NEWTON: Schaduw

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

2.3 Schaduw

DEZE LES

• Wat weet je nog van?
• Uitleg 'schaduw'
• Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• Wat een puntbron is
• uitleggen hoe schaduwen ontstaan
• uitleggen waar de grootte van een schaduw van af hangt
• rekenen met vergrotingen

Wat weet je nog van?

Kennistest

Waardoor ontstaat een regenboog

1. Door erg fel zonlicht
2. Door zware regenval
3. Door zonlicht en regen
4. Door mist en zonlicht

Wat is een voorbeeld van een lichtbron?

1. Zon
2. Lamp
3. Televisie
4. Maan

Welke kleur zie je als je rood
en groen licht mengt?

1. Geel
2. Roze
3. Lichtblauw
4. Wit

Kleuren mengen met licht en verf is anders. Wat is het verschil?

Licht mengen <> verf mengen  

Je ziet een blad als een groen voorwerp. Hoe komt dat?

1. Alle andere kleuren licht verdwijnen
2. Het blad absorbeert het groene licht
3. Het blad absorbeert andere kleuren licht
4. Andere kleuren licht worden weerkaatst

Uitleg

Laptops dicht

De Cornell methode

Introductie 

Tijdens de les moet je vaak aantekeningen maken, zodat je de uitleg niet vergeet en leerstof beter in je hoofd blijft zitten. Maar hoe kun je dat op een goede manier doen?

In deze les laten we zien hoe je stof kunt bestuderen en aantekeningen kan maken met de Cornell methode.

Leerstrategieën

Je onthoudt meer informatie, wanneer je effectief leert. Dit doe je door het inzetten van leerstrategieën.

Door effectieve leerstrategieën te gebruiken, wordt nieuwe kennis goed opgeslagen in het langetermijngeheugen en kan je de kennis toepassen.

Maar wat zijn leerstrategieën eigenlijk?

Aantekeningen organiseren

Onderdelen

• Titel
• Kernwoorden
• Notities
• Samenvatting

De Cornell methode

Afbeelding en uitleg: https://leer.tips/tip/help-met-het-maken-van-aantekeningen/

Training tijdens de M&N les

Achterin M&N boekje

De Cornell methode

Leg de leerling uit dat het om een training gaat, samen de Cornell methode oefenen. De leraar gebruikt een whiteboard en doet voor.

Schaduw

Stap 1: onderwerp invullen

Lichtstralen

Lichtstralen zijn recht.

Waar het licht op valt, wordt verlicht.

Daar waar geen licht komt, noemen we schaduw.

puntbron

Lichtstralen zijn recht

Kleine lichtbronnen noemen we puntbronnen.

Bij een puntbron komen alle lichtstralen vanaf 1 plek.

Lichtstralen

Puntbron

Kernwoorden invullen + tekening maken

Brede lichtbron

Bij een brede lichtbron of meerdere lichtbronnen komt er van meerdere plekken licht.

Hierdoor ontstaat er verschil tussen schaduw en halfschaduw

Schaduw tekenen

Teken vanaf de lichtbron een rechte lijn langs de rand van een voorwerp.

Teken een tweede rechte lijn vanaf de lichtbron naar de andere rand van het voorwerp

Halfschaduw

+

tekening

Kernwoord: halfschaduw + tekening en/of beschrijving

Hoe groot is de schaduw?

De grootte van de schaduw is te berekenen.

N = de vergrotingsfactor

Vergrotingsfactor

De grootte van de schaduw hangt af van de afstanden:

Als het scherm 2 keer zo ver is, 

                         is de vergrotingsfactor ook 2

6 m

3 m

En dan is het beeld ook 2 keer zo groot...

3 m

6 m

24 cm

48 cm

Vergrotingsfactor

Twee keer zo ver weg, dan is het beeld ook twee keer zo groot

Kernwoord: vergrotingsfactor + beschrijving en/of tekening.

Vergrotingsfactor formule  

N = vergrotingsfactor

Lengte

schaduw

Lengte

voorwerp

Vergrotingsfactor formule

N = vergrotingsfactor

b = beeld afstand (schaduw)

v = voorwerp afstand

v

b

Rekenvoorbeeld 1

Een scherm staat op 80 cm van een lamp.

Een voorwerp staat op 40 cm van de lamp.

Hoe groot is de vergrotingsfactor?

BEREKENING

G = Gegevens en Gevraagde:

afstand scherm-lamp = 80 cm

afstand voorwerp-lamp = 40 cm

vergrotingsfactor = ?

F = Formule:

N = afstand schaduw tot lamp : afstand voorwerp tot lamp

I = Invullen:

N = 80 / 40

R = Rekenen:

N = 80 / 40 = 2

E = Eenheid:

geen

Rekenvoorbeeld 1

Een scherm staat op 80 cm van een lamp. Een voorwerp staat op 40 cm van de lamp.

Hoe groot is de vergrotingsfactor?

Rekenvoorbeeld 2

Rekenen met schaduwen:  Een scherm staat op 120 cm van een lamp.

Een pop van 12 cm hoogte staat op 60 cm van de lamp.

Hoe groot is de schaduw van de pop?

lengte schaduw = N × lengte voorwerp

afstand scherm-lamp = N × afstand voorwerp-lamp
N is de vergrotingsfactor 

BEREKENING

G = Gegevens en Gevraagde:

afstand scherm-lamp = 120 cm

afstand voorwerp-lamp = 60 cm

lengte voorwerp (pop) = 12 cm

de lengte van de schaduw = ? cm

F = Formule:

afstand scherm-lamp = N × afstand voorwerp-lamp

I = Invullen:

120 = N × 60

N = 2 (120 = 2 × 60 of = 2)

R = Rekenen:

lengte schaduw = N × lengte voorwerp

lengte schaduw = 2 × 12 cm = 24 cm

E = Eenheid:

eindantwoord is in cm genoteerd

Rekenvoorbeeld 2

Een scherm staat op 120 cm van een lamp.

Een pop van 12 cm hoogte staat op 60 cm van de lamp.

Hoe groot is de schaduw van de pop?

lengte schaduw = N × lengte voorwerp

afstand scherm-lamp = N × afstand voorwerp-lamp
N is de vergrotingsfactor 

De zon en de maan

Zojuist besproken:

Vergrotingsfactor

Rekenvoorbeelden

Wat schrijf (teken) je hierover?

Leerling kiest nu zelf wat om in te vullen of te tekenen

Zonsverduistering

Zonsverduistering in Nederland

Totale zonsverduistering: waarschijnlijk 7 oktober 2135

Gedeeltelijke zonsverduistering: 29 maart 2025

Bron: https://www.nationalgeographic.nl/wetenschap/a43987988/zonsverduistering

https://www.nationalgeographic.nl/wetenschap/a43987988/zonsverduistering

2021

Maansverduistering

Bij een maansverduistering komt de maan in de schaduw van de aarde. De aarde staat dan tussen de zon en de maan in.

De halfschaduw van de aarde is veel groter dan de maan.

Wat zou je iemand vertellen om dit onderwerp uit te leggen? Gebruik de kernwoorden en noteer hier.

Zojuist besproken:

Zon- en maanverduistering

Wat schrijf (teken) je hierover?

Geef de leerling tijd om de laatste aantekening te maken en een samenvatting te maken in het onderste deel.

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Learnbeat inloggen

1. Klascode gebruiken
   
2. E-mail adres van school mc[nummer]@ll.montessoriarnhem.nl
   
3. Ga naar Office365 van school
   
4. Ga naar Outlook
   
5. Activeer je Learnbeat account door de activatiemail te gebruiken.
   
6. Je krijgt nu een mail van Learnbeat met je wachtwoord.

                                     Werken aan

                                                                                 2.3 Schaduw

                                                                                 opdrachten maken 

                                                                                 2.1 & 2.2 nakijken