6.1 Een welvarend land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

6.1 Een welvarend land

Planning

• Introductie H6
• Uitleg 6.1 (deel 1)
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat Nederland zich sinds de Tweede Wereldoorlog heeft ontwikkeld tot een welvarend land.
2. Je kunt uitleggen wat een verzorgingsstaat is en hoe die na 1945 in Nederland tot stand is gekomen.
   
3. Je kunt uitleggen hoe de Nederlandse politiek zich na 1945 heeft ontwikkeld en daarbij een verband leggen met economische ontwikkelingen en ontzuiling.

Wederopbouw

De periode na de Tweede Wereldoorlog in Nederland waarin de economie en het land hersteld worden.

Infrastructuur was gesloopt, bouwmateriaal ontbrak en voedsel was schaars.

Binnen 5 jaar was Nederland weer opgebouwd door:

• Marshallplan
• Lage lonen voor fabrieken gerealiseerd door de regering

Economische groei in de jaren 50

Oorzaken:

• Gronings aardgas werd ontdekt
• Profiteren van Duitse groeiende economie (wirtschaftswunder).  Rotterdamse haven profiteerde van deze opleving als doorvoerhaven.

Gevolgen:

• Extra investeringen in infrastructuur
• Opkomst consumptiemaatschappij 
• Fabrieksarbeid verdwijnt naar lagelonenlanden want lonen stegen

1. Investeren infrastructuur

• Economische groei leidde tot investeringen in infrastructuur
• Spoorwegen, tunnels en polders
• Bijzonder: De aanleg van de Deltawerken
• Naar aanleiding van de Watersnoodramp in 1953

www.google.com

2. Consumptiemaatschappij

• Tot de jaren 60 hadden Nederlanders hun geld nodig voor basisbehoeften.
• Toen de lonen stegen in de jaren 60 kreeg men geld voor luxegoederen.
• Televisie, stofzuigers, spijkerbroeken, vakanties
• Het individuele leven begint vorm te krijgen

3. Lagelonenlanden

• Toen de lonen stegen, verdween in de jaren 70 en 80 fabrieksarbeid naar lagelonenlanden
• Nederlanders gingen werken in de dienstensector
• Lage kosten voor kleding en lage prijzen in de winkels versterkt consumptiemaatschappij, met nadelige gevolgen voor de lagelonenlanden

Aan de slag

Intro H6

Maken: 1, 2, 4 (blz. 109)

Deel 1 van 6.1

Maken: opdracht 1 t/m 6 (blz. 110 t/m 114)

6.1 Een welvarend land

Planning

• Herhaling
• Uitleg 6.1
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Wat waren de drie gevolgen van de economische groei in de jaren 50?

Sociale veranderingen

Vanaf de jaren 50 wordt Nederland een verzorgingsstaat. 

= een samenleving waarin de overheid zorgt voor iedereen die dat zelf niet kan.

Voorbeelden:

1. AOW 
2. Bijstand -> Ingevoerd door de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé (1965) 
3. Kinderbijslag

Verzorgingsstaat

• Bekostigd door de overheid, door belastingen die burgers betalen
• De werkende Nederlanders betalen mee aan de verzorgingsstaat
• Vergrijzing brengt de verzorgingsstaat in gevaar
• Kritiek op de verzorgingsstaat is van alle tijden

Maarten Luther

De protestantse zuil kun je vaak herkennen aan het gebruik van namen van personen die (in de geschiedenis) belangrijk voor de protestantse kerk waren.

Christelijke Werklieden Vereeniging

De protestantse zuil gebruikt vrijwel altijd de termen: Christelijk of Protestants-Christelijk

Stoere arbeider

De arbeider wordt hier 'stoer' afgebeeld: gespierd met opgestroopte mouwen.

Klok

De klok is het symbool van zowel een nieuwe dag, als het oproepen om gehoor te geven aan de oproep van de arbeiders beweging.

Opkomende zon

Dit is het teken van een nieuwe dag: een nieuw en positief begin.

Politieke veranderingen

Na WO2 verliezen confessionele partijen veel kiezers. 

Oorzaken:

1. Ontzuiling door ontkerkelijking: steeds minder mensen hadden een band met de christelijke kerk. Sociaaldemocratische zuil nam af door afname fabrieksarbeiders
2. Individualisering. Door meer vrije tijd en een hoger inkomen gingen Nederlanders hun eigen leven leiden en eigen keuzes maken.

Gevolgen ontzuiling

• De macht van kerkelijke partijen nam af. Hierdoor konden zaken als het recht op euthanasie en het homohuwelijk ingevoerd worden.
• Opkomst nieuwe partijen buiten de zuilen.

Zetels jaren 60

Huidige zetelverdeling Tweede Kamer

Aan de slag

Maken: 7 t/m 14 ( blz. 114 t/m 116)

Ben je klaar?

Nakijken

Samenvatten van leerdoelen