Thema 8 Blok 3: Zorg of bemoeizucht

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Blok 3 Zorg of Bemoeizucht? 

Agenda invullen

Mk.: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 24 en 25

Lz: Blz 42 t/m 45

Lr: K&K + begr. bl 1, 2 en 3

Denk ook aan het inplannen van je PO!

2C & 2D bij 19 november

2A & 2B bij 21 november

2E  & 2F bij 22 november

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Les 1 Wat kun je na blok 3?

• uitleggen wat het verschil is tussen basisbehoeften en overige behoeften.
  
• de ontwikkeling van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat beschrijven.
  
• drie vormen van sociale zekerheid noemen.
  
• uitleggen hoe de sociale zekerheid betaald wordt..
  
• uitleggen wat het verschil is tussen directe belastingen en indirecte belastingen.
  
• uitleggen waarom de overheid accijns heft.
  
• berekeningen maken met btw.
  
• berekeningen maken met gegevens uit de rijksbegroting.
  
• uitleggen hoe het begrotingstekort de staatsschuld veroorzaakt.
  
• uitleggen wat de ‘valkuil van de sociale zekerheid’ is.
  

Wat gaan we doen?

1. Voorkennis activeren

2 Uitleg

3. Zelfstandig werken

4. Filmpje

5. Samen werken

In thema 6 Arm en Rijk
BASISBEHOEFTEN
Wat weet je nog?

Wat betekent BTW?

1. belasting toegevoegde waarde
2. belasting terug winnen
3. belasting tegen werken
4. belasting toegevoegde winst

Liberalen vinden ... het aller belangrijkste.

1. vrijheid
2. gelijkheid
3. geld
4. geloof

Een land met een overheid die veel geld uitgeeft aan onderwijs, gezondheidszorg en uitkeringen is:

1. Een luilekkerland
2. Een verzorgingsstaat
3. Een verzorgend land
4. Een bijstandsland

Sociale voorzieningen worden betaald met ....

1. Belastinggeld
2. Premies
3. Uitkeringen
4. BTW

Zorgen voor jezelf

Basisbehoeften

• Voedsel
• Huisvesting
• Onderwijs
• Gezondheidszorg

Uitleg

Zorgen voor jezelf

Soorten behoeften: 

Behoeften -> Alles wat je nodig hebt en/ of graag wilt hebben.

Wat zijn basisbehoefte?  Dat wat mensen nodig hebben om goed te kunnen (over)leven.

Overige behoeften: alle andere behoeften bv een verzekering of ID kaart. Deze behoeften worden soms door anderen bepaald. 

Als iedereen kan voorzien in zijn eigen behoeften, is de welvaart groot.

Voor iedereen

De overheid zorgt voor voorzieningen die voor iedereen zijn: bv. dijken, wegen, straatverlichting... Zo leef je in een veilige omgeving! 

De overheid betaalt deze voorzieningen met het geld van de belasting.

Soms vraagt de overheid ook nog  extra bijdrage in de vorm van tol. Dan betalen de gebruikers extra. 

Voor de Westerscheldetunnel in Zeeland moet je tol betalen.

Hier en toen: De overheid zorgt voor je

1. Rond 1850 zijn de Liberalen aan de macht. 
   --> Zij wilden een staat met weinig overheidsbemoeienis, een nachtwakersstaat.

Na 1870  begon de industrialisatie

-1874 Kinderwetje van Van Houten

-1901 Ongevallenwet

Volgens het kinderwetje mochten kinderen jonger dan 12 niet meer werken in fabrieken

De overheid zorgt voor je

Jaren ’30 economische crisis:

-Werkgelegenheidsproject: Afsluitdijk.

Na de Tweede Wereldoorlog wilde de overheid een bestaansminimum garanderen: verzorgingsstaat.

De overheid zorgde voor een vangnet voor alle burgers. 

Als je werkloos was in de jaren ’30, moest je twee keer per dag stempelen om een kleine uitkering te ontvangen. Foto uit 1931.

Zorgen voor elkaar

Er is in Nederland sociale zekerheid: een uitkering voor mensen die niet kunnen werken.

• Werknemersverzekeringen voor mensen die werken: werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (WIA). 
  
•  Volksverzekeringen voor iedereen: ouderdom (AOW), kinderbijslag. 
  
•  Sociale voorzieningen: bijstand (WWB), huurtoeslag, zorgtoeslag. 
  

Zelfstandig  werken

Lezen: Blz 42 t/m 45

Maken: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 24 en 25 

Leren: Kennen en Kunnen. Begrippen. Leerdoelen -> samenvatting maken 

 

 

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

Samenwerken

Lezen: Blz 42 t/m 45

Maken: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 24 en 25 

Leren: Kennen en Kunnen. Begrippen. Leerdoelen -> samenvatting maken 

 

 

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Les 2 Wat gaan we doen?

1. Uitleg

2. Zelfstandig werken

3. Rekenen met BTW

4. Samen werken

5. Quizlet

Wat kun je na blok 3?

• uitleggen wat het verschil is tussen basisbehoeften en overige behoeften.
  
• de ontwikkeling van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat beschrijven.
  
• drie vormen van sociale zekerheid noemen.
  
• uitleggen hoe de sociale zekerheid betaald wordt..
  
• uitleggen wat het verschil is tussen directe belastingen en indirecte belastingen.
  
• uitleggen waarom de overheid accijns heft.
  
• berekeningen maken met btw.
• uitleggen hoe het begrotingstekort de staatsschuld veroorzaakt.
  
• uitleggen wat de ‘valkuil van de sociale zekerheid’ is.
  

Wie betaalt dat allemaal?

De overheid ontvangt geld van de inwoners van Nederland. Zij betalen belasting en sociale premies.

• Mensen die werken spreken met hun baas een brutoloon af.
• Op je rekening ontvang je je nettoloon.
  Dat is je brutoloon - de loonheffing.
• Loonheffing bestaat uit de loonbelasting en de premies voor de volksverzekeringen. 

Op je loonstrookje staat hoeveel loonheffing je betaalt.

De overheid beperkt en stimuleert

• Accijns = extra belasting op ongezonde en milieuvervuilende producten. 
• Op alle producten die worden verkocht, zit belasting op de toegevoegde waarde (btw). 

• Subsidie = een bedrag dat je krijgt als beloning voor goed gedrag. 
  

Voor sigaretten betaal je veel accijns

De overheid beperkt en stimuleert

Directe belasting = belasting die je rechtstreeks aan de overheid betaalt: loon- en inkomstenbelasting.

Indirecte belasting = belasting die je via een omweg betaalt, zoals btw of accijns. Dat betaal je aan de winkelier, die het afdraagt aan de overheid.

Indirecte belasting 

Plannen van de regering

Op Prinsjesdag leest de koning de Troonrede voor. Daarin staan de plannen van de regering voor het volgend jaar.

• Rijksbegroting: overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid voor het volgend jaar. 
  
• Als de overheid van plan is meer uit te geven dan ze denkt te ontvangen, is er een begrotingstekort. 
  
• Als de overheid geld leent, ontstaat er een staatsschuld. 
  

Nadelen van sociale zekerheid

Hoge belasting en sociale premies stimuleert mensen niet om betaald werk te zoeken. 

Sommigen mensen gaan zwart werken: stiekem werken zonder belasting en premies te betalen.

Valkuil van de sociale zekerheid

Zelfstandig  werken

Lezen: Blz 42 t/m 45

Maken: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 24 en 25 

Leren: Kennen en Kunnen. Begrippen. Leerdoelen -> samenvatting maken 

 

 

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

https:

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Wat gaan we doen?

1. Zelfstandig werken

2. Rekenen met btw

3. Tussentijdse check: Hoe ver ben je met al je werk?

4. Samen werken

Zelfstandig  werken

Lezen: Blz 42 t/m 45

Maken: 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 24 en 25 

Leren: Kennen en Kunnen. Begrippen. Leerdoelen -> samenvatting maken 

 

 

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

Hoe ver ben je al? 

Bespreek in je groepje:

1. Heb je blok 1 en 2 af en laten aftekenen?

2. Welke onderdelen van het PO heb je al af?

3. Heb je al de begrippen en Kennen&Kunnen lijst van blok 1 en 2 geleerd?

4. Hoe heb je het leerwerk in je agenda ingepland. Laat dit elkaar zien. 

Klassikaal

1. Bij wie gaat het echt goed? Hoe krijgen anderen dat ook voor elkaar?

Bij de docent

1. Wie zou er graag nog extra hulp willen met inplannen/overzicht? Neem je agenda mee.