. De VOC-tijd (1596-1799)

Leerdoelen/Bouwstenen H1

• Je kan uitleggen hoe de handel in specerijen vóór de zeventiende eeuw verliep.
• Je kan uitleggen wat een handelsmonopolie is.
• Je kan vertellen waarom, wanneer en hoe de VOC opgericht is.
• Je kan uitleggen hoe de handel in aandelen werkt.
• Je kan de vier tactieken beschrijven die de VOC gebruikte om zoveel mogelijk winst te maken. Gebruik hierbij de begrippen factorijen en hongitochten
• Je kan drie oorzaken noemen waarom de VOC failliet ging. 

Wat weet jij al over het koloniale
verleden van Nederland
en Indonesië?

De rijke Republiek

Nederland, België̈ en Luxemburg werden in de zestiende eeuw De Nederlanden genoemd.  De Nederlanden hoorden bij het Spaanse rijk. 

In 1568 begon in de Nederlanden een opstand tegen de Spaanse koning. Deze opstand wordt  de Opstand of 80-jarige oorlog genoemd.

In 1588 werden de zeven noordelijke gewesten onafhankelijk van Spanje.
Ze noemden zich vanaf dat moment de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 

De rijke Republiek

Met de economie van de Republiek ging het al snel goed.  Dat kwam door: de Oostzeehandel,  de gunstige ligging,  de grote handelsvloot en de kennis van de zeevaart. 

In 1585 blokkeerden Nederlandse schepen de haven van Antwerpen > schepen moesten dus maar 'doorvaren' naar het Amsterdam

De Republiek  ofwel AMSTERDAM werd zo het handelscentrum van Europa.

Winstgevende handel 

De handel in specerijen en  zijde was in de middeleeuwen erg winstgevend.

Specerijen groeien in tropische gebieden rond de evenaar, bijvoorbeeld in Zuidoost-Azië. Indië, India, Thailand etc.  

Peper, kruidnagelen, foelie, nootmuskaat

Je kan uitleggen hoe de handel in specerijen vóór de zeventiende eeuw verliep

Winstgevende handel 

Tot in eind vijftiende eeuw kochten kooplieden deze specerijen in Egypte en Turkije van Arabische kooplieden. 

Deze handel verliep voornamelijk over land én met veel tussenhandelaren.

Hierdoor stegen de prijzen enorm.  

Na de val van het Oost Romeinse Rijk komt deze handel grotendeels stil te liggen...

Je kan uitleggen hoe de handel in specerijen vóór de zeventiende eeuw verliep

 Nu kun je peper voor

een paar euro in de supermarkt kopen. Maar toen was het

heel erg duur. Daar komt ons woord ‘peperduur’ dus

vandaan!

E

Zeeroute

In 1498 vond de Portugees Vasco da Gama een goede zeeroute naar Indië. De Portugezen probeerden deze route,  de Carreira da India, geheim te houden. Zo werden ze erg rijk omdat zij het monopolie op de handel in specerijen hadden. 

De Spanjaarden verdienden onderwijl veel geld aan 'de Nieuwe 

Wereld'  In deze periode zijn Spanje en Portugal 

de rijkste landen. 

Gevolg >  Spanje had dus veel geld  beschikbaar om oorlog te voeren met de Republiek! 

De handel in specerijen ging eerder via land. Maar dat was een lastige route en er moest veel tol betaald worden. Een route via zee zou meer opleveren...

• Hollandse kooplieden willen ook de zeeroute ontdekken...
• Willem Barentsz  probeerde in 1596 langs het noorden. Dat mislukte en kwamen vast te zitten op Nova Zembla  
• Uiteindelijk lukt het De Houtman om de Oost te bereiken. 

Hoe kom je %*& in Indië? Via het noorden of het zuiden? 

0

• Er was veel concurrentie tussen de handelscompaniën die naar de Oost vertrokken.   Gevolg > prijzen van specerijen daalden. 
• De Republiek was in oorlog met Spanje en er daar was  juist veel geld nodig.
• De Staten Generaal verbood de concurrentie en alle compagnieën werden moesten samenwerken onder één vlag: de VOC.
  

     1602     De oprichting van de VOC 

Je kan vertellen waarom, wanneer en hoe de VOC opgericht is. 

Oprichting VOC

• Om de schepen en het personeel te financieren gaf de VOC aandelen uit. Aandeel= een klein stukje v. bedrijf
• Iedereen kon aandelen kopen. Zo bezat je een klein deel van de VOC en kreeg je dus ook een klein deel van de winst: dividend. 
• Je kon aandelen kopen of verkopen op de Amsterdamse beurs.

Handelsmonopolie

• De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om op Azië te varen > handelsmonopolie. 
• De VOC mocht oorlog voeren en verdragen sluiten, net als een zelfstandige staat.
• De VOC mocht forten bouwen.
  

Stel je eens voor dat AH van de Nederlandse regering deze privileges zou krijgen! 

1. VOC verkocht goud & zilver en kocht daar in China zijde, thee en porselein
2. In Japan dat werd verkocht en kocht de VOC  goud en zilver
3. In India kocht men katoen in voor Indië  > In Indië  kochten ze specerijen.

• Door factorijen was het niet nodig om grote gebieden te veroveren.  
•  vaker onder dwang  

Inter-Aziatische handel

De VOC sloot handelsverdragen. Soms vrijwillig, vaker met dwang! 

Gebruik van geweld

De VOC mocht de handel van de Staten Generaal zonodig beschermen met geweld.  

1. Op de Bandaeilanden werd de bevolking grotendeels vermoord omdat ze gehandeld hadden met de Portugezen!
2. Om smokkelen tegen te gaan werden er Hongitochten (strafexpedities) uitgevoerd. Daarbij werden op de Molukken kruidnagelbomen vernield. Door beperkt aanbod bleef de prijs hoog! 

De VOC was door de Staten generaal gemachtigd om geweld te gebruiken om de handel te beschermen.
 Je kan uitleggen waarom dit opmerkelijk was.  

De handelswijze van de VOC 

De VOC verkreeg zijn  handelsmonopolie op diverse specerijen. Hoe verkregen zij dit monopolie? 

• Door het uitschakelen van concurrenten  
  
• Door factorijen (handelsposten) te bouwen.
  
• Door handelscontracten te sluiten met inheemse vorsten, in ruil voor militaire steun. 
• Door het opbouwen van handelsnetwerk in Azië.

Je kan de vier tactieken beschrijven die de VOC gebruikte om zoveel mogelijk winst te maken. Gebruik hierbij de begrippen factorijen en hongitochten 

0

Jan Pieterszoon Coen

• Berucht vanwege het gebruik van grof geweld.

• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden

• Hongitochten, speciale strafexpedities om smokkelen tegen te gaan

Historisch persoon

Het einde van de VOC 1799

In 1799 gaat de VOC failliet.   Waarom? 

• Er is minder vraag naar producten van de VOC want er is meer aanbod op de markt. 
• Tijdens de Vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784) blokkeren Engelse schepen de route naar de Republiek
• De VOC wordt slecht bestuur en er is veel corruptie en er werd teveel dividend uitgekeerd door de VOC.
• De inkomsten dalen en de kosten voor personeel en schepen werden steeds hoger. 

Je kan drie oorzaken noemen waarom de VOC failliet ging.

De Republiek als handelsland  

Naast de VOC, die het monopolie op de handel met Oost-Azië kreeg,  werd in 1621 de WIC opgericht. Dit bedrijf kreeg het alleenrecht op de handel met Amerika en hield zich vooral met slavenhandel bezig. 

Nederland verhandelde ca 300 duizend mensen....

Beheers je de leerdoelen? 

• Je kan uitleggen hoe de handel in specerijen vóór de zeventiende eeuw verliep.
• Je kan uitleggen wat een handelsmonopolie is.
• Je kan vertellen waarom, wanneer en hoe de VOC opgericht is.
• Je kan uitleggen hoe de handel in aandelen werkt.
• Je kan de vier tactieken beschrijven die de VOC gebruikte om zoveel mogelijk winst te maken. Gebruik hierbij de begrippen factorijen en hongitochten
• Je kan drie oorzaken noemen waarom de VOC failliet ging. 

Aan de slag! 

Verplicht

• Lezen H1
• Maken plus nakijken: open- en gesloten vragen
• Leren: Leerdoelen/bouwstenen, begrippen 

Keuze

• De invulsamenvatting
• Kijken > Nooit vergeten: Het slavernijverleden 
• Witte handel in zwarte mensen
• Oefenen met Quizlet

0

0

https:

https: