Quadraam
Ruimte voor talent

VO - Vrijheid 2024

1 / 20
next
Slide 1: Slide
BurgerschapskundeMentorles+2Middelbare schoolvmbo, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-6

This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 80 min

Introduction

Deze les staat in het teken van vrijheid. Wij leven in Nederland in een ‘vrij’ land. Vrij om te denken wat je wil, vrij om dat uit te spreken, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent. Maar hoe voelt dat? En voelt iedereen zich wel zo vrij? Zit er eigenlijk verschil in hoe jij en je klasgenoten vrijheid zien of ervaren? Vrijheid behoort samen met solidariteit en gelijkheid tot de kernwaarden van de Nederlandse Samenleving. Onze democratische waarden. Maar met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlogen in Europa voelt ‘vrijheid’ niet altijd meer zo vanzelfsprekend. Hoe kunnen we samen actief zorgen voor onze vrijheid? In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat iedereen zelf belangrijk vindt en hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Instructions

In duo's en klassikaal

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. Dit doen we door het gebruik van verschillende stellingen die we bespreken aan de hand van meningkaarten. In tweetallen kies je een kaartje waarmee je het groepsgesprek aangaat. Door je mening eerst in tweetallen uit te wisselen, waarborgen we een stukje veiligheid in de klas.

De stellingen in deze les gaan over drie thema’s.
Elke thema (deel) heeft 3 stellingen:
Deel 1)    Vrijheid om te zijn wie je bent
Deel 2)    Vrijheid om te zeggen wat je wil
Deel 3)    Vrijheid om te doen wat je wil

Kies één van de drie thema’s of behandel ze allemaal. Je kunt deze dialoog-les ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.

Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. Gebruik hiervoor de laatste (lege)slide achteraan de les.

Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd.
Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over. Wil je zelf kennis en informatie toevoegen, dat kan natuurlijk.

Doel van de les
Met elkaar in dialoog gaan over maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met het thema ‘vrijheid’. Wat vind jij en wat vind ik en hoe verhoudt dat zich tot elkaar? Het verkennen van het woord vrijheid, welke betekenis dit heeft voor ieder en verkennen waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Werkvormen
Meningkaarten-spel, in tweetallen overleggen, klassikaal dialoog

Benodigdheden / voorbereiding
  • Ieder duo heeft MeningKaartjesVOMBO.pdf nodig, er staan 2 sets op de print
  • Scharen om de kaartjes uit te knippen

Bijlagen
MeningKaartjes VO/MBO.pdf

Kennis/competenties/vaardigheden
Bewustwording, zelfbewustzijn, empathie, betrokkenheid, actief luisteren, mening delen, zelfkennis.

Leerdoelen
De leerling…  

...oefent met interviewtechnieken (zoals: actief luisteren, hoor en wederhoor, doorvragen, terugkoppelen en tekst samenvatten)
...oefent met zijn/haar mening te verwoorden
...oefent met actief luisteren naar de mening van de ander
…neemt actief deel aan een groepsgesprek over een maatschappelijk vraagstuk gekoppeld aan het thema vrijheid
…kan een eigen interpretatie van de term vrijheid verwoorden
…heeft kennis opgedaan over verschillende meningen rondom maatschappelijke vraagstukken gekoppeld aan het thema vrijheid

Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
  • Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
  • Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
  • Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
  • Samen met leerlingen vormgeven van een democratische cultuur
  • Kerndoel 2. Diversiteit:
  • In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.
  • Kerndoel 3. Democratische waarden:
  • Kennis over de ontwikkeling en de betekenis van de democratische waarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
  • Onderzoeken van de grenzen aan vrijheid, gelijkheid en solidariteit op individueel, collectief en planetair niveau.
  • Bevragen van morele en ethische perspectieven op rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.
  • Reflecteren op de effecten van het eigen handelen op de omgeving en het welzijn van anderen, nu en in de toekomst.
  • Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid
  • Communiceren op een respectvolle wijze
  • Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
  • Uitdrukken van persoonlijke idealen en opvattingen.
  • Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
  • Verkennen welke individuele en collectieve bijdragen aan oplossingen mogelijk zijn.

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Introductie

Deze les staat in het teken van vrijheid. Wij leven in Nederland in een ‘vrij’ land. Vrij om te denken wat je wil, vrij om dat uit te spreken, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.

Maar hoe voelt dat? En voelt iedereen zich wel zo vrij? Zit er eigenlijk verschil in hoe jij en je klasgenoten vrijheid zien of ervaren?

Vrijheid behoort samen met solidariteit en gelijkheid tot de kernwaarden van de Nederlandse Samenleving. Onze democratische waarden. Maar met de huidige spanningen en conflicten in de wereldvoelt ‘vrijheid’ niet altijd meer zo vanzelfsprekend. Hoe kunnen we samen actief zorgen voor onze vrijheid?

In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat iedereen zelf belangrijk vindt en hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.

Slide 2 - Slide

Wat is vrijheid?

Kijk daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij (in je gedachten) voelen als je opgesloten zit? En wat als je in een dictatuur leeft maar dat zelf niet weet, voel je je dan vrij? Ben je het dan ook?

Vrijheid is een grondrecht maar tegelijk ook een gevoel. In Nederland en europa zijn er voor verschillende vrijheden afspraken en regels. Deze zijn nodig om vrijheid te waarborgen. Dat is heel belangrijk!

Maar, uuuuh...regels? Dat is toch het tegenovergestelde van vrijheid?
Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet. Daar gaan we zo uitgebreid over in dialoog!


Slide 3 - Slide

Open dialoog & actief luisteren

Het is super belangrijk dat we geen discussie gaan voeren en elkaar gaan proberen te overtuigen van elkaars mening maar dat we een ‘open dialoog’ voeren.

Wat is dat precies en hoe doe je dat?
Wat we met een open dialoog bedoelen is dat je luistert naar de ander met oprechte nieuwsgierigheid. Je stelt krachtige, goede vragen waardoor je elkaar écht probeert te begrijpen. Je probeert bij de essentie van de mening van de anders te komen. Dat is best lastig maar kan je oefenen! Daarbij is ‘actief luisteren’ automatisch heel belangrijk. Iemand aankijken, samenvatten en doorvragen.

Door bijvoorbeeld te vragen:
“Wat bedoel je precies met…”
“Als ik het goed begrijp bedoel jij...(samenvatting)”
“Waarom betekent dat voor jou zoveel?”
“Hoe voel je je daarbij?”
"Hoe weet je dat? (waar komt een mening vandaan?)
“Waarom vind/denk je dat denk je?”

Uitdaging: Probeer gesloten vragen, waarbij de ander alleen met ja of nee kan antwoorden, te vermijden!

Let’s go!



Slide 4 - Slide

Deel 1: Vrijheid om te zijn wie je bent..

Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, houden van wie je wil en ben je de baas over je eigen lichaam.

Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.

Dat klinkt allemaal heel mooi op papier maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…

Er volgen drie uitspraken over ‘zijn wie je bent’ waar we benieuwd zijn naar je mening.


Slide 5 - Slide

Stelling 1: Je bent altijd vrij om te dragen wat je wil

Bespreken & kiezen ! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze.  ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Loop als docent tijdens rond zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Ook kun je de interactie tijdens het duo gesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.



GEBRUIK DIT EVENTUEEL OM DE LEERLINGDIALOOG TE BEGELEIDEN

INFO/UITLEG:
Met deze vraag wordt bespreekbaar dat media/vriend/ouders allemaal op een andere manier invloed hebben op je keuzes. Hoe zit dat bij jou? Zeggen je ouders bijvoorbeeld wel eens dat je dingen niet moetr dragen?  Reageren klasgenoten wel eens op je uiterlijk? en hoe voelt dat?





eens
we komen er niet uit
oneens
geen mening

Slide 6 - Poll

This item has no instructions

Slide 7 - Slide

Stelling 2: Bedrijven mogen mensen met tatoeages NIET weigeren

Stap 1. In tweetallen:
Bespreek de stelling en maak een samen keuze. ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Stap 2. Klassikaal bespreken / in dialoog:
wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?

INFO/UITLEG:

Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf die goed onderbouwd moet zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, maar het is GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland. Dit valt onder Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod

Ingewikkeld... wat denken jullie?

eens
we komen er niet uit
oneens
geen mening

Slide 8 - Poll

This item has no instructions

Slide 9 - Slide

DEEL 2: Vrijheid om te zeggen wat je wil!

Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen? Kun je altijd zeggen wat je vindt? En moet je altijd zeggen wat je denkt en vindt?


Slide 10 - Slide

Stelling 2.1: Je kunt helemaal niet altijd alles zeggen wat je wil

Stap 1. In tweetallen:
Bespreek de stelling en maak een samen keuze. ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Stap 2. Klassikaal bespreken / in dialoog:
wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?

INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting zal hier zeker genoemd worden. Een goed moment om uit te leggen wat dat precies is ;)  

Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat je mag denken, zeggen en schrijven wat je wilt, dat je mag lezen, luisteren en kijken wat je wilt, en dat je overal informatie mag verzamelen, want op basis daarvan kun je je een mening vormen.

Maar je mag hierbij geen wetten overtreden, er zitten dus wel grenzen aan deze vrijheid. Je mag niet iemand bewust te beledigen op basis van afkomst, levensovertuiging, handicap of seksuele voorkeur. En je mag ook niet anderen openbaar aanzetten tot discriminatie, haat of geweld.

De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is soms iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt.


eens
we komen er niet uit
oneens
geen mening

Slide 11 - Poll

This item has no instructions

Slide 12 - Slide

Stelling 2.3: Kranten en nieuwssites mogen alles schrijven wat ze willen

Stap 1. In tweetallen:
Bespreek de stelling en maak een samen keuze. ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Stap 2. Klassikaal bespreken / in dialoog: wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?

INFO/UITLEG:  

De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dit wordt persvrijheid genoemd.
Maar hoe zit het dan met de ‘waarheid’? Moeten kranten niet de waarheid schirijven en hoe weet je zeker wat dan echt waar is?  Er is veel discussie over de media en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen.

  • Hoe denken de leerlingen hier over?
  • Hoe weet je welke nieuwssites je moet volgen?
  • Waar halen zij hun informatie vandaan?
  • Hebben sommige media (zoals het journaal of de krant) een verantwoordelijkheid om waarheidsgetrouw te schrijven?
  • Meningen zijn toch nooit waarheden?
  • En mogen kranten dan minder dingen schrijven dan roddelbladen?  




eens
we komen er niet uit
oneens
geen mening

Slide 13 - Poll

This item has no instructions

Slide 14 - Slide

DEEL 3 Vrijheid om te doen wat je wil

"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Uuuuh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om vrijheid van iedereen te waarborgen!

In Nederland moet iedereen  zich veilig kunnen voelen in de openbare ruimte. Dus daar zijn regels waar je je aan moet houden. Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen. Daar moet iedereen zich aan houden.


Slide 15 - Slide

Stelling 3.2: Als ik me vrij willen voelen, hoef ik geen rekening te houden met anderen

Stap 1. In tweetallen:
Bespreek de stelling en maak een samen keuze. ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.

Stap 2. Klassikaal bespreken / in dialoog: wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?

INFO/UITLEG:  
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hier over en waar verschillen ze van mening?

Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen hoewel een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.

Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn!



eens
we komen er niet uit
oneens
geen mening

Slide 16 - Poll

This item has no instructions

Slide 17 - Slide

Beste ingewikkeld die vrijheid…

Afsluiting

Vrijheid? Eenvoudig is het niet.
Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.

Twee afsluitende vragen voor de klas:

Hoe zouden jullie ‘vrijheid’ nu definiëren? Wat betekent vrijheid voor jou? Dit mag voor iedereen anders zijn!

Hoe zouden we elkaars vrijheid beter kunnen waarborgen?
Hoe kunnen we beter rekening houden met elkaar en wat zou jij hier zelf in kunnen veranderen..?

TIP 1: Laat de leerlingen hier individueel over nadenken en opschrijven. Verzamel de briefjes en laat het onderwerp even bezinken. Kom er een volgende les op terug en maak concrete afspraken en doelen zodat iedereen zijn vrijheid wordt gewaarborgd in jullie groep!

TIP 2: Deel de uitkomsten met je collega's van beeldende vorming en vraag of deze een inspirerende postercampagne wil opzetten voor de hele school!


Slide 18 - Slide

Klassikale reflectie:

Bespreek vervolgens de les klassikaal na.  Maak eventueel gebruik van de onderstaande vragen:
  • Wie vond de vragen, of sommige vragen, lastig?
  • •Wat vonden jullie van de onderwerpen?
  • Heeft er iemand een nieuw inzicht gekregen door wat een klasgenoot heeft gezegd?
  • Waarom zouden we hier vaker aandacht aan moeten besteden?
  • Wie heeft het er later of thuis nog over gehad?
  • Hoe vonden jullie deze les?

Slide 19 - Slide

Tot slot

Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus, wees daar zuinig op


   MORGEN:

  • Alle eerste jaars fietsen via Hendelder. Uit school rechts af, rotonde rechts, bij de speeltuin links.
  • Er staan docenten op de route maar je fiets zelfstandig
  • Fiets parkeren links van het Musiator.
  • In de zaal; niet praten, eten, drinken

Slide 20 - Slide

Lege slide