Hersenen - Neuroplasticiteit Les 1

• LOB
• studie
• +4
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Module-inzicht: 

Je houding heeft invloed op jouw ontwikkeling.

Lesinzicht: Je hersenen passen zich aan naar datgene wat je regelmatig doet.

Benodigdheden:

Elke student dient schoenen met veters bij zich te hebben.

Relevante pagina's uit het Slim Jezelf Zijn-boek: p. 20 t/m 22

Extra informatie:

Deze les gaat over de theorie van neuroplasticiteit. Neurowetenschappen is een tak van wetenschap die de laatste jaren enorm groot is geworden. We weten nu veel meer over de werking van de hersenen dan 100 jaar geleden. Een van de dingen die onderzocht is, is hoe onze hersenen leren. Dit gebeurt doordat er verbindingen tussen hersencellen gelegd worden. Het aanpassen van de hersenen naar wat jij doet en denkt noemen we neuroplasticiteit.

Indien dit de eerste les is voor de studenten en ze nog geen experiment hebben opgesteld, kan deze stap overgeslagen worden. 

Extra informatie

De terugblik is er om te reflecteren op de uitvoering van het experiment. Studenten bedenken wat ze van hun experiment hebben geleerd. Hierbij is er geen goed of fout. Zelfs als ze hun experiment niet hebben uitgevoerd, is het waardevol om na te denken over hoe dat kwam. Door consequent te reflecteren, wordt het voor studenten een gewoonte en ontstaat er een cultuur waarin het delen van je leeraanpak normaal is.

Op pagina 17 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de terugblik. 

Hoe tevreden ben je over het
uitvoeren van je experiment?

0100

• Laat de studenten antwoord geven op de vraag via lessonup.app

Licht je antwoord toe.

• Laat de studenten antwoord geven op de vraag.
• Vraag de studenten wat hun experiment was en vraag hen (indien nodig) om hun antwoord verder toe te lichten.
• Vraag de studenten die het experiment niet hebben uitgevoerd waarom dit niet gelukt is. Misschien is het experiment niet concreet / leuk / nuttig genoeg geweest. Ook dit is leerzaam voor de volgende keer.

Leerdoel van deze les

Ervaren dat je hersenen zich aanpassen

 aan datgene wat je regelmatig doet. 

• Lees de slide voor.

Leerdoelen:

• De student weet wat neuroplasticiteit is en kan uitleggen hoe het werkt.
• De student kan uitleggen wat er gebeurt in de hersenen wanneer je iets (af)leert.
• De student heeft zelf ervaren hoe neuroplasticiteit werkt.

Extra informatie:

De check is er om de huidige aanpak van de studenten te ontdekken. Het kan een vraag, opdracht of test zijn en er zijn geen goede of foute antwoorden. Het is puur om te ontdekken welke strategieën of technieken de studenten nu gebruiken.

Op pagina 9 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de check.

De Check

We gaan kijken wie van jullie het snelste zijn/haar veters kan strikken. Maak je veters los en start met strikken wanneer de timer start.

• Lees de slide voor.
• Zorg ervoor dat de studenten tegelijkertijd starten. 
• Als iedereen er klaar voor is zet je de stopwatch aan. De studenten kunnen op het bord hun eigen tijd in de gaten houden.

Extra informatie:

Tijdens het ervaren krijgen studenten wetenschappelijke theorie en slimme leertips uitgelegd waar ze vervolgens mee aan de slag gaan. Het doel is dat ze ontdekken hoe de aangeboden kennis, technieken en/of strategieën voor hen werken. Hierin is het belangrijk dat de studenten het zelf gaan ervaren. Alleen dan kunnen ze kiezen wat ze hier verder mee willen doen.

• Speel het filmpje af.
• Vraag eventueel aan de studenten of ze kunnen samenvatten wat er in het filmpje wordt verteld.

Extra informatie

In deze video wordt uitgelegd hoe onze hersenen zich aanpassen naar wat jij doet en denkt. Op het moment dat je iets voor de eerste keer doet is dit pad in je hersenen nog heel moeilijk te bewandelen. Naarmate je het vaker doet wordt het pad steeds breder en dus ook makkelijker te bewandelen. Dit laat dus zien dat dingen makkelijker gaan, wanneer je het vaker doet. Oefening baart kunst! Dit werkt ook andersom: op het moment dat je iets minder vaak doet wordt dit pad steeds moeilijker te bewandelen en zal het dus ook steeds lastiger worden.

Zou je fietsen kunnen afleren?
Waarom wel/niet?

• Laat de studenten de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele studenten om hun antwoord toe te lichten. 
• Ga naar de volgende slide om het filmpje te kijken (start automatisch).

• Speel het filmpje af (start automatisch).
• Een fragment van het filmpje wordt afgespeeld. Het filmpje wordt beëindigd op 6.28. Daarna hoeft het filmpje dus niet verder afgekeken te worden, dit is namelijk niet relevant voor de les.

Leg uit hoe je neuroplasticiteit terugziet in de ervaring van de man uit het filmpje.

• Laat de studenten de vraag invullen.
• Vraag enkele studenten om hun antwoord toe te lichten.

Extra informatie:

In het filmpje is te zien hoe Destin een nieuwe manier van fietsen aanleert. De verbindingen in zijn hersenen voor deze manier zijn eerst heel zwak, waardoor het in eerste instantie nog niet goed lukt. Naarmate hij het vaker oefent wordt de verbinding in zijn hersenen voor de nieuwe manier steeds sterker en uiteindelijk lukt het hem om op de omgekeerde fiets te fietsen. Ondertussen zijn de verbindingen voor de oude manier van fietsen heel erg verzwakt, doordat hij de verbindingen hiervoor niet meer gebruikt. In zekere zin heeft hij die manier dus afgeleerd.

Veters strikken op een nieuwe manier

Je kunt je veters op heel veel manieren strikken. 

Waarschijnlijk is er wel een snellere manier dan je huidige aanpak. Pak je schoen en doe mee met 

het filmpje op de volgende slide.

• Lees de slide voor.

• Speel het filmpje af.
• Het is leuk om zelf ook met de studenten mee te doen. 
  

Lukte het om je veters op deze manier te strikken?

























Denk je dat je je hersenen kan
veranderen?

Ja

Nee

• Check bij welke studenten het lukte om de veters op deze nieuwe manier te strikken.
• Geef aan dat het niet erg is als het nog niet in één keer lukt, maar dat je er door vaak genoeg te oefenen beter in kunt worden. Daarom gaan we het nu nog een keer proberen.

Oefenen!

Probeer een aantal keer te oefenen om deze nieuwe manier van veters strikken onder de knie te krijgen. 

• Lees de slide voor.

• Speel het filmpje een aantal keer af.
• Zorg dat de studenten meedoen en stop het filmpje als de studenten het in de vingers hebben.

Is het uiteindelijk gelukt om je veters
op deze nieuwe manier te strikken?























Denk je dat je je hersenen kan
veranderen?

Ja

Nee

• Stel de studenten de vraag 'waarom' het wel/niet beter ging nu ze nog een keer hebben geoefend. 

Neuroplasticiteit in actie

De eerste keer dat je iets op een andere manier doet moeten je hersenen nog nieuwe verbindingen maken. Hoe vaker je het doet, hoe sterker deze verbindingen worden. Je hersenen passen zich aan naar datgene wat je regelmatig doet.

Extra informatie

Inzicht in dat nieuwe dingen leren eerst moeite kost omdat je hersenen nou eenmaal zo werken, maakt het feit dat het moeite kost meer acceptabel. Het wordt oké om iets moeilijk te vinden. Dit kan voor studenten motiverend werken.

Extra informatie:

'Mijn experiment' is de laatste stap van het proces. Bij de check is de huidige aanpak duidelijk geworden. Bij het ervaren zijn ze aan de slag gegaan met een andere manier van leren. Nu is het tijd voor de studenten om te bedenken wat ze hiervan mee willen nemen om uit te proberen, verder mee te oefenen of een nieuwe, waardevolle gewoonte van te maken. Het helpt om dit plannetje zo concreet mogelijk te maken. Dat zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het experiment ook daadwerkelijk uit te voeren.

Wij geven steeds drie voorbeelden van passende experimenten, maar het is belangrijk dat studenten ook de ruimte voelen om zelf iets te kiezen, mits het concreet is.

In hoeverre heb je ervaren dat je hersenen
zich aanpassen naar wat je regelmatig doet?

110

• Laat de studenten antwoord geven op de vraag via lessonup.app

Hoe ga jij deze kennis gebruiken?
Bedenk een concreet experiment.

• Benoem dat het belangrijk is om het zo concreet mogelijk te maken.
• Vraag een aantal studenten of ze hun experiment willen toelichten.
• Wanneer een experiment nog niet zo concreet is, kan je er op doorvragen. ("Wat ga je precies doen?", "Wanneer ga je het doen?", "Wat is de eerste stap?"). 

Wat vond je van deze les?

• Laat studenten de vraag beantwoorden.

Extra informatie

Als je de les aan 'Mijn lessen' hebt toegevoegd en de les hebt gegeven, kan je achteraf bij 'rapportages' de antwoorden van de studenten op een later moment nog inzien.

• Sluit de les af