VO - Vrijheid
1 / 23
Lesson duration is: 80 minIntroduction
Deze les staat in het teken van vrijheid. Wij leven in Nederland in een ‘vrij’ land. Vrij om te denken wat je wil, vrij om dat uit te spreken, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
Maar hoe voelt dat? En voelt iedereen zich wel zo vrij? Zit er eigenlijk verschil in hoe jij en je klasgenoten vrijheid zien of ervaren?
Vrijheid behoort samen met solidariteit en gelijkheid tot de kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Onze democratische waarden. Maar met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlogen in Europa voelt ‘vrijheid’ niet altijd meer zo vanzelfsprekend. Hoe kunnen we samen actief zorgen voor onze vrijheid?
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat iedereen zelf belangrijk vindt en hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Instructions
In duo's en klassikaal
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. Dit doen we door het gebruik van verschillende stellingen die we bespreken aan de hand van meningkaarten. In tweetallen kies je een kaartje waarmee je het groepsgesprek aangaat. Door je mening eerst in tweetallen uit te wisselen, waarborgen we een stukje veiligheid in de klas.
De stellingen in deze les gaan over drie thema’s.
Elke thema (deel) heeft 3 stellingen:
Deel 1) Vrijheid om te zijn wie je bent
Deel 2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
Deel 3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s of behandel ze allemaal. Je kunt deze dialoogles ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.
Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide achteraan de les.
Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd.
Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over. Wil je zelf kennis en informatie toevoegen? Dat kan natuurlijk.
Doel van de les
Met elkaar in dialoog gaan over maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met het thema ‘vrijheid’. Wat vind jij en wat vind ik en hoe verhoudt dat zich tot elkaar? Het verkennen van het woord vrijheid, welke betekenis dit heeft voor ieder. Verkennen waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Werkvormen
Meningkaarten-spel, in tweetallen overleggen, klassikale dialoog
Benodigdheden / voorbereiding
Bijlagen
MeningKaartjes VO/MBO.pdf
Kennis/competenties/vaardigheden
Bewustwording, zelfbewustzijn, empathie, betrokkenheid, actief luisteren, mening delen, zelfkennis.
Leerdoelen
De leerling…
...oefent met interviewtechnieken (zoals: actief luisteren, hoor en wederhoor, doorvragen, terugkoppelen en tekst samenvatten)
...oefent met zijn/haar mening te verwoorden
...oefent met actief luisteren naar de mening van de ander
…neemt actief deel aan een groepsgesprek over een maatschappelijk vraagstuk gekoppeld aan het thema vrijheid
…kan een eigen interpretatie van de term vrijheid verwoorden
…heeft kennis opgedaan over verschillende meningen rondom maatschappelijke vraagstukken gekoppeld aan het thema vrijheid
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. Dit doen we door het gebruik van verschillende stellingen die we bespreken aan de hand van meningkaarten. In tweetallen kies je een kaartje waarmee je het groepsgesprek aangaat. Door je mening eerst in tweetallen uit te wisselen, waarborgen we een stukje veiligheid in de klas.
De stellingen in deze les gaan over drie thema’s.
Elke thema (deel) heeft 3 stellingen:
Deel 1) Vrijheid om te zijn wie je bent
Deel 2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
Deel 3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s of behandel ze allemaal. Je kunt deze dialoogles ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.
Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide achteraan de les.
Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd.
Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over. Wil je zelf kennis en informatie toevoegen? Dat kan natuurlijk.
Doel van de les
Met elkaar in dialoog gaan over maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met het thema ‘vrijheid’. Wat vind jij en wat vind ik en hoe verhoudt dat zich tot elkaar? Het verkennen van het woord vrijheid, welke betekenis dit heeft voor ieder. Verkennen waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Werkvormen
Meningkaarten-spel, in tweetallen overleggen, klassikale dialoog
Benodigdheden / voorbereiding
- Ieder duo heeft MeningKaartjesVOMBO.pdf nodig, er staan 2 sets op de print
- Scharen om de kaartjes uit te knippen
Bijlagen
MeningKaartjes VO/MBO.pdf
Kennis/competenties/vaardigheden
Bewustwording, zelfbewustzijn, empathie, betrokkenheid, actief luisteren, mening delen, zelfkennis.
Leerdoelen
De leerling…
...oefent met interviewtechnieken (zoals: actief luisteren, hoor en wederhoor, doorvragen, terugkoppelen en tekst samenvatten)
...oefent met zijn/haar mening te verwoorden
...oefent met actief luisteren naar de mening van de ander
…neemt actief deel aan een groepsgesprek over een maatschappelijk vraagstuk gekoppeld aan het thema vrijheid
…kan een eigen interpretatie van de term vrijheid verwoorden
…heeft kennis opgedaan over verschillende meningen rondom maatschappelijke vraagstukken gekoppeld aan het thema vrijheid
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
- Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
- Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
- Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
- Samen met leerlingen vormgeven van een democratische cultuur
- Kerndoel 2. Diversiteit:
- In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.
- Kerndoel 3. Democratische waarden:
- Kennis over de ontwikkeling en de betekenis van de democratische waarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
- Onderzoeken van de grenzen aan vrijheid, gelijkheid en solidariteit op individueel, collectief en planetair niveau.
- Bevragen van morele en ethische perspectieven op rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid.
- Reflecteren op de effecten van het eigen handelen op de omgeving en het welzijn van anderen, nu en in de toekomst.
- Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid
- Communiceren op een respectvolle wijze
- Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
- Uitdrukken van persoonlijke idealen en opvattingen.
- Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
- Verkennen welke individuele en collectieve bijdragen aan oplossingen mogelijk zijn.
Worksheets
Items in this lesson
Slide 1 - Slide
Introductie
Deze les staat in het teken van vrijheid. Wij leven in Nederland in een ‘vrij’ land. Vrij om te denken wat je wil, vrij om dat uit te spreken, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
Maar hoe voelt dat? En voelt iedereen zich wel zo vrij? Zit er eigenlijk verschil in hoe jij en je klasgenoten vrijheid zien of ervaren?
Vrijheid behoort samen met solidariteit en gelijkheid tot de kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Onze democratische waarden. Maar met de huidige spanningen en conflicten in de wereld voelt ‘vrijheid’ niet altijd meer zo vanzelfsprekend. Hoe kunnen we samen actief zorgen voor onze vrijheid?
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat iedereen zelf belangrijk vindt en hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Deze les staat in het teken van vrijheid. Wij leven in Nederland in een ‘vrij’ land. Vrij om te denken wat je wil, vrij om dat uit te spreken, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
Maar hoe voelt dat? En voelt iedereen zich wel zo vrij? Zit er eigenlijk verschil in hoe jij en je klasgenoten vrijheid zien of ervaren?
Vrijheid behoort samen met solidariteit en gelijkheid tot de kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Onze democratische waarden. Maar met de huidige spanningen en conflicten in de wereld voelt ‘vrijheid’ niet altijd meer zo vanzelfsprekend. Hoe kunnen we samen actief zorgen voor onze vrijheid?
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat iedereen zelf belangrijk vindt en hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Slide 2 - Slide
Wat is vrijheid?
Vrijheid is een grondrecht maar tegelijk ook een gevoel. In Nederland en Europa zijn er voor verschillende vrijheden afspraken en regels. Deze zijn nodig om vrijheid te waarborgen. Dat is heel belangrijk!
Maar, eeeeh... regels? Dat is toch het tegenovergestelde van vrijheid?
Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet. Daar gaan we zo uitgebreid over in dialoog!
Slide 3 - Slide
Gespreksafspraken
Hebben jullie al een set klassenafspraken of dialoogafspraken gemaakt? Perfect! Haal deze erbij. Zo niet, dan kan het handig zijn om eerst de les Pittige Gesprekken te doen.
Het is belangrijk om afspraken te maken over hoe je in de klas met elkaars mening omgaat. Er zijn namelijk altijd verschillen, zowel bij kleine als bij grote onderwerpen.
Het is belangrijk dat je je altijd bewust bent van je eigen standpunt en openstaat voor mening van de ander. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar is soms nog knap lastig. Het vormen en uiten van een mening is geen wedstrijdje ‘meeste stemmen gelden’. Er is altijd ruimte voor verschillende meningen.
Naar elkaar luisteren, elkaar begrijpen, maar het helemaal niet eens zijn… dat kan!
Maak afspraken over:
Hebben jullie al een set klassenafspraken of dialoogafspraken gemaakt? Perfect! Haal deze erbij. Zo niet, dan kan het handig zijn om eerst de les Pittige Gesprekken te doen.
Het is belangrijk om afspraken te maken over hoe je in de klas met elkaars mening omgaat. Er zijn namelijk altijd verschillen, zowel bij kleine als bij grote onderwerpen.
Het is belangrijk dat je je altijd bewust bent van je eigen standpunt en openstaat voor mening van de ander. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar is soms nog knap lastig. Het vormen en uiten van een mening is geen wedstrijdje ‘meeste stemmen gelden’. Er is altijd ruimte voor verschillende meningen.
Naar elkaar luisteren, elkaar begrijpen, maar het helemaal niet eens zijn… dat kan!
Maak afspraken over:
- Elkaar uit laten praten.
- Hoe luisteren we naar elkaar?
- Op je beurt wachten.
- Wat doen we als iemand echt even heel kwaad wordt?
- Hoe voegen we de mening van de iets meer verlegen klasgenoten toe?
- Wat gebeurt er als iemand zich niet aan de afspraken houdt?
Slide 4 - Slide
Meningspel
We gaan allerlei maatschappelijke vraagstukken met betrekking tot vrijheid onderzoeken en bespreken in het meningspel.
Verdeel de klas in duo’s.
Elk duo krijgt 4 kaarten.
1. EENS (GROEN)
2. ONEENS (ROOD)
3. We komen er niet uit (ORANJE)
4. Geen mening (GRIJS)
De les bestaat uit drie delen. Elk deel heeft drie stellingen. Na elke stelling heb je met je duo kort de tijd (1 à 2 minuten) om deze samen te bespreken en een keus te maken tussen de kaarten.
Zijn jullie het meteen samen eens of oneens? Dan is het makkelijk kiezen.
Zitten jullie nog niet op een lijn?
Ga in dialoog! Komen jullie niet op tijd tot overeenstemming? Kies dan de oranje kaart.
Hebben jullie over deze stelling echt geen mening? Kies dan de grijze kaart.
Belangrijk: jullie moeten samen één kaart kiezen! Leg deze kaart goed zichtbaar voor jullie op tafel.
We gaan allerlei maatschappelijke vraagstukken met betrekking tot vrijheid onderzoeken en bespreken in het meningspel.
Verdeel de klas in duo’s.
Elk duo krijgt 4 kaarten.
1. EENS (GROEN)
2. ONEENS (ROOD)
3. We komen er niet uit (ORANJE)
4. Geen mening (GRIJS)
De les bestaat uit drie delen. Elk deel heeft drie stellingen. Na elke stelling heb je met je duo kort de tijd (1 à 2 minuten) om deze samen te bespreken en een keus te maken tussen de kaarten.
Zijn jullie het meteen samen eens of oneens? Dan is het makkelijk kiezen.
Zitten jullie nog niet op een lijn?
Ga in dialoog! Komen jullie niet op tijd tot overeenstemming? Kies dan de oranje kaart.
Hebben jullie over deze stelling echt geen mening? Kies dan de grijze kaart.
Belangrijk: jullie moeten samen één kaart kiezen! Leg deze kaart goed zichtbaar voor jullie op tafel.
Slide 5 - Slide
Open dialoog & actief luisteren
Het is superbelangrijk dat we geen discussie gaan voeren en elkaar gaan proberen te overtuigen van elkaars mening maar dat we een ‘open dialoog’ voeren.
Wat is dat precies en hoe doe je dat?
Wat we met een open dialoog bedoelen is dat je luistert naar de ander met oprechte nieuwsgierigheid. Je stelt krachtige, goede vragen waardoor je elkaar écht probeert te begrijpen. Je probeert bij de essentie van de mening van de ander te komen. Dat is best lastig maar je kan het oefenen! Daarbij is ‘actief luisteren’ automatisch heel belangrijk: iemand aankijken, samenvatten en doorvragen.
Door bijvoorbeeld te vragen:
“Wat bedoel je precies met…”
“Als ik het goed begrijp bedoel jij...(samenvatting)”
“Waarom betekent dat voor jou zoveel?”
“Hoe voel je je daarbij?”
"Hoe weet je dat? (waar komt een mening vandaan?)
“Waarom vind/denk je dat, denk je?”
Uitdaging: probeer gesloten vragen, waarbij de ander alleen met ja of nee kan antwoorden, te vermijden!
Let’s go!
Het is superbelangrijk dat we geen discussie gaan voeren en elkaar gaan proberen te overtuigen van elkaars mening maar dat we een ‘open dialoog’ voeren.
Wat is dat precies en hoe doe je dat?
Wat we met een open dialoog bedoelen is dat je luistert naar de ander met oprechte nieuwsgierigheid. Je stelt krachtige, goede vragen waardoor je elkaar écht probeert te begrijpen. Je probeert bij de essentie van de mening van de ander te komen. Dat is best lastig maar je kan het oefenen! Daarbij is ‘actief luisteren’ automatisch heel belangrijk: iemand aankijken, samenvatten en doorvragen.
Door bijvoorbeeld te vragen:
“Wat bedoel je precies met…”
“Als ik het goed begrijp bedoel jij...(samenvatting)”
“Waarom betekent dat voor jou zoveel?”
“Hoe voel je je daarbij?”
"Hoe weet je dat? (waar komt een mening vandaan?)
“Waarom vind/denk je dat, denk je?”
Uitdaging: probeer gesloten vragen, waarbij de ander alleen met ja of nee kan antwoorden, te vermijden!
Let’s go!
Slide 6 - Slide
Deel 1: Vrijheid om te zijn wie je bent
Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, mag je houden van wie je wil en ben je de baas over je eigen lichaam.
Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.
Dat klinkt allemaal heel mooi op papier maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…
Er volgen drie uitspraken over ‘zijn wie je bent’ waarvan we benieuwd zijn naar je mening.
Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, mag je houden van wie je wil en ben je de baas over je eigen lichaam.
Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.
Dat klinkt allemaal heel mooi op papier maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…
Er volgen drie uitspraken over ‘zijn wie je bent’ waarvan we benieuwd zijn naar je mening.
Slide 7 - Slide
Stelling 1: Je bent altijd vrij om te dragen wat je wil
Bespreken & kiezen ! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Loop als docent rond, zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Ook kun je de interactie tijdens het duogesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.
INFO/UITLEG:
Bespreken & kiezen ! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Loop als docent rond, zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Ook kun je de interactie tijdens het duogesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.
GEBRUIK ONDERSTAANDE INFO EVENTUEEL OM DE LEERLINGDIALOOG TE BEGELEIDEN
Met deze vraag wordt bespreekbaar dat media/vrienden/ouders allemaal op een andere manier invloed hebben op je keuzes. Hoe zit dat bij jou? Zeggen je ouders bijvoorbeeld weleens dat je dingen niet moet dragen? Reageren klasgenoten weleens op je uiterlijk? En hoe voelt dat?
Slide 8 - Slide
Klassikaal bespreken/in dialoog:
Bespreek de stelling door een aantal duo’s naar hun keuze te vragen. Begin met 'eens'/'oneens'-kaarten en wissel het een beetje af.
Vergeet ook niet een aantal duo’s met oranje kaarten te vragen hoe hun gesprek verliep en waarom ze er niet uit kwamen.
Sla ook de grijze kaarten niet over; waarom hebben ze geen mening over deze stelling? Zo zorgen alle kleuren kaarten voor participatie.
Vergeet ook niet een aantal duo’s met oranje kaarten te vragen hoe hun gesprek verliep en waarom ze er niet uit kwamen.
Sla ook de grijze kaarten niet over; waarom hebben ze geen mening over deze stelling? Zo zorgen alle kleuren kaarten voor participatie.
Zo komen we ergens!
Sluit elke ronde af door te vragen of er nog leerlingen zijn die iets willen toevoegen. Zijn er dingen onbesproken of nog niet gezegd, maar volgens jou toch echt van belang? Je mening delen?... JA GRAAG!
TIP: Kies elke ronde andere leerlingen om mee te praten in de dialoog. Natuurlijk is het prettig als er een fanatiek groepje is, maar probeer ook echt iedereen te betrekken, elke mening doet ertoe… ook de 'geen mening' is boeiend ;)
Slide 9 - Slide
Stelling 2: Bedrijven mogen mensen met tatoeages weigeren
Stap 1. In tweetallen: bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog: Wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?
INFO/UITLEG:
Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf die goed onderbouwd moet zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, maar het is GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland. Dit valt onder Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod
Ingewikkeld... wat denken jullie?
Stap 1. In tweetallen: bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog: Wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?
INFO/UITLEG:
Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf die goed onderbouwd moet zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, maar het is GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland. Dit valt onder Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod
Ingewikkeld... wat denken jullie?
Slide 10 - Slide
Stelling 3: Als je je op school raar gedraagt is het niet gek dat je gepest wordt.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Deze vraag is spannend! Je kunt als docent het beste inschatten of dit in jouw klas gepast is. Soms kan deze vraag (als er daadwerkelijk gepest wordt) het gedrag zowel positief als negatief beïnvloeden.
Een mooie kans is om de jongeren met gematigde/minder heftige meningen bij deze vraag aan het woord te laten! Hoe meer verschillende kanten er worden belicht bij deze stelling, hoe beter.
Pesten is namelijk een sociale norm die vaak niet door de hele groep wordt ondersteund/gedragen. Het is ook een goed moment om samen de norm te bepalen en zo de klas te 'resetten'.
Slide 11 - Slide
DEEL 2: Vrijheid om te zeggen wat je wil!
Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schrijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen? Kun je altijd zeggen wat je vindt? En moet je altijd zeggen wat je denkt en vindt?
Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schrijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen? Kun je altijd zeggen wat je vindt? En moet je altijd zeggen wat je denkt en vindt?
Slide 12 - Slide
Stelling 2.1: Je kunt helemaal niet altijd alles zeggen wat je wil
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting zal hier zeker genoemd worden. Een goed moment om uit te leggen wat dat precies is ;)
Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat je mag denken, zeggen en schrijven wat je wilt, dat je mag lezen, luisteren en kijken wat je wilt, en dat je overal informatie mag verzamelen, want op basis daarvan kun je een mening vormen.
Maar je mag hierbij geen wetten overtreden, er zitten dus wel grenzen aan deze vrijheid. Je mag niet iemand bewust te beledigen op basis van afkomst, levensovertuiging, handicap of seksuele voorkeur. En je mag ook niet anderen openbaar aanzetten tot discriminatie, haat of geweld.
De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is soms iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting zal hier zeker genoemd worden. Een goed moment om uit te leggen wat dat precies is ;)
Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat je mag denken, zeggen en schrijven wat je wilt, dat je mag lezen, luisteren en kijken wat je wilt, en dat je overal informatie mag verzamelen, want op basis daarvan kun je een mening vormen.
Maar je mag hierbij geen wetten overtreden, er zitten dus wel grenzen aan deze vrijheid. Je mag niet iemand bewust te beledigen op basis van afkomst, levensovertuiging, handicap of seksuele voorkeur. En je mag ook niet anderen openbaar aanzetten tot discriminatie, haat of geweld.
De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is soms iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt.
Slide 13 - Slide
Stelling 2.2: Online ben je veel vrijer om te zeggen wat je denkt
Stap 1. In tweetallen
INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten?
Wat zien ze bij anderen?
En wat er eenmaal online is geplaatst, dat blijft beschikbaar! Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten?
Wat zien ze bij anderen?
En wat er eenmaal online is geplaatst, dat blijft beschikbaar! Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?
Slide 14 - Slide
Stelling 2.3: Kranten en nieuwssites mogen alles schrijven wat ze willen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dit wordt persvrijheid genoemd.
Maar hoe zit het dan met de ‘waarheid’? Moeten kranten niet de waarheid schrijven en hoe weet je zeker wat dan echt waar is? Er is veel discussie over de media en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dit wordt persvrijheid genoemd.
Maar hoe zit het dan met de ‘waarheid’? Moeten kranten niet de waarheid schrijven en hoe weet je zeker wat dan echt waar is? Er is veel discussie over de media en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen.
- Hoe denken de leerlingen hier over?
- Hoe weet je welke nieuwssites je moet volgen?
- Waar halen zij hun informatie vandaan?
- Hebben sommige media (zoals het journaal of de krant) een verantwoordelijkheid om waarheidsgetrouw te schrijven?
- Meningen zijn toch nooit waarheden?
- En mogen kranten dan minder dingen schrijven dan roddelbladen?
Slide 15 - Slide
DEEL 3: Vrijheid om te doen wat je wil
"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Eeeeh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om de vrijheid van iedereen te waarborgen!
In Nederland moet iedereen zich veilig kunnen voelen in de openbare ruimte. Dus daar zijn regels waar je je aan moet houden. Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen.
"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Eeeeh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om de vrijheid van iedereen te waarborgen!
In Nederland moet iedereen zich veilig kunnen voelen in de openbare ruimte. Dus daar zijn regels waar je je aan moet houden. Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen.
Slide 16 - Slide
Stelling 3.1: Als je je gewoon aan de regels houdt, kom je niet in de problemen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat onder andere over zelfstandig (kritisch) nadenken. Moet je altijd doen wat er wordt opgedragen, of is het belangrijk om zelf te blijven nadenken?
Daarnaast heb je zelf niet altijd invloed op de positie waar je je in begeeft en hoe anderen je zien. Misschien ben je soms ineens op de verkeerde plek op het verkeerde moment.
Bespreek na deze dialoog dat het belangrijk is om je informatie altijd te checken en goed te weten waarom regels en wetten er zijn. Zo ben je op de hoogte en kun je ook de vrijheid voelen om zelf keuzes te maken met betrekking tot die regels.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat onder andere over zelfstandig (kritisch) nadenken. Moet je altijd doen wat er wordt opgedragen, of is het belangrijk om zelf te blijven nadenken?
Daarnaast heb je zelf niet altijd invloed op de positie waar je je in begeeft en hoe anderen je zien. Misschien ben je soms ineens op de verkeerde plek op het verkeerde moment.
Bespreek na deze dialoog dat het belangrijk is om je informatie altijd te checken en goed te weten waarom regels en wetten er zijn. Zo ben je op de hoogte en kun je ook de vrijheid voelen om zelf keuzes te maken met betrekking tot die regels.
Slide 17 - Slide
Stelling 3.2: Als ik me vrij willen voelen, hoef ik geen rekening te houden met anderen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hierover en waar verschillen ze van mening?
Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen, terwijl een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.
Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn!
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hierover en waar verschillen ze van mening?
Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen, terwijl een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.
Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn!
Slide 18 - Slide
Stelling 3.3: Je moet altijd doen wat de autoriteiten zeggen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. En hoe dit zich tot elkaar verhoudt.
We kunnen er in Nederland van uitgaan dat agenten en anderen mensen met gezag het ‘juiste’ doen en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘een politieagent heeft altijd gelijk’.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. En hoe dit zich tot elkaar verhoudt.
We kunnen er in Nederland van uitgaan dat agenten en anderen mensen met gezag het ‘juiste’ doen en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘een politieagent heeft altijd gelijk’.
Wat vinden jullie daarvan?
Kun je agenten altijd vertrouwen?
En hoe zit dat eigenlijk in andere landen? Moet je daar ook doen wat agenten zeggen? Is daar een verschil?Kun je agenten altijd vertrouwen?
Slide 19 - Slide
Best ingewikkeld, die vrijheid!
Afsluiting
Vrijheid? Eenvoudig is het niet.
Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.
Twee afsluitende vragen voor de klas:
Hoe zouden jullie ‘vrijheid’ nu definiëren? Wat betekent vrijheid voor jou? Dit mag voor iedereen anders zijn!
Hoe zouden we elkaars vrijheid beter kunnen waarborgen?
Hoe kunnen we beter rekening houden met elkaar en wat zou jij hier zelf in kunnen veranderen?
TIP 1: Laat de leerlingen hier individueel over nadenken en dit opschrijven. Verzamel de briefjes en laat het onderwerp even bezinken. Kom er een volgende les op terug en maak concrete afspraken en doelen zodat iedereen zijn vrijheid wordt gewaarborgd in jullie groep!
TIP 2: Deel de uitkomsten met je collega's van beeldende vorming en vraag of deze een inspirerende postercampagne wil opzetten voor de hele school!
Afsluiting
Vrijheid? Eenvoudig is het niet.
Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.
Twee afsluitende vragen voor de klas:
Hoe zouden jullie ‘vrijheid’ nu definiëren? Wat betekent vrijheid voor jou? Dit mag voor iedereen anders zijn!
Hoe zouden we elkaars vrijheid beter kunnen waarborgen?
Hoe kunnen we beter rekening houden met elkaar en wat zou jij hier zelf in kunnen veranderen?
TIP 1: Laat de leerlingen hier individueel over nadenken en dit opschrijven. Verzamel de briefjes en laat het onderwerp even bezinken. Kom er een volgende les op terug en maak concrete afspraken en doelen zodat iedereen zijn vrijheid wordt gewaarborgd in jullie groep!
TIP 2: Deel de uitkomsten met je collega's van beeldende vorming en vraag of deze een inspirerende postercampagne wil opzetten voor de hele school!
Slide 20 - Slide
Klassikale reflectie:
Bespreek de les klassikaal na. Maak eventueel gebruik van de onderstaande vragen:
- Wie vond de vragen, of sommige vragen, lastig?
- Wat vonden jullie van de onderwerpen?
- Heeft er iemand een nieuw inzicht gekregen door wat een klasgenoot heeft gezegd?
- Waarom zouden we hier vaker aandacht aan moeten besteden?
- Wie heeft het er later of thuis nog over gehad?
- Hoe vonden jullie deze les?
Slide 21 - Slide
Tot slot
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus wees daar zuinig op!
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus wees daar zuinig op!
Slide 22 - Slide
Evaluatie invullen? Graag!
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!
Team Educatie / Respect Foundation
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!
Team Educatie / Respect Foundation
Slide 23 - Slide
Lege slide