1. De VOC-tijd (1596-1799)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

1.1 De VOC-tijd (1596-1799)

Deelvraag: Hoe kon de VOC winst maken in Indië?

Lessonup

• Ik werk veel met Lessonup. 
  
• Het is een kleine app, download deze app. 
  
• Hier deel ik het hele jaar PPT's, oefeningen en links naar filmpjes. Met iedereen in de app maak ik een klas aan, dan heb je altijd tot alles toegang.  
  
• Kun je het niet downloaden? De links staan ook op It's Learning, maar we hebben niet overal PC's.
  

Deeltaak 1

Week 1: P1, De VOC-tijd: 1596 - 1799

Week 2: P2, Van verlies naar winst: 1800 - 1870

Week 3: P3, Machtsuitbreiding en verzet: 1870 - 1918

Week 4: P4, Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

Week 5: P6, Afsluiting & Proeftoets

Kijk op It’s Learning voor Opdrachten, nakijkbladen, presentaties, filmpjes en je voorbereiding.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de VOC zoveel winst kon maken in Indië.

De rijke Republiek

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand tegen de Spaanse koning)

• De zeven noordelijke gewesten werden onafhankelijk: Repubiek der zeven verenigde Nederlanden

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: handelschepen en Vlaamse handelaren wijken uit naar Amsterdam. Goed voor de economie!

Winstgevende handel

• Handel in specerijen was in de 17e eeuw erg winstgevend.

• Groeien vooral rond de evenaar.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Europeanen gaan op zoek naar een eigen route!

Nootmuskaat, kaneel, kruidnagel, peper;  groeien alleen in Zuidoost-Azië

Winstgevende handel

• De Portugezen ontdekken in 1498 de route naar Azië.

• Portugezen houden deze route strikt geheim. Dan kunnen ze het monopolie (alleenrecht) op de handel houden. 

Nederland wil dat ook: Spionage! 

Nederlanders willen dat ook!

• Jan Huygen van Linschoten reist met de Portugezen mee en kopieert de zeekaarten stiekem in zijn Itinerario (een soort reisgids).
  

• In 1597 bereikte Cornelis de Houtman als eerste Nederlander Indië. 

De reis van de Houtman verliep dramatisch. Van de 249 bemanningsleden kwamen er 89 levend terug, zonder winst. Waarom wordt deze reis toch een succes genoemd?

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Wat leerden mensen over Azië aan de hand van deze afbeeldingen?

De oprichting van de VOC: 1602

• Steeds meer Nederlandse (compagnieën) bedrijven gaan naar Indië varen. --> Er ontstaat concurrentie!

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• De overheid van de Republiek,  de Staten-Generaal grijpt in.

• Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf. De Verenigde Oost-Indische Compagnie.

• De VOC wordt bestuurd door de Heeren XVII.
  

• Einde concurrentie + VOC staat sterk tegen buitenlandse concurrentie.

Aandelen

Doel  VOC: monopolie op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop.

Iedereen kon een aandeel van het bedrijf kopen. Als de VOC dan winst maakte werd je aandeel meer waard! 

Was 1799 wel zo'n goed jaar voor de VOC?

Aan de slag!

Opdrachten bij P1:

• 2, 3, 6, 7(bcde), 9, 12, 14 (uitleg vandaag)
  
• 15, 19,  21, 26(havo) (uitleg volgende les)
  

• Klaar? Nakijken & verbeteren!, samenvatten, extra oefenmateriaal bij Yvette

De koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland

1. De VOC-tijd (1596-1799)

Geschiedenis, deeltaak 1, mavo 3

Handelswijze VOC

• Uitschakelen van concurenten

• Bouwen van forten en factorijen

• Handelscontracten met lokale vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië (dit leverde veel winst op!)

Geweld

• De VOC mocht van de Staten-Generaal geweld gebruiken om de handel te beschermen.
  

• Als lokale vorsten de afspraken met de VOC niet nakwamen werd er hard opgetreden als het moest met oorlog. 
  

Jan Pieterszoon Coen

• Gouveneur-Generaal voor de VOC (hoogste bestuurder in Indië).
• Berucht vanwege het gebruik van geweld.

• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden.

• Hongitochten, speciale strafexpedities om smokkelen tegen te gaan.

Het eind van de VOC: 1799

1. Engeland krijgt steeds sterkere vloot.
2. Minder vraag naar producten van de VOC.
3. Vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784). Nederland kon de handel niet voortzetten.
4. Slecht bestuur en corruptie

1799: VOC failliet

 Over denken

In 2006 zei toenmalig minister-president Balkenende tijdens een debat in Tweede Kamer over de economische opleving in Nederland:

'Ik begrijp niet waarom u hier zo negatief en vervelend over doet. Laten we blij zijn met elkaar! Laten wij optimistisch zijn! Laten we zeggen: Nederland kan het weer! Die VOC mentaliteit, over grenzen heen kijken, dynamiek! Toch? 

Premier Balkenende bedoelde te zeggen dat je best trots mag zijn op economische groei. Toch viel deze opmerking niet bij iedereen goed. 

-Kun je uitleggen waarom?

Aan de slag!

Opdrachten bij P1:

• 2, 3, 6, 7(bcde), 9, 12, 14 (Uiteg vorige les)
  
• 15, 19,  21, 25(havo) (uitleg vandaag)
  

• Klaar? Nakijken & verbeteren!, samenvatten, extra oefenmateriaal bij Yvette

Begrippen van P1

Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden

• Specerijen
• Aandeel
• Factorij
• HeerenXVII
• Monopolie
• Staten-Generaal
• Verenigde Oost-Indische Compagnie
• Hongitochten

Personen van P1

• Cornelis de Houtman
• Jan Huygen van Linschoten
• Jan Pieterszoon Coen

Jaartallen van P1

• 1568-1648: 80-jarige oorlog
  
• 1596: Cornelis de Houtman komt in als eerste Nederland in Oost-Indië aan
• 1602: oprichting van de VOC
• 1799: einde van de VOC

Schrijf 3 dingen op die
je deze week bij GS hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
week bij GS nog niet zo goed hebt begrepen of waar je meer over wil weten.